Được ăn cả, ngã về không!

Năm 2025 của điện ảnh Việt Nam khép lại với bảng xếp hạng phòng vé liên tục đổi màu: có phim cán mốc trăm tỷ chỉ sau vài ngày công chiếu, cũng có dự án mất hút ngay tuần đầu, buộc rời rạp trong im lặng.

Trên mặt trận thương mại, các tựa phim thuần đại chúng vẫn chứng minh sức hút áp đảo khi nắm trọn top doanh thu, chứng minh phim Việt bắt đầu hiểu “đúng nhịp” khán giả: chọn đề tài gần gũi, xây dựng nhân vật chạm đến trái tim khán giả, tạo cú hích truyền thông ngay từ khi ra mắt. Ngược lại, loạt phim thất bại cho thấy rạn nứt quen thuộc: kịch bản thiếu tính đại chúng, kỹ xảo nửa vời và chiến lược phát hành thiếu tính toán. Đáng tiếc hơn là dòng phim nghệ thuật, dù được khen ngợi về chất lượng và ghi dấu ấn ở quốc tế, vẫn chưa thể thu hút khán giả nước nhà và có doanh thu thương mại bứt phá.

Loạt bom tấn lập kỷ lục “ăn cả”

Phim Việt nhìn chung có một năm 2025 “bội thu” khi khán giả không thiếu lựa chọn giữa hàng loạt thể loại và tên tuổi nhà làm phim, diễn viên nổi bật. Loạt bom tấn nội địa liên tiếp thiết lập những cột mốc doanh thu mới, phá vỡ kỷ lục cũ. Trong đó, tính đến cuối năm nay, Mưa Đỏ dẫn đầu với con số khổng lồ 714 tỷ đồng, trở thành hiện tượng phòng vé chưa từng có. Những cái tên khác như Tử Chiến Trên Không (252 tỷ), Thám Tử Kiên: Kỳ Án Không Đầu (249 tỷ), Nhà Gia Tiên (243 tỷ), Lật Mặt 8: Vòng Tay Nắng (232 tỷ), hay dự án Việt – Hàn Mang Mẹ Đi Bỏ (khoảng 170 tỷ) cũng góp mặt trong “câu lạc bộ trăm tỷ” danh giá.

Vậy tại sao những phim này lại “ăn cả”? Trước hết là thiên thời – địa lợi: các tác phẩm khai thác đề tài lịch sử, tình cảm gia đình hay hài, kinh dị đều đánh trúng thị hiếu khán giả, vừa mang yếu tố giải trí, vừa gợi cảm xúc cộng đồng. Tiếp theo là chiến lược marketing bài bản: trailer, clip hậu trường, mạng xã hội, KOLs, dịp công chiếu cùng thời điểm nghỉ lễ,… biến mỗi suất chiếu thành một sự kiện đáng mong đợi, tạo hiệu ứng FOMO khiến khán giả ùn ùn kéo đến rạp.

Chất lượng cũng là điểm mấu chốt, nhất là khi nhắc đến loạt phim của dàn đạo diễn quen thuộc: Trấn Thành với Bộ Tứ Báo Thủ (hơn 300 tỷ), Thu Trang với Nụ Hôn Bạc Tỷ (200 tỷ), Lý Hải với Lật Mặt 8 (232 tỷ), hay Victor Vũ tiếp tục ghi dấu ấn tốt với Thám Tử Kiên nhờ khả năng dựng cảnh, âm thanh, ánh sáng chuyên nghiệp, đầu tư sâu sắc vào tuyến chuyện và diễn xuất. Kết quả, tổng doanh thu các phim Việt năm nay vượt 3.100 tỷ đồng, gần gấp đôi so với năm trước, khẳng định rằng khán giả đã ủng hộ phim “made in Vietnam” hơn.

