Đề xuất ưu đãi cho doanh nghiệp cam kết nội địa hóa ở khu thương mại tự do

Từ tháng 10, Hải Phòng lập khu thương mại tự do, quy mô khoảng 6.292 ha, chia làm 3 vị trí thuộc các khu kinh tế ven biển của thành phố. Tại Hội nghị “Khu thương mại tự do TP Hải Phòng – Điểm đến của kỷ nguyên mới” ngày 11/12, ông Nguyễn Thành Phương, Tổng giám đốc Tập đoàn Đầu tư Sao Đỏ (chủ đầu tư khu công nghiệp Nam Đình Vũ), cho rằng thành phố sở hữu hệ thống cảng biển và khu công nghiệp hiện đại, nhưng hệ sinh thái công nghiệp hỗ trợ chưa theo kịp quy mô đầu tư.

“Nhiều linh kiện vẫn phải nhập khẩu, cơ hội nội địa hóa còn lớn. Nếu không sớm xây dựng chuỗi cung ứng tại chỗ, dòng vốn FDI thế hệ mới ở khu thương mại tự do vẫn chỉ là lắp ráp đơn thuần, không mang lại giá trị gia tăng bền vững”, ông Phương cảnh báo.

Ông đề nghị Hải Phòng thiết kế các gói ưu đãi như thuế, đất đai cho các dự án FDI có cam kết và lộ trình nội địa hóa rõ ràng. Thành phố cũng nên sớm thành lập một quỹ phát triển công nghiệp hỗ trợ để tạo nguồn vốn mồi, hỗ trợ kỹ thuật và chứng nhận tiêu chuẩn cho doanh nghiệp Việt. Cùng với đó, nhà chức trách cần xây dựng một nền tảng số để kết nối cung – cầu linh kiện, cung cấp thông tin chi tiết về năng lực sản xuất của nhà cung ứng Việt Nam.

“Danh mục nhu cầu linh kiện của các dự án FDI cần được công bố hàng năm, rồi thành phố chọn và hỗ trợ 50-100 đơn vị để họ trở thành nhà cung ứng chính thức cho các dự án đó”, ông Phương nói.

Với các nhà đầu tư nước ngoài, sự rõ ràng và nhất quán trong vận hành khu thương mại tự do là yếu tố quyết định. “Nhà đầu tư không sợ phức tạp, họ sợ sự thiếu nhất quán. Một khu thương mại tự do mà thủ tục giống hệt bên ngoài thì không còn tự do nữa”, ông Koen Soenens, Giám đốc Kinh doanh và marketing Tổ hợp khu công nghiệp DEEP C, nêu quan điểm.

Ông đề xuất cần có cơ chế phối hợp thống nhất giữa thành phố, hải quan và ban quản lý các khu công nghiệp để tránh việc nhà đầu tư “bị lạc vào mê cung thủ tục”.

Trong khi đó, TS. Phan Hữu Thắng, Chủ tịch Liên chi hội Tài chính khu công nghiệp Việt Nam nhìn nhận khu thương mại tự do là cơ hội để nâng cấp hệ sinh thái sản xuất – logistics theo chuẩn quốc tế, gắn kết với hành lang kinh tế Lạng Sơn – Hà Nội – Hải Phòng.

Tuy nhiên, ông Thắng cũng chỉ ra ba thách thức chiến lược trong phát triển khu thương mại tự do là hạ tầng chưa đồng bộ, nguồn nhân lực kỹ thuật thiếu hụt và môi trường đầu tư còn điểm nghẽn về quy hoạch, giá đất, thủ tục. “Giải quyết các nút thắt này sẽ là chìa khóa để Hải Phòng đón dòng vốn FDI thế hệ mới, đòi hỏi tiêu chuẩn xanh, vận hành thông minh và chuỗi cung ứng bền vững”, ông Thắng nói.

Khu thương mại tự do Hải Phòng được chia làm 3 vị trí gắn với khu kinh tế ven biển và Đình Vũ – Cát Hải và phía Nam Hải Phòng. Trong đó, vị trí một có diện tích khoảng 2.923 ha, nằm trong khu kinh tế ven biển phía Nam Hải Phòng, trên địa bàn xã Chấn Hưng và Hùng Thắng. Vị trí thứ 2 với 1.077 ha ở khu kinh tế Đình Vũ – Cát Hải, thuộc phường Đông Hải. Cuối cùng, hơn 2.290 ha của khu thương mại tự do được bố trí thuộc đặc khu Cát Hải, trong phạm vi khu kinh tế Đình Vũ – Cát Hải.

Ông Lê Trung Kiên, Phó chủ tịch UBND TP Hải Phòng cho hay mọi thủ tục cũng như rào cản, vướng mắc của doanh nghiệp khi đầu tư vào khu thương mại tự do sẽ được chính quyền giải quyết, tháo gỡ với tinh thần trách nhiệm, thời gian nhanh và ít đầu mối nhất.

Ông giao Ban quản lý khu kinh tế Hải Phòng và các Sở, ngành thiết lập ngay “đường dây nóng” hoặc tổ công tác đặc biệt để hỗ trợ, hướng dẫn nhà đầu tư thực hiện các thủ tục vào khu thương mại tự do.

Khu thương mại tự do của Hải Phòng được chia thành hai giai đoạn phát triển. Giai đoạn 1 (2025-2030) hoàn thiện khung pháp lý, hạ tầng. Một số cơ chế, chính sách sẽ được thí điểm tại khu vực thuộc khu kinh tế Đình Vũ – Cát Hải. Mô hình quản lý, vận hành và quy chế phối hợp trong quản lý hành chính, hải quan tại khu thương mại sẽ được nhà chức trách hoàn thiện trong giai đoạn này.

Ba năm tới, các chính sách thí điểm tại khu thương mại tự do sẽ được áp dụng với khu vực thuộc khu kinh tế Đình Vũ – Cát Hải. Đến 2030, các cơ chế thí điểm triển khai tiếp tại khu vực cuối cùng thuộc khu kinh tế Đình Vũ – Cát Hải. Hải Phòng hoàn th

iện hạ tầng kỹ thuật, mô hình quản lý hành chính – hải quan vào 2030.

Lê Tân