Duy trì đà hợp tác giữa Nhật Bản và Đông Nam Á

Chuyến công du Đông Nam Á gần đây của Thủ tướng Ishiba Shigeru được giới phân tích nhận định là nhằm duy trì đà phát triển của quan hệ giữa Nhật Bản và khu vực trong nhiệm kỳ của người tiền nhiệm Kishida Fumio. Khi còn đảm nhiệm cương vị Thủ tướng Nhật Bản, ông Kishida Fumio đã có các chuyến thăm tới Malaysia, Philippines…, qua đó đẩy mạnh hợp tác giữa Nhật Bản với các quốc gia Đông Nam Á trong nhiều lĩnh vực.

Điểm dừng chân đầu tiên trong chuyến công du của ông Ishiba Shigeru là Malaysia. Tại cuộc gặp ở Kuala Lumpur, Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru và người đồng cấp Malaysia Anwar Ibrahim nhất trí tăng cường hợp tác song phương nhằm tiếp tục củng cố quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước được thiết lập năm 2023.

Theo ông Anwar Ibrahim, thương mại và đầu tư là ưu tiên hàng đầu trong mối quan hệ song phương. Nhật Bản hiện là đối tác thương mại lớn thứ tư của Malaysia và cũng là nhà đầu tư hàng đầu trong lĩnh vực sản xuất của Malaysia. Trên cơ sở đó, hai bên nhất trí tăng cường hợp tác nhằm nâng cao khả năng phục hồi chuỗi cung ứng trong các lĩnh vực quan trọng, như chất bán dẫn, phụ tùng máy bay… phù hợp chính sách “Madani” mà Malaysia đang thúc đẩy, trong đó ưu tiên tính bền vững, đổi mới và thịnh vượng.

Malaysia là một trong những nhà cung ứng năng lượng hàng đầu của Nhật Bản, trong đó có khí đốt tự nhiên hóa lỏng và dầu thô. Do đó, hai bên sẽ đẩy mạnh hợp tác nhằm bảo đảm an ninh năng lượng. Hai bên cũng nhất trí tiếp tục hợp tác trong lĩnh vực phòng ngừa và giảm nhẹ thiên tai. Ngoài ra, hai bên cũng tiếp tục thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực phát triển nguồn nhân lực. Trong lĩnh vực an ninh, hai bên trao đổi về thúc đẩy hơn nữa hợp tác nhằm bảo đảm an toàn hàng hải và an ninh mạng.

Indonesia là chặng dừng chân thứ hai và cuối cùng trong chuyến công du của ông Ishiba Shigeru. Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto nhận định, chuyến thăm của Thủ tướng Nhật Bản chứng minh cam kết của cả hai nước trong việc tăng cường quan hệ và hợp tác trong nhiều lĩnh vực. Tại cuộc gặp với ông Ishiba Shigeru, nhà lãnh đạo nước chủ nhà nêu một số mục tiêu chính của Indonesia hiện nay, trong đó có tự cung tự cấp lương thực, thúc đẩy công nghiệp hóa, xóa đói, giảm nghèo… Ông Prabowo Subianto mong muốn Nhật Bản hợp tác với Indonesia trong các lĩnh vực ưu tiên này.

Thủ tướng Nhật Bản nhận định, với sự phát triển kinh tế ổn định, Đông Nam Á vẫn là một trong những trung tâm tăng trưởng của thế giới. Bởi vậy, tăng cường hợp tác với khu vực là ưu tiên của Nhật Bản, trong đó hợp tác kinh tế là trụ cột quan trọng. Indonesia là quốc gia có dân số và nền kinh tế lớn nhất ở Đông Nam Á.

Tại cuộc gặp ông Prabowo Subianto, Thủ tướng Nhật Bản công bố một loạt dự án tại Indonesia, như mở rộng cảng Patimban ở Tây Java, cải thiện các cảng cá, phát triển nghề cá… với tổng giá trị khoảng 815 triệu USD. Nhật Bản cũng sẽ hỗ trợ Indonesia triển khai chương trình bữa ăn dinh dưỡng miễn phí cho trẻ em. Những kế hoạch này được đánh giá là phù hợp những đề xuất của phía Malaysia. Bên cạnh đó, tăng cường hợp tác quốc phòng, trong đó có chuyển giao công nghệ, cũng là lĩnh vực được hai bên chú trọng.

Tình hình khu vực và thế giới là một trong những nội dung quan trọng mà Thủ tướng Nhật Bản và các nhà lãnh đạo Malaysia và Indonesia quan tâm. Ông Ishiba Shigeru khẳng định, một trong những ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại của Nhật Bản là làm sâu sắc hơn nữa mối quan hệ các nước thành viên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), nhất là trong bối cảnh tình hình thế giới ngày càng phức tạp và bất ổn. Malaysia hiện giữ vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2025. Bởi vậy, Nhật Bản phối hợp chặt chẽ với Malaysia, cũng như các nước thành viên của Hiệp hội, nhằm thúc đẩy hợp tác trong khu vực thông qua chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở của Tokyo và Quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.