Những “con rối” độc lạ bước ra ngoài đời thực
Ngày 30/3, sự kiện quảng bá món nem chua của một hợp tác xã tại Hòa Bình gây xôn xao dư luận khi có sự xuất hiện của các TikToker như Hoàng Cửu Bảo, Thông Soái Ca, Dương XL ở hàng ghế danh dự.
Những cá nhân này vốn được biết tới trên mạng xã hội nhờ các video giải trí với nội dung ăn chơi, đóng vai đàn anh giang hồ, tạo hình ảnh sành điệu.
Sự kiện nói trên có 300 người tham dự trong đó có nhiều thanh thiếu niên. Nhiều người trẻ còn phấn khích coi những TikToker này như thần tượng, xin chụp ảnh cùng.
Theo tìm hiểu của phóng viên, sự kiện trên chưa được cấp phép. Ngay sau khi báo Dân trí phản ánh về cuộc thi Vua nem chua ở Hòa Bình gây tranh cãi vì mời “TikToker giang hồ”, Công an tỉnh Hòa Bình đã vào cuộc xác minh, xử lý theo quy định với cá nhân, tổ chức vi phạm trong vụ việc.
Hiện tượng các “giang hồ mạng”, “thánh chửi” được nhiều người theo dõi, hâm mộ không còn lạ trong thời gian qua.
Một TikToker vốn là người bán hàng online tạo ấn tượng bằng cách chửi đổng trên mạng nhưng vẫn được nhiều người gửi gắm tiền bạc, niềm tin làm nhịp cầu nhân ái thiện nguyện.
Một nhà sáng tạo nội dung đem chuyện tình ái ồn ào làm chủ đề cho cả triệu cư dân mạng bàn tán hay những người xây dựng các video giải trí với nội dung ăn chơi, tạo hình sành điệu, sử dụng ngôn ngữ thô tục tạo sự kịch tính, câu view bất chấp… vẫn được nhiều người dõi theo, tặng quà và các vật phẩm trên mạng.
Đáng lo ngại là một bộ phận giới trẻ tỏ ra yêu thích, chờ đón các video và tung hô những nhân vật này. Khi gặp những nhân vật này ngoài đời, họ chào đón như thần tượng.
Lý giải về việc nhiều người trẻ tôn sùng những “idol mạng” (thần tượng trên mạng), “thánh chửi”, PGS.TS Trần Thành Nam – Phó hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội – cho rằng, những “idol mạng” khi bước ra ngoài đời thực như những “con rối” độc lạ thu hút sự chú ý và được mọi người đổ xô đến… check-in.
“Chúng ta đang sống trong nền kinh tế chú ý, những “idol mạng” vốn được chú ý nhiều. Khi chụp ảnh hay thể hiện sự quan tâm, mỗi cá nhân có cảm giác đang ở trong “ánh đèn sân khấu” hay “vầng hào quang” của những người này.
Đối với một số người trẻ, việc được đứng dưới ánh đèn sân khấu quan trọng hơn việc họ đại diện cho văn hóa hay giá trị nào. Người trẻ còn thiếu chín chắn, nhận thức chưa đủ sâu sắc nên dễ bị dẫn dụ và bị thao túng khi có mặt ở những sự kiện đông người. Họ sẵn sàng thực hiện các hành vi theo sự kích động của người khác, miễn là được chú ý.
Theo PGS.TS Trần Thành Nam, nhiều người chỉ thấy được “giang hồ mạng” ngang tàng, dám làm, không sợ hãi. Khi bản thân đang xác định cá tính, muốn chinh phục, muốn khám phá, họ sẽ dễ bị hấp dẫn bởi những yếu tố này.
Nhưng thực tế họ không thấy được những mặt trái, các phong cách sống phản văn hóa… mà nhiều TikToker không bao giờ công khai trên mạng. Vì vậy, để nhiều người bớt ảo tưởng về “idol mạng” cần có sự chung tay của cộng đồng, đặc biệt là vai trò quan trọng của báo chí, truyền thông chính thống để người trẻ không chỉ nhìn vào khía cạnh màu hồng mà tôn sùng, hay bắt chước theo lối sống của những người này.
PGS.TS Trần Thành Nam cho rằng, sẽ rất nguy hiểm nếu giới trẻ coi các “giang hồ mạng”, “thánh chửi” là thần tượng, người truyền cảm hứng.
Việc tôn sùng các thần tượng này càng khiến những trò nhố nhăng trở thành chuẩn mực. Người trẻ vì thế mất dần khả năng bất bình, tức giận, mất khả năng tỏ thái độ với những vấn đề tiêu cực trong cuộc sống. Việc không tỏ rõ thái độ chẳng khác nào đồng lõa, tiếp tay lan truyền những xu hướng xấu.
Theo Phó hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục, đáng lo ngại, không chỉ người trẻ “đu bám” theo các “thần tượng” mà không ít người kinh doanh, đứng đầu các nhãn hàng cũng coi trọng các TikToker lệch chuẩn.
Nhiều người trẻ làm kinh doanh khởi nghiệp nhưng thiếu kỹ năng, trình độ văn hóa còn hạn chế. Họ thấy hứng thú với những trò nhảm nhí, coi đây là những nội dung đem lại giá trị trong kinh doanh nên mới mời các TikToker được chú ý từ những chuyện tiêu cực đến các sự kiện quảng bá.
“Vì nhận thức kém nên nhiều người chỉ nhanh chóng tìm cách lách luật, tận dụng những yếu tố gây sốc để bán hàng, kiếm lời. Tuy nhiên, chúng ta không nên chỉ tập trung vào việc xử phạt mà nên giáo dục cho bộ phận này, khuyến khích họ phát triển kinh tế một cách văn minh”, PGS.TS Trần Thành Nam nói.
Chuyên gia truyền thông xã hội Nguyễn Ngọc Long cũng cho rằng, việc tôn sùng những TikToker lệch chuẩn không khác gì việc hợp thức hóa cái xấu, hành vi lệch chuẩn tạo ra sự mâu thuẫn giữa con cái và bố mẹ, thầy cô.
Thầy cô, cha mẹ dạy những điều tốt nhưng trẻ con thấy rằng những idol mạng dù gây tranh cãi vẫn được tung hô, được mời trong các sự kiện, làm người cầm cân nảy mực các cuộc thi thì không có lý gì phải chê trách. Điều này sẽ biến thành cái cớ để trẻ phản biện lại rằng “nếu người ta xấu, người ta không được như thế”.
Với số đông người trẻ, họ sẽ xem cách mà các “idol mạng” phát triển là con đường tốt để mình tiến thân, cứ thế làm những điều gây tranh cãi, nội dung nhảm nhí thay vì tập trung học tập, phát triển bản thân.
Nếu truyền thông chuẩn, điểm đến sẽ gặt hái giá trị lợi ích du lịch cực lớn
Cùng chung nhận định, ông Phạm Hải Quỳnh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch châu Á, cho rằng nếu không có những quy chuẩn về truyền thông quảng bá và màng lọc chắc chắn, dễ tạo ra những hệ lụy khó lường.
Theo ông Quỳnh, nhiều đơn vị, doanh nghiệp tự tổ chức các sự kiện nhằm lan tỏa hình, ảnh thương hiệu. Đôi khi, những chương trình chỉ lựa chọn theo tiêu chí là các nhân vật có lượng theo dõi tốt, đạt nhiều tương tác cao trên mạng xã hội.
Tuy nhiên hiện nay những hình thức truyền thông bẩn không thiếu. Có những đối tượng lợi dụng lượng tương tác cao của mình để đưa ra hành động phản cảm, chia sẻ không đúng thuần phong mỹ tục. Đặc biệt với ngành du lịch, văn hóa bản địa là giá trị cốt lõi của mỗi địa phương, điểm đến, thì điều này đặc biệt nguy hiểm.