Điều đặc biệt trong dàn lãnh đạo tỉnh thành không phải người địa phương

“Triển khai chủ trương bố trí 100% các chức danh chủ tịch UBND, chủ nhiệm ủy ban kiểm tra, chánh thanh tra tỉnh không phải là người địa phương và hoàn thành trước ngày 15/12”, là yêu cầu được Bộ Chính trị, Ban Bí thư đưa ra tại Kết luận số 201. Dù chưa đến mốc thời gian được yêu cầu, mục tiêu này đã cơ bản hoàn thành.

Trước đó, toàn bộ bí thư 34 tỉnh ủy, thành ủy cũng không phải người địa phương sau khi Bộ Chính trị đồng loạt luân chuyển và đảo nhân sự nhiều tỉnh, thành với nhau.

3 bí thư tỉnh ủy trẻ nhất mới 48 tuổi

Trong số 34 bí thư tỉnh ủy, thành ủy vừa được kiện toàn, có 1 Ủy viên Bộ Chính trị là ông Nguyễn Duy Ngọc, Bí thư Thành ủy Hà Nội; 1 Ủy viên Ban Bí thư là ông Trần Lưu Quang, Bí thư Thành ủy TPHCM.

Ông Nguyễn Duy Ngọc được bầu bổ sung vào Bộ Chính trị khóa XIII tại Hội nghị Trung ương diễn ra hồi cuối tháng 1. Ông Ngọc năm nay 61 tuổi, quê ở Hưng Yên, là người có nhiều năm công tác gắn với ngành công an.

Ông Trần Lưu Quang năm nay 58 tuổi, quê ở Tây Ninh. Cũng tại Hội nghị Trung ương hồi cuối tháng 1, ông Quang được bầu bổ sung vào Ban Bí thư khóa XIII. Khi đó ông đang giữ chức Trưởng Ban Kinh tế Trung ương (nay là Ban Chính sách, chiến lược Trung ương).

Đến cuối tháng 8, ông Trần Lưu Quang được Bộ Chính trị điều động, phân công giữ chức Bí thư Thành ủy TPHCM.

Sau quá trình luân chuyển, hầu hết Bí thư, Chủ tịch tỉnh thành đều không phải người địa phương (Ảnh đồ họa: Tuấn Huy).

20/34 bí thư tỉnh ủy, thành ủy hiện là Ủy viên Trung ương (chiếm 55,9%). Trong đó có 18 Ủy viên Trung ương chính thức và 2 Ủy viên Trung ương dự khuyết, là Bí thư Lào Cai Trịnh Việt Hùng và Bí thư Đắk Lắk Lương Nguyễn Minh Triết.

Bí thư có độ tuổi cao nhất là Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Duy Ngọc, sinh năm 1964, năm nay 61 tuổi.

Ba bí thư trẻ nhất cùng sinh năm 1977 (48 tuổi) là Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau Nguyễn Hồ Hải, Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai Trịnh Việt Hùng và Bí thư Tỉnh ủy Thái Nguyên Trịnh Xuân Trường.

Độ tuổi chiếm đa số trong 34 bí thư tỉnh ủy, thành ủy là 50-59 tuổi, với 25 nhân sự ở độ tuổi này (chiếm 73,5%); 3 người có độ tuổi từ 60 đến 69 (8,8%) và 6 người dưới 50 tuổi (17,6%).

Đáng lưu ý, hiện nay không có bí thư tỉnh ủy, thành ủy nào là nữ.

Về trình độ học vấn, đa số bí thư tỉnh ủy, thành ủy có trình độ thạc sĩ, với 19 người thuộc nhóm này; 9 bí thư cấp ủy ở địa phương có trình độ tiến sĩ.

Những bí thư có trình độ tiến sĩ gồm: Bí thư Cần Thơ Lê Quang Tùng, Bí thư Quảng Ninh Quản Minh Cường, Bí thư Đồng Nai Vũ Hồng Văn, Bí thư Hải Phòng Lê Tiến Châu, Bí thư Khánh Hòa Nghiêm Xuân Thành, Bí thư Lạng Sơn Hoàng Quốc Khánh, Bí thư Lào Cai Trịnh Việt Hùng, Bí thư Ninh Bình Đặng Xuân Phong; Bí thư Cao Bằng Phạm Thăng An.

Nhiều người trước khi được điều động về địa phương từng nắm giữ vị trí công tác quan trọng ở Trung ương như Bí thư Hà Nội Nguyễn Duy Ngọc, Bí thư TPHCM Trần Lưu Quang, Bí thư Hải Phòng Lê Tiến Châu, Bí thư Cần Thơ Lê Quang Tùng, Bí thư Điện Biên Trần Tiến Dũng, Bí thư Quảng Ngãi Hồ Văn Niên, Bí thư Lai Châu Lê Minh Ngân, Bí thư Bắc Ninh Nguyễn Hồng Thái, Bí thư Quảng Ninh Vũ Đại Thắng…

Tổng Bí thư Tô Lâm trao quyết định và tặng hoa tân Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Duy Ngọc (Ảnh: CTV).

Có 5 bí thư tỉnh ủy là người dân tộc thiểu số, gồm: Bí thư Quảng Ngãi Hồ Văn Niên, Bí thư Tuyên Quang Hầu A Lềnh, Bí thư Sơn La Hoàng Văn Nghiệm và Bí thư Lâm Đồng Y Thanh Hà Niê Kđăm, Bí thư Tỉnh ủy Lạng Sơn Hoàng Quốc Khánh.

Nhiều chủ tịch tỉnh thành trẻ, có trình độ học vấn cao

Với nhân sự chủ tịch tỉnh, thành, 33/34 nhân sự không phải người địa phương. Riêng Chủ tịch UBND TP Hà Nội Vũ Đại Thắng là người có quê Hà Nội, nhưng nơi sinh ở TP Hải Phòng.

Trong số 34 người đứng đầu chính quyền địa phương có 5 Ủy viên Trung ương Đảng, trong đó gồm 2 Ủy viên Trung ương chính thức là ông Nguyễn Văn Được, Chủ tịch UBND TPHCM và ông Vũ Đại Thắng, Chủ tịch UBND TP Hà Nội.

3 Ủy viên Trung ương dự khuyết gồm Chủ tịch An Giang Hồ Văn Mừng, Chủ tịch Thái Nguyên Vương Quốc Tuấn và Chủ tịch Thanh Hóa Nguyễn Hoài Anh.

Tương tự bí thư các địa phương, tất cả chủ tịch tỉnh, thành đều là nam. Trong đó, ông Lê Hải Hòa, Chủ tịch UBND tỉnh Cao Bằng, là người trẻ tuổi nhất (45 tuổi).

Nhiều chủ tịch tỉnh, thành thuộc thế hệ 7X như: Chủ tịch Hà Nội Vũ Đại Thắng (SN 1975), Chủ tịch Lai Châu Hà Quang Trung (SN 1976), Chủ tịch Sơn La Nguyễn Đình Việt (SN 1977), Chủ tịch Thái Nguyên Vương Quốc Tuấn (SN 1977), Chủ tịch Phú Thọ Trần Duy Đông (SN 1979), Chủ tịch Thanh Hóa Nguyễn Hoài Anh (SN 1977), Chủ tịch Quảng Trị Lê Hồng Vinh (SN 1974), Chủ tịch Vĩnh Long Trần Trí Quang (SN 1977)…

Về trình độ học vấn, trong 34 chủ tịch tỉnh, thành, có 9 người là tiến sĩ; 21 người có trình độ thạc sĩ, còn lại là cử nhân.

Ông Vương Quốc Tuấn khi đang giữ chức Chủ tịch tỉnh Bắc Ninh được điều động giữ chức Phó Bí thư Tỉnh ủy Thái Nguyên, sau đó được bầu làm Chủ tịch UBND tỉnh (Ảnh: UBND Thái Nguyên).

Chủ tịch Cao Bằng Lê Hải Hòa, Chủ tịch Cà Mau Lữ Quang Ngời, Chủ tịch Gia Lai Phạm Anh Tuấn, Chủ tịch Hải Phòng Lê Ngọc Châu, Chủ tịch Hưng Yên Phạm Quang Ngọc, Chủ tịch Quảng Ngãi Nguyễn Hoàng Giang, Chủ tịch Lào Cai Nguyễn Tuấn Anh, Chủ tịch Phú Thọ Trần Duy Đông, Chủ tịch Thái Nguyên Vương Quốc Tuấn, Chủ tịch Tuyên Quang Phan Huy Ngọc, là những người đứng đầu chính quyền địa phương có trình độ tiến sĩ.

Đề xuất điều động bí thư, chủ tịch không phải người địa phương tối thiểu 3 năm

Chủ trương sắp xếp bí thư, chủ tịch các tỉnh, thành không phải người địa phương được nhận định nhằm ngăn tình trạng cục bộ địa phương, chặn đứng nguy cơ “cả họ làm quan”, “sân sau” và các mối quan hệ thân hữu chi phối quá trình công tác. Việc này cũng giúp lãnh đạo địa phương có cái nhìn khách quan, công tâm hơn, không bị phụ thuộc vào lợi ích kinh tế hay quan hệ dòng tộc, họ hàng.

Trao đổi với phóng viên Dân trí, đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng (nguyên quyền Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị) nhìn nhận chủ trương của Bộ Chính trị là bước đổi mới nhằm giải quyết tận gốc vấn đề cục bộ, bè phái, chủ nghĩa cá nhân.

Thực tế, ông cho rằng bí thư, chủ tịch, chủ nhiệm ủy ban kiểm tra hay chánh thanh tra tỉnh nếu là người địa phương sẽ ảnh hưởng nhất định đến công việc, thậm chí dễ vướng vào mối quan hệ họ hàng thân tộc, mà một thời gian báo chí đề cập rất nhiều tới tình trạng “cả họ làm quan”, dẫn đến công tác lãnh đạo, điều hành ở địa phương thiếu minh bạch, thiếu khách quan.

Ví dụ ở địa phương có công trình cần thiết phải đầu tư, có thể chủ trương hoàn toàn minh bạch, nhưng vẫn không tránh khỏi những nghi kỵ “bí thư, chủ tịch quyết định đầu tư vì đó là quê của họ”.

Hay trong công tác kiểm tra, thanh tra cũng vậy. Nếu ở địa phương mà kiểm tra dấu hiệu vi phạm hay giám sát các nội dung công việc trúng bà con họ tộc, dính anh em họ hàng hay bà con lối xóm, chắc chắn việc đưa ra quyết định xử lý sẽ có phần e dè, thiếu công tâm, khách quan vì vướng “quan hệ thân hữu”.

Đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng (Ảnh: Hồng Phong).

Với lo ngại khi cả bí thư, chủ tịch tỉnh, thành đều là “người mới”, không phải người địa phương sẽ không am hiểu địa bàn, ông Đồng cho rằng đây không phải vấn đề lớn, bởi còn có những thành viên trong Ban Thường vụ, Ban Chấp hành là người địa phương và am hiểu địa phương, họ sẽ là người giúp bí thư, chủ tịch tiếp cận, nắm bắt địa bàn, tham mưu những quyết định quan trọng trong chỉ đạo, điều hành ở địa phương.

“Việc bí thư, chủ tịch tỉnh thành không phải người địa phương không có nhiều hạn chế, mà dần dần sẽ nâng cao tính công khai, minh bạch và tạo được lòng tin cho nhân dân, loại bỏ tư tưởng cục bộ, bè phái, lợi ích nhóm”, ông Đồng nhận định.

Tuy nhiên, để chủ trương này phát huy hiệu quả, nguyên quyền Chủ tịch tỉnh Quảng Trị góp ý thời gian điều động, luân chuyển, thay thế cán bộ lãnh đạo không phải người địa phương phải “tối thiểu 3 năm”, để nhân sự khi được đưa về sẽ có thời gian nắm bắt địa bàn và điều hành hiệu quả.

“Lãnh đạo được điều về địa bàn hoàn toàn mới, con người mới, điều kiện làm việc mới đều cần thời gian nắm bắt và khảo sát để có kế hoạch, định hướng phát triển địa phương”, theo lời đại biểu Hà Sỹ Đồng.

Bên cạnh đó, để tránh tình trạng lãnh đạo không phải người địa phương khi về ngại va chạm nên chỉ làm sao cho hoàn thành nhiệm vụ, ông Đồng cho rằng cần có cơ chế kiểm tra, đánh giá về trách nhiệm người đứng đầu và hiệu quả công việc điều hành ở địa phương thông qua các con số về phát triển kinh tế, không để cán bộ về địa phương chỉ “tráng men”.

Đặc biệt, theo đại biểu tỉnh Quảng Trị, cần có cơ chế khuyến khích người ngoài địa phương về công tác, coi đó là quê hương của mình, dám dấn thân, hy sinh, đổi mới mạnh mẽ, quyết liệt, tạo dựng sự đoàn kết và cống hiến cho sự phát triển đột phá của địa phương đó.

Ông Đồng cho rằng khi luân chuyển, điều động lãnh đạo không phải người địa phương, trước mắt có thể có xáo trộn nhưng việc này không kéo dài, quan trọng nhất là chọn đúng người, đúng việc, sắp xếp đúng vị trí, đúng năng lực, sở trường thì chắc chắn “được nhiều hơn mất”.

“Chủ trương này sẽ lợi cho dân cho nước, cho địa phương, nên cần mạnh dạn triển khai và mở rộng dần, không nên vì băn khoăn nhỏ mà tạo lực cản trong công tác các bộ cũng như chiến lược phát triển kinh tế – xã hội ở địa phương”, ông Đồng nêu quan điểm.