Diễn viên Thương Tín trong ký ức người ở lại

Diễn viên Thương Tín qua đời ngày 8/12 tại nhà riêng ở Phan Rang sau thời gian chống chọi nhiều bệnh tật, ở tuổi 69 tuổi. Nhiều đồng nghiệp, bạn bè và công chúng cho biết xót thương, nhớ mãi hình ảnh vang bóng một thời của ông.

Nghệ sĩ Minh Châu – người đóng chung Thương Tín trong Cu li không bao giờ khóc, ra rạp tháng 11/2024, cũng là dự án cuối cùng của ông – đau buồn khi hay tin. Không hợp tác nhiều trên màn ảnh nhưng đời thường họ có mối quan hệ thân thiết. Minh Châu kể Thương Tín vốn là “bạn rượu một thời” với ông xã bà, mỗi lần ra Bắc đều ghé nhà chơi. Sau khi chồng bà qua đời hơn 20 năm trước, mỗi người mải miết với cuộc sống riêng nên ít gặp nhau. “Tôi tiếc nuối khi phải nói lời tiễn biệt Thương Tín”, diễn viên gạo cội nói.

Cuối đời, do sức yếu, Thương Tín chỉ có thể ở nhà người mẹ già của ông tại Ninh Thuận cũ, dù rất nhớ bạn bè, đồng nghiệp và không khí sôi nổi của làng phim ảnh, kịch nghệ. Vài tháng trước, ông liên lạc tác giả Phùng Hiệu. Qua trao đổi, nghệ sĩ cho biết bị suy kiệt, không thể đi lại được, bày tỏ mong muốn có ai đó tổ chức cho một buổi họp mặt bạn bè, được gặp lại anh em văn nghệ sĩ để cảm ơn vì đã hỗ trợ, giúp đỡ trong nhiều năm khốn khó.

“Lúc đó, tôi hứa cố gắng nhưng chưa thực hiện kịp thì nay nghe tin anh ấy qua đời”, tác giả Phùng Hiệu.

Thương Tín trong “Biệt động Sài Gòn”

Với nhiều đồng nghiệp, Thương Tín xứng danh “tài tử phong lưu nhất màn ảnh Việt”. Ông xuất thân từ trường Quốc gia Âm nhạc – Kịch nghệ Sài Gòn, sau đó đầu quân cho Đoàn kịch nói Cửu Long Giang rồi Đoàn Kim Cương. Tại Đoàn Kim Cương, Thương Tín đóng cặp với “kỳ nữ” Kim Cương và nổi tiếng qua nhiều vở diễn gây ấn tượng mạnh với khán giả như Bông hồng cài áo, Vực thẳm chiều cao, Huyền thoại mẹ, Tanhia. Gương mặt điển trai, ánh mắt sắc lạnh, phong thái lãng tử đưa Thương Tín nhanh chóng trở thành gương mặt được ưu ái.

“Hồi đó, Thương Tín dễ thương, ga lăng và đào hoa. Ở TP HCM, anh là số một khi được nhiều sân khấu, hãng phim săn đón. Anh ấy thật sự ngôi sao màn ảnh một thời”, Minh Châu nhớ lại.

Diễn viên Diễm My, đang ở nước ngoài, cho biết tiếc nuối khi không thể thu xếp về nước tiễn biệt đồng nghiệp. Theo bà, cuộc đời Thương Tín đi qua nhiều quãng thăng trầm nhưng trên hành trình đó, nghệ sĩ từng tỏa sáng như một ngôi sao – món quà quý giá nhất cho những ai theo đuổi con đường nghệ thuật. “Tôi tin những điều gì đẹp nhất trong cuộc đời nghệ sĩ sẽ ở lại với khán giả, mọi người. Thương mến và mong anh an nghỉ”, chị nói.

Ở thời đỉnh cao, Thương Tín sống trọn đam mê với nghề. Vợ chồng Nghệ sĩ Nhân dân Lê Khanh, đạo diễn Phạm Việt Thanh từng có mối quan hệ thân tình với nghệ sĩ. Từ những lần cộng tác trong Ám ảnh (Đức Hoàn), Săn bắt cướp, K07 là ai (Trần Phương) đến Chiếc mặt nạ da người (Chánh Tín), tình đồng nghiệp giữa Lê Khanh và Thương Tín dần phát triển thành một tình bạn đẹp. Có thời gian, họ cùng nghệ sĩ Trần Phương, Tất Bình và Phạm Việt Thanh lập thành một nhóm bạn, thường xuyên gặp gỡ. Vì lớn tuổi nhất, đạo diễn Trần Phương được các đàn em gọi trìu mến là “bố”.

Lê Khanh gặp Thương Tín gần nhất vào khoảng 10 năm trước, khi ông ra mắt tự truyện Một đời giông bão tại Hà Nội. Sau đó, ông sống kín tiếng ở Phan Rang, không liên lạc với bạn bè. Trong ký ức của nghệ sĩ, Thương Tín sở hữu vẻ đẹp nam tính, phong trần, có phần xù xì, gai góc nhưng vẫn lãng tử.

“Nhờ ngoại hình và tài năng diễn xuất, anh có thể hóa thân vào nhiều kiểu nhân vật đa dạng trong tính cách và số phận”, chị nói.

Nghệ sĩ tiếc nuối khi nhớ lại năm 2022 khi êkíp Cô gái từ quá khứ của đạo diễn Nam Cito, Bảo Nhân từng dự định mời Thương Tín tham gia. Lê Khanh lúc đó háo hức vì nghĩ mình có thêm cơ hội tái ngộ bạn diễn. Tuy nhiên, do không đảm bảo sức khỏe, ông đành từ chối.

Thanh Loan – người vào vai ni cô Huyền Trang trong Biệt động Sài Gòn – nhớ lại thời làm phim cùng Thương Tín trong bối cảnh đoàn sống và sinh hoạt tập thể. Bà cho biết mỗi lần có cảnh quay chung, Thương Tín luôn đến đúng giờ, ngoài đời hiền lành, tươi tắn, cởi mở và không hề có khoảng cách giữa nghệ sĩ hai miền. Dù vai Sáu Tâm và ni cô Huyền Trang không tương tác trực tiếp, họ vẫn thường gặp nhau tại phòng hóa trang, trò chuyện và hỏi thăm đời sống.

Nhiều năm sau khi Thương Tín ra mắt hồi ký tại Hà Nội, bà có đến dự nhưng không khỏi bất ngờ khi thấy ông tiều tụy sau gần ba thập niên. Lần gặp lại trong chương trình Ký ức vui vẻ là dịp hiếm hoi để các diễn viên của đoàn phim tái ngộ. Khi ấy, chỉ còn bốn nghệ sĩ của phim góp mặt gồm bà, Hai Nhất, Hà Xuyên và Thương Tín.

Thanh Loan cho biết khoảnh khắc đứng chung sân khấu, nhìn lại những thước phim cũ và nghe tiếng vỗ tay của khán giả khiến cả bốn người hạnh phúc, như được sống lại thời tuổi trẻ trên trường quay. Nhưng niềm vui ấy xen lẫn nỗi thương cảm khi bà nhận ra dấu vết thời gian hằn rõ trên từng đồng nghiệp, nhất là Thương Tín, người từng một thời rực sáng trên màn ảnh. Với bà, đó là cuộc hội ngộ đẹp nhưng thấm đẫm sự bùi ngùi của người nghệ sĩ trải qua nhiều biến thiên cuộc đời.

Đồng nghiệp xót xa khi những năm tháng cuối đời, Thương Tín có cuộc sống khó khăn về kinh tế, đối chọi bệnh tật và cô quạnh. Sức khỏe của ông bắt đầu xuống dốc từ tháng 2/2021 sau lần nhập viện vì đột quỵ.

Năm 2023, nghệ sĩ bị tai nạn đa chấn thương bị thoái hóa khớp gối phải, gãy xương bánh chè phải, không thể đi lại, phải ngồi xe lăn. Từ đó đến khi qua đời, nghệ sĩ sống ở quê nhà dưới sự hỗ trợ của anh chị em trong gia đình.

Hồi tháng 3/2024, nghệ sĩ Thương Tín dọn đồ từ TP HCM về Ninh Thuận sau một thời gian dài không có show đi hát. Sức khỏe yếu nên Thương Tín không còn có thể đi diễn dù trong lòng rất muốn bởi kinh tế sụt giảm, muốn có tiền lo cho cuộc sống. Tuy nhiên, lực bất tòng tâm, ông phải nương nhờ bằng tiền ủng hộ, giúp đỡ của các bạn bè, nhà hảo tâm.

Khi ông gặp khó khăn, các đồng nghiệp như Nghệ sĩ Kim Cương, Trịnh Kim Chi từng đứng lên kêu gọi được khoảng 400 triệu đồng giúp tài tử Thương Tín sớm ổn định cuộc sống. Có thời điểm sức khỏe của ông được thông báo chuyển biến tích cực khiến ai cũng mừng. Thế nhưng, trong một năm trở lại đây, tình hình bệnh tật của ông lại trở nặng, phải ngồi xe lăn hoặc nằm một chỗ.

Thương Tín sống cô đơn ở tuổi xế chiều trong căn nhà riêng với mẹ ở Phan Rang. Ông từng gắn bó nhiều năm với vợ trẻ hơn 32 tuổi nhưng không kết hôn, có chung một con gái. Năm 2024, nghệ sĩ xác nhận đã chia tay, và kể từ đó cũng ít khi được gặp con. Thương Tín từng nói ông nhận tất cả lỗi lầm thuộc về bản thân vì không thể chăm lo chu toàn cho gia đình.

Nhạc sĩ Tô Hiếu cho biết Thương Tín qua đời nhưng không kịp dặn dò người thân. Con gái 12 tuổi của ông sống với mẹ ở cùng xã, nhưng đã lâu không gặp gỡ hay liên lạc. Những ngày cuối đời, Thương Tín day dứt, buồn bã vì nhớ con. “Anh Tín từng nói mong mỏi lớn nhất là được sum họp và bù đắp cho bé”, Tô Hiếu cho biết.

Lễ nhập quan của nghệ sĩ diễn ra lúc 8h ngày 9/12, động quan lúc 15h30 ngày 10/12. Sau đó, linh cữu Thương Tín được gia đình an táng tại nghĩa trang Hòa Thủy, Khánh Hòa.

Tân Cao – Hà Thu – Dung Chi