Hiến kế cho doanh nghiệp lấy ‘vé thông hành’, đưa sản phẩm Halal vào Indonesia

Sáng 17.12 tại TP.HCM, Tổng lãnh sự quán Indonesia tại TP.HCM đã tổ chức Hội thảo quốc tế Halal: Quy trình chứng nhận Halal tại Indonesia. Đây là sự kiện nhằm cung cấp thông tin, giải thích cho cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam và các nhà đầu tư về cách đạt được chứng nhận Halal, qua đó đưa sản phẩm Halal đến thị trường Indonesia với nhiều tiềm năng.

Sản phẩm Halal là những sản phẩm được sản xuất, chế biến, vận chuyển và bảo quản tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của luật Hồi giáo. Các sản phẩm Halal bao gồm hầu như tất cả sản phẩm thiết yếu của cuộc sống như thực phẩm, đồ uống, thực phẩm hữu cơ, dược phẩm.

Người Hồi giáo chỉ sử dụng những sản phẩm được Thượng đế (Allah) cho phép và thể hiện sự cho phép là sản phẩm đó được chứng thực Halal. Do đó, việc có chứng nhận Halal gần như là yêu cầu bắt buộc với những doanh nghiệp muốn xuất khẩu sản phẩm sang thị trường có đông dân số người Hồi giáo. Trong khi đó, Indonesia có cộng đồng người Hồi giáo đông nhất thế giới, với khoảng 229 triệu người theo đạo Hồi.

Phát biểu tại hội thảo, Tổng lãnh sự Indonesia tại TP.HCM Carolina Tinangon đề cập Việt Nam và Indonesia đã nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện hồi tháng 3, qua đó tăng cường hợp tác trong nhiều lĩnh vực, bao gồm ngành công nghiệp Halal.

Bà Tinangon nói rằng nhu cầu sử dụng sản phẩm Halal ngày càng tăng, kể cả ở những người không phải Hồi giáo, đồng thời cho biết nền kinh tế Halal còn nhiều tiềm năng. Nền kinh tế Halal toàn cầu dự kiến đạt 10.000 tỉ USD vào năm 2030, trong khi dân số Hồi giáo dự báo đạt gần 3 tỉ người vào 2050. Bà cho rằng chứng nhận Halal không chỉ mang ý nghĩa tôn giáo thuần túy, mà còn là sự đảm bảo an toàn về chất lượng, vệ sinh của sản phẩm.

Cần nắm quy định Halal ở Indonesia

Tại sự kiện, các chuyên gia đã nêu những quy định về chứng nhận Halal ở Indonesia, cũng như quy trình để một doanh nghiệp ở Việt Nam được cấp chứng nhận.

Ông Nurzaman Sapi’i, đại diện đến từ Trung tâm Công nghiệp Halal, thuộc Bộ Công nghiệp Indonesia, trình bày trực tuyến tại hội thảo, cho biết luật pháp ở Indonesia quy định các sản phẩm nhập khẩu, lưu hành, buôn bán ở Indonesia phải được chứng nhận Halal. Từ năm 2024, Indonesia yêu cầu bắt buộc có chứng nhận Halal đối với các công ty quy mô trung bình và lớn chuyên sản xuất các loại thực phẩm, các lò giết mổ. Từ năm 2026 – 2034, các quy định chứng nhận bắt buộc mở rộng ra công ty sản xuất mặt hàng hóa phẩm, trang sức, thực phẩm chức năng, những sản phẩm có dùng nguyên liệu động vật, thiết bị y tế…

Qua đó, ông Sapi’i lưu ý các doanh nghiệp sản xuất những mặt hàng nói trên cần theo dõi thời điểm có hiệu lực của quy định chứng nhận bắt buộc, để chuẩn bị các thủ tục cần thiết nếu muốn xuất sản phẩm sang Indonesia.

Ông Sapi’i cho biết thêm tại Indonesia cũng đã và sẽ lên kế hoạch triển khai thường niên chương trình hội chợ quốc tế ngành công nghiệp Halal, vừa diễn ra vào cuối tháng 9 và dự kiến trở lại vào tháng 9.2026. Sự kiện này nhằm tạo cơ hội cho các doanh nghiệp giới thiệu những sản phẩm Halal, cũng như tạo điều kiện kết nối các doanh nghiệp, chính phủ quan tâm đến thị trường Halal.

