Ngày 18/12 tại Hà Nội, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam tổ chức ra mắt Không gian trưng bày chuyên đề đặc biệt nhằm tôn vinh những tác giả và tác phẩm tiêu biểu của mỹ thuật Việt Nam.
Kiến trúc sư Tô Thị Toàn – con gái danh họa Tô Ngọc Vân – chia sẻ về bố mình (Ảnh: Lạc Thành).
Trong lần ra mắt này, công chúng được tiếp cận một chuyên đề riêng về họa sĩ, liệt sĩ Tô Ngọc Vân (1906-1954) – một trong những danh họa tiêu biểu nhất của nền mỹ thuật hiện đại và mỹ thuật cách mạng Việt Nam.
Cuộc đời của họa sĩ Tô Ngọc Vân là biểu tượng cao đẹp của người nghệ sĩ gắn bó sâu sắc với nỗi niềm dân tộc. Ông đã hy sinh anh dũng trong chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954 khi đang trực tiếp ra mặt trận ghi chép, ký họa.
Những tác phẩm cuối cùng của ông không chỉ mang giá trị nghệ thuật mà còn là tư liệu vô giá về những năm tháng kháng chiến oanh liệt.
Chia sẻ với phóng viên Dân trí, kiến trúc sư Tô Thị Toàn – con gái danh họa Tô Ngọc Vân – cho biết, bà và gia đình xúc động khi có mặt tại không gian trưng bày tranh và kỷ vật của cha mình.
“Tôi tự hào về bố, ông không chỉ là một họa sĩ mà cũng là một chiến sĩ cầm bút trên chiến trường. Khi ông mất, tôi còn nhỏ nhưng thường xuyên được nghe những câu chuyện về bố khiến tôi luôn cố gắng phấn đấu để trở thành một kiến trúc sư. Bốn người anh em còn lại cũng tích cực học tập để trở thành người có ích cho xã hội”, bà nói.
Bà Toàn cho biết, họa sĩ Tô Ngọc Vân là người thương yêu học trò, bạn bè. Vào đầu những năm 1950, khi thấy học trò đi học không có tiền, ông vận động vợ bán vàng, lấy tiền cho các em học sinh ăn học.
“Tinh thần của bố tôi vẫn luôn còn mãi, ông là một tấm gương sáng yêu nghề, yêu người. Chúng tôi cũng áp lực nhưng cũng tự hào khi có bố là họa sĩ nổi tiếng…”, bà Toàn tâm sự.
Kiến trúc sư Tô Ngọc Thạch – con trai út của họa sĩ Tô Ngọc Vân – thì kể rằng, ông từng làm ở Ban đối ngoại Trung ương Đảng, mỗi khi được gặp gỡ các vị lãnh đạo, khi được mọi người giới thiệu “đây là con trai họa sĩ Tô Ngọc Vân” khiến ông rất hạnh phúc.
Ông từng được bố vẽ ký họa hồi nhỏ. Để sáng tác tranh, bố ông có nhiều đêm mất ngủ, thức đêm để hoàn thành tác phẩm.
Kiến trúc sư Tô Ngọc Thạch – con trai út của họa sĩ Tô Ngọc Vân – và vợ tại sự kiện (Ảnh: Lạc Thành).
“Khi bố mất, tôi mới 5 tuổi. Tôi ít được gặp bố vì ông thường xuyên vắng nhà. Có khi ông về, tôi đã đi ngủ rồi nhưng lần nào bố về, sáng ngủ dậy tôi cũng được một chiếc bánh mà mọi người hay gọi là “bánh cậu”.
Bố tôi vui tính, những lúc thoải mái ông hay hát vang nhà, thích nấu ăn. Món ông làm ngon nhất là chim câu quay, vì thế sau này làm giỗ, chúng tôi thường có món chim quay để tưởng nhớ bố. Ông cũng là một người yêu con. Các anh chị tôi được bố chăm chút cho rất nhiều…”, ông Thạch kể lại.
Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam hiện lưu giữ 45 tác phẩm của danh họa Tô Ngọc Vân, trong đó tác phẩm Hai thiếu nữ và em bé (sáng tác năm 1944) đã được công nhận là Bảo vật quốc gia năm 2013.
Trong chuyên đề đặc biệt lần này, Bảo tàng Mỹ thuật đã lựa chọn và giới thiệu đến công chúng 26 tác phẩm, thuộc các chất liệu sơn dầu, sơn mài, lụa, màu nước, chì, mực… thể hiện rõ nét và đầy đủ về hành trình nghệ thuật, phong cách của họa sĩ, liệt sĩ Tô Ngọc Vân.
Chia sẻ tại sự kiện, TS Nguyễn Anh Minh – Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam – cho biết, Tô Ngọc Vân là một trong những danh họa tiêu biểu nhất của nền mỹ thuật hiện đại Việt Nam.
Ông không chỉ là người đặt nền móng cho nghệ thuật hội họa nước nhà mà còn là cầu nối giữa hai thế hệ, từ Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương đến Trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam (nay là Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam), nơi ông trở thành hiệu trưởng đầu tiên của nền mỹ thuật cách mạng.
Các tác phẩm tiêu biểu được lựa chọn trưng bày trong chuyên đề lần này, phản ánh rõ nét sự chuyển biến trong tư tưởng và phong cách nghệ thuật của ông, thấy rõ hành trình từ cái đẹp của thẩm mỹ cá nhân đến vẻ đẹp của dân tộc trong kháng chiến.
TS Nguyễn Anh Minh – Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam (Ảnh: Ban tổ chức).
“Danh họa Tô Ngọc Vân đã làm tròn sứ mệnh lịch sử của mình, hiến dâng cả cuộc đời cho nghệ thuật và Tổ quốc, đem ánh sáng của cái đẹp hòa cùng ánh sáng của cách mạng, biến hội họa thành tiếng nói của tình yêu và niềm tin trên con đường giành độc lập, khẳng định bản sắc dân tộc Việt Nam”, TS Nguyễn Anh Minh nói.
Hoạ sĩ Lương Xuân Đoàn, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam nhấn mạnh rằng, triển lãm đặc biệt có ý nghĩa trong dịp kỷ niệm 120 năm ngày sinh của danh họa Tô Ngọc Vân và 71 năm ngày ông hy sinh ngoài mặt trận Điện Biên Phủ.
Cũng theo Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam, danh hoạ Tô Ngọc Vân là một tài năng bẩm sinh, tiếp nhận rất nhanh kiến thức mỹ thuật hàn lâm thế giới.
Danh họa là người dẫn dắt lớp hoạ sĩ kháng chiến ở chiến khu Việt Bắc – nơi đào tạo nhiều hoạ sĩ kháng chiến nổi tiếng sau này. Ông hy sinh anh dũng, để lại một di sản vô giá cho mỹ thuật Việt Nam.
Tranh sơn dầu “Hai thiếu nữ và em bé” được họa sĩ Tô Ngọc Vân sáng tác năm 1944 (Ảnh: Nguyễn Hà Nam).
Sắp tới, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam sẽ tiếp tục nghiên cứu, phối hợp với gia đình các họa sĩ, các nhà sưu tập để chọn lọc và giới thiệu tới công chúng yêu nghệ thuật trong không gian chuyên đề đặc biệt này những bộ sưu tập quý, những tác giả, tác phẩm tiêu biểu, thể hiện một cách trọn vẹn nhất về nền mỹ thuật Việt Nam.
Nguồn: https://dantri.com.vn/giai-tri/hoa-si-to-ngoc-van-nhieu-dem-mat-ngu-ve-tranh-phai-ban-vang-nuoi-hoc-tro-20251218194028369.htm
