Kế hoạch dùng nhà kho giam 80.000 người nhập cư của ICE

Sau khi nhậm chức tháng 1, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đẩy mạnh trấn áp nhập cư trái phép, nhằm thực hiện cam kết khi tranh cử, bất chấp những phản ứng trái chiều. Reuters ngày 22/12 ước tính chính quyền ông Trump đã hồi hương khoảng 622.000 người nhập cư, vẫn thấp hơn lời hứa trục xuất một triệu người mỗi năm.

Tom Homan, quan chức phụ trách chính sách biên giới của Tổng thống Trump, cho biết Mỹ đang chuẩn bị một chiến dịch truy quét nhập cư quyết liệt hơn vào năm 2026 với hàng tỷ USD kinh phí bổ sung. Mỹ sẽ tuyển thêm hàng nghìn nhân viên Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE), mở nhiều trung tâm giam giữ mới để thúc đẩy hoạt động bắt giữ và trục xuất người nhập cư trái phép.

Washington Post ngày 24/12 dẫn tài liệu nội bộ của ICE cho thấy lực lượng này có kế hoạch cải tạo 7 nhà kho công nghiệp thành nơi giam giữ với sức chứa 5.000-10.000 người. Hệ thống còn có 16 nhà kho quy mô nhỏ hơn, mỗi nơi có thể giam tối đa 1.500 người. Các trung tâm giam giữ được cải tạo từ nhà kho như vậy có thể giúp ICE giam tới 80.000 người cùng lúc.

Người bị bắt sẽ được tiếp nhận và xử lý tại cơ sở tạm thời trong vài tuần, sau đó chuyển đến các trung tâm quy mô lớn. Những trung tâm giam giữ kiểu nhà kho này sẽ nằm gần các trung tâm logistics tại bang Virginia, Texas, Louisiana, Arizona, Georgia và Missouri.

ICE cũng sẽ xây dựng một “hệ thống trung chuyển” để đẩy nhanh quy trình trục xuất, thay vì cứ đưa người nhập cư đến bất kỳ cơ sở nào còn chỗ trống như hiện nay.

NBC News đầu tháng 11 dẫn nguồn tin từ Nhà Trắng và Bộ An ninh Nội địa Mỹ (DHS) cho biết chính quyền liên bang đang xem xét mua các nhà kho được thiết kế cho những công ty như Amazon rồi sửa chữa thành cơ sở giam giữ. Hai nguồn tin khi đó không rõ thông tin cụ thể về kế hoạch.

Theo hồ sơ mời thầu, ICE sẽ chia nhà kho lớn thành khu tiếp nhận, khu ở có phòng tắm và nhà vệ sinh, bếp và phòng ăn, khu y tế, khu sinh hoạt – giải trí, thư viện pháp lý cùng văn phòng hành chính. Một số cơ sở có khu lưu trú đặc biệt, dành riêng cho các gia đình bị giam. Chính phủ Mỹ đã phân bổ 30 triệu USD để hỗ trợ hoạt động “thẩm định ban đầu và thiết kế ý tưởng” cho kế hoạch này.

Hồ sơ mời thầu mô tả các cơ sở mới sẽ giúp giảm thời gian giam giữ, đẩy nhanh quy trình trục xuất, đồng thời bảo đảm an toàn, phẩm giá và sự tôn trọng đối với những người nằm trong quyền quản lý của ICE.

Một báo cáo hồi năm 2015 cho thấy các chuyến bay trục xuất thường rời khỏi Mỹ với nhiều ghế trống, do khó khăn về hậu cần trong việc tập hợp cùng lúc đủ số người đủ điều kiện.

“Chúng ta cần vận hành hệ thống tốt hơn, giống như một doanh nghiệp”, quyền giám đốc ICE Todd M. Lyons phát biểu tại một hội nghị về an ninh biên giới hồi tháng 4. Ông cho biết mục tiêu của chính quyền là trục xuất người nhập cư hiệu quả tương tự cách Amazon vận chuyển hàng hóa.

Tài liệu không đưa ra mốc thời gian để triển khai dự án, nhưng yêu cầu các cơ sở phải bắt đầu tiếp nhận người bị giam trong vòng 30-60 ngày kể từ khi khởi công.

Kế hoạch của ICE dự kiến vấp phải nhiều trở ngại.

Hầu hết các bang mà chính quyền ông Trump dự kiến xây dựng cơ sở giam giữ kiểu này đều do đảng Cộng hòa lãnh đạo và ủng hộ chính sách nhập cư của Tổng thống Mỹ. Chỉ hai khu vực là thành phố Stafford, bang Virginia, và Kansas City, bang Missouri, có chính quyền do thành viên đảng Dân chủ lãnh đạo.

“Nếu chính phủ liên bang thuê và cải tạo nhà kho tại Stafford, họ sẽ phải tuân thủ quy định, tiêu chuẩn của thành phố”, bà Pamela Yeung, quan chức thành phố Stafford, nói. “Chính sách nhập cư là vấn đề ở cấp liên bang, trong khi hệ quả lại tác động trực tiếp đến địa phương. Bất kỳ cơ sở nào có quy mô như vậy cũng ảnh hưởng đến hạ tầng, an ninh công cộng và an sinh xã hội”.

Giới chuyên gia bất động sản thương mại cho rằng việc tập trung người bị giam giữ trong cơ sở hoán cải từ nhà kho như vậy sẽ tự tạo ra hàng loạt vấn đề hậu cần. Loại công trình này vốn được thiết kế để lưu trữ và vận chuyển hàng hóa, không phải để con người sinh sống. Chúng thường thông gió kém, thiếu hệ thống kiểm soát nhiệt độ và không có sẵn hệ thống cấp thoát nước cần thiết.

“Đó là cách hành xử vô nhân đạo”, bà Tania Wolf, nhà vận động của Dự án Nhập cư Quốc gia, trụ sở tại thành phố New Orleans, bang Louisiana, nói.

Jason Houser, cựu chánh văn phòng ICE dưới thời tổng thống Joe Biden, nhận định việc tuyển đủ nhân sự cho cơ sở giam giữ có quy mô như vậy là thách thức lớn. Ông cho biết lực lượng lao động tiềm năng sẽ cần được đào tạo y tế hoặc kỹ năng chuyên môn khác và vượt qua quy trình kiểm tra an ninh liên bang.

Như Tâm (Theo Washington Post, NBC News, Reuters)