Lưu ý về cấp phép Halal

Tại Indonesia, cơ quan chính phủ chịu trách nhiệm cấp chứng nhận Halal là Cơ quan tổ chức sản phẩm Halal (BPJPH). Đây là đầu mối chính thức và cao nhất để có chứng nhận Halal. Chứng nhận do BPJPH cấp có hiệu lực vĩnh viễn nếu sản phẩm không thay đổi về nguyên liệu hay thành phần chế biến, và sẽ có các đợt kiểm tra định kỳ để đảm bảo tuân thủ quy định.

Chuyên gia Abdurahman Fahmi, Giám đốc Tổ chức kiểm định Halal (LPH) Alrahman, cho biết các doanh nghiệp thường sẽ làm việc trực tiếp với các cơ quan tư vấn và thẩm định. Theo đó, BPJPH ủy quyền cho hàng trăm tổ chức kiểm định (LPH). Doanh nghiệp sẽ đăng ký nộp đơn xin cấp chứng nhận Halal, sau đó chọn LPH để tiến hành kiểm định các sản phẩm hoặc dịch vụ dựa trên các tiêu chuẩn của BPJPH. Về cơ bản, LPH đóng vai trò như các thẩm định viên, khi cử người đến cơ sở sản xuất, kiểm tra thành phần nguyên liệu, quá trình làm sản phẩm. Sau đó, LPH sẽ tổng hợp báo cáo gửi về cho BPJPH để cơ quan này quyết định có cấp chứng nhận Halal hay không.

Các doanh nghiệp ngoài Indonesia thường sẽ đăng ký cấp chứng nhận Halal thông qua các Tổ chức chứng nhận Halal nước ngoài (LHLN), được BPJPH công nhận. Những tổ chức này sẽ thẩm định và cấp giấy phép Halal có thời hạn khoảng 1-3 năm. Điểm lợi khi làm việc qua các LHLN là chi phí thẩm định tối ưu, thủ tục đơn giản hơn xin cấp phép từ BPJPH, phù hợp với các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Ông Fahmi lưu ý các chứng nhận Halal ở Indonesia có thể không có hiệu lực tại một số nước Hồi giáo khác và ngược lại. Do đó, ông nói rằng doanh nghiệp cần kiểm tra liệu chứng nhận Halal được cấp có nằm trong khuôn khổ thỏa thuận công nhận lẫn nhau giữa cơ quan Halal các nước hay không.

Halal không chỉ là thực phẩm, đồ uống

Trả lời Thanh Niên ngày 17.12, ông Fahmi đề cập một thách thức cho các doanh nghiệp sở tại hiện nay là mỗi tổ chức LHLN lại có thẩm quyền khác nhau với việc cấp chứng nhận cho các mặt hàng.

Chẳng hạn, ông dẫn website danh sách các tổ chức LHLN có Cơ quan chứng nhận Halal (HCA) tại Việt Nam. Ông nêu rằng HCA hiện chỉ đang được phép thẩm định và cấp chứng nhận Halal Indonesia với thực phẩm và đồ uống. Do đó, nếu một doanh nghiệp tại Việt Nam muốn xuất khẩu những mặt hàng khác sang Indonesia, chẳng hạn mỹ phẩm hay quần áo, thì sẽ phải thông qua các LHLN nước thứ 3, hoặc làm việc trực tiếp với Indonesia để được BPJPH cấp phép. Đây đều là những quy trình phức tạp và tốn kém hơn làm việc với cơ quan nước sở tại, ông Fahmi nói với Thanh Niên.

Cũng tại sự kiện, bà Hồ Thị Quyên, Phó giám đốc Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TP.HCM (ITPC) đề cập hiện nay, nhiều mặt hàng thế mạnh của Việt Nam như trà, cà phê, nông sản đã và đang được thị trường Halal ưa chuộng. Tuy nhiên, con số doanh nghiệp Việt Nam có chứng nhận Halal để tiếp cận thị trường Indonesia còn hạn chế.

Theo bà Quyên, nút thắt lớn nhất của vấn đề này nằm ở quy trình chứng nhận Halal Indonesia còn chặt chẽ, trong khi nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn bỡ ngỡ khi tiếp cận các tiêu chuẩn và thủ tục đánh giá.

Tổng lãnh sự Indonesia tại TP.HCM Carolina Tinangon cho rằng Việt Nam và Indonesia vẫn có nhiều tiềm năng mở rộng hợp tác trong lĩnh vực sản phẩm Halal, không chỉ dừng lại ở thực phẩm và đồ uống.