Phim hay chưa chắc đã thắng

Tuy nhiên, 2025 chứng kiến không ít thất bại đáng tiếc của một số nhà làm phim tài năng. Điển hình nhất là Mưa Trên Cánh Bướm, tác phẩm từng được vinh danh tại Liên hoan Phim Venice 2024, nhưng khi về Việt Nam chỉ thu về khoảng 647 triệu đồng – một con số khá khiêm tốn so với kỳ vọng. Nguyên nhân không phải do phim dở, mà bởi dòng điện ảnh nghệ thuật kén khán giả đại chúng, nhịp phim chậm, cài cắm triết lý trừu tượng, cộng thêm hạn chế về marketing nên tác phẩm khó lọt vào “mắt xanh” của khán giả khi ra phòng vé.

Trái Tim Què Quặt là trường hợp đầy tiếc nuối tiếp theo, chỉ đạt 789 triệu đồng sau hai tuần, mặc dù phim mang phong vị retro, hình ảnh trau chuốt và diễn xuất tròn vai. Gần đây nhất, phim Quán Kỳ Nam cũng gặp khó khăn khi chỉ thu về gần 1,7 tỷ đồng sau 5 ngày ra rạp, dù được giới chuyên môn đánh giá cao về tính nghệ thuật và nội dung sâu sắc.

Cái thua của các phim trên đều có thêm điểm chung là ra mắt không đúng mùa giải trí, do đó khó tạo lực kéo thị trường. Từ đó, một nghịch lý rõ ràng hiện ra: phim càng tham vọng về nghệ thuật, đặt nặng dấu ấn tác giả, với màu phim duy mỹ và lãng mạn… thì càng dễ gặp rào cản lớn trong việc tiếp cận khán giả đại chúng. Nhiệm vụ của nhà làm phim không thể chỉ tạo ra tác phẩm đẹp mà còn phải tính toán kỹ lưỡng để đưa tác phẩm đến gần hơn với khán giả. Đó cũng là bài học quan trọng về sự cân bằng giữa giá trị nghệ thuật và nhu cầu thị trường.

Những cú ngã “về không”

Tiệm Cầm Đồ: Có Chơi Có Chịu của đạo diễn Hoàng Anh Duy đứng đầu danh sách phim thua lỗ của năm khi rời rạp chỉ sau 2 tuần trong tháng 9, thu vỏn vẹn 153 triệu đồng. Con số thấp kỷ lục này một phần vì chất lượng kịch bản kém, dày đặc điểm 1 sao trên các nền tảng bán vé, phần khác vì lùm xùm tranh cãi giữa nghệ sĩ Cát Phượng và đạo diễn. Tiếp đó, Đợi Gì Mơ Đi của Lâm Minh Khôi chỉ dừng ở mức hơn 300 triệu đồng vì chiến dịch truyền thông gần như bằng không, khiến tác phẩm không tạo được dấu ấn hay độ nhận diện tối thiểu.

Phim 16+ Bịt Mắt Bắt Nai cũng góp mặt trong nhóm doanh thu thấp vì nhận loạt phản hồi trái chiều về kịch bản, chỉ thu về 676 triệu đồng. Tác phẩm này là một bước thử nghiệm táo bạo khi hướng đến thể loại erotic‑thriller là dòng phim còn khá mới lạ tại Việt Nam. Thế nhưng, trình độ còn hạn chế của ekip phim khiến ý tưởng giàu tiềm năng trở thành điểm yếu, nhất là khi chuyện tình tay bốn của dàn diễn viên diễn ra thiếu thuyết phục, kết hợp nhiều tình huống gượng gạo và cảnh nóng thừa thãi, có phần làm phim “rẻ tiền” đi trông thấy.

Đồi Hành Xác: Tà Thuyết Đen của Lương Đình Dũng thu về cao hơn chút (789 triệu đồng) nhưng thậm chí rời rạp chỉ sau một tuần, trở thành một trong những phim Việt có thời gian công chiếu ngắn nhất năm nay. Ngoài ra, một số phim kinh dị nhạt nhòa khác như Khế Ước Bán Dâu, Thai Chiêu Tài, Nhà Ma Xó, Cải Mả, Âm Dương Lộ… cũng flop dần đều, hầu như nhận về phản ứng tiêu cực do bối cảnh chưa đẹp, kịch bản rời rạc, diễn xuất yếu… Nhìn chung, các cú “ngã về không” năm nay phần lớn bắt nguồn từ cơn sốt kinh dị mà nhiều nhà làm phim theo đuổi. Thể loại này từng tạo hit cách đây 1-2 năm nhờ khai thác chủ đề tâm linh dân gian, nhưng hiện tại, sức hút giảm xuống rõ rệt. Trong hầu hết phim flop nặng năm nay, thế giới tâm linh bị dựng lên quá “ảo”, hiện tượng siêu nhiên thì bị phóng đại, mạch truyện thiếu logic hoặc diễn viên thể hiện cảm xúc chưa thuyết phục, làm khán giả đại chúng khó lòng đồng cảm và thích thú với cốt truyện.

Một trường hợp hy hữu khác của năm nay là Chốt Đơn, suýt không được ra rạp vì có nữ diễn viên Thùy Tiên vướng vòng lao lý. Nhà sản xuất phải chỉnh sửa toàn bộ gương mặt Thùy Tiên bằng AI nhưng vẫn không mấy hiệu quả, thậm chí còn bị khán giả phản ứng dữ dội, phòng vé thì gần như trống rỗng. Chỉ sau hai tuần phát hành, Chốt Đơn trở thành ca “lỗ nặng” với khoảng 5 tỷ đồng trên tổng kinh phí vốn hàng chục tỷ. Cú trượt này không chỉ là câu chuyện lỗ vốn, mà còn cho thấy rủi ro khi công nghệ được đặt sai vị trí. Việc dùng AI xóa mặt và lồng tiếng tạo ra hình ảnh thiếu cảm xúc, rời nét, khiến khán giả có cảm giác xem bản thử nghiệm kỹ thuật hơn là một bộ phim hoàn chỉnh. Nhiều người hài hước cho rằng, họ trả tiền như thể để xem “phiên bản AI” của Thùy Tiên mà thôi!

Cạnh tranh phòng vé ngày càng khó đoán

Từ bức tranh thắng – thua rõ rệt trên đường đua chiếu rạp, giới chuyên môn nhìn nhận 2026 sẽ là năm điện ảnh Việt buộc phải bước sang giai đoạn chọn lọc hơn: chất lượng trước hết, thay vì tiếp tục đặt cược vào độ ồn ào.

Ngay từ đầu năm, thị trường phim Việt hứa hẹn sôi động trở lại với loạt dự án tiềm năng. Khán giả sẽ được gặp lại Thu Trang trong hai phim được kỳ vọng cao: Ai Thương Ai Mến và Mùi Phở. Song song, Báu Vật Trời Cho đánh dấu sự tái hợp của cặp đôi Tuấn Trần – Phương Anh Đào sau dự án Mai nổi tiếng. Đội ngũ sản xuất phim Ròm cũng trở lại với Con Kể Ba Nghe – tác phẩm mang tinh thần độc lập, sáng tạo, tạo nét riêng giữa “rừng” bom tấn thương mại. Ngoài ra, sự hợp tác Việt Nam – Ấn Độ trong Vạn Dặm Yêu Em cũng hứa hẹn mở ra không gian mới, vừa khai thác yếu tố tình cảm lãng mạn, vừa hướng tới thị trường quốc tế.

Câu hỏi mở đặt ra cho năm tới là liệu điện ảnh Việt có thể cạnh tranh mạnh hơn, không chỉ cân bằng giữa thành công thương mại và giá trị nghệ thuật, mà còn trở thành cuộc đua “viral” trong đời sống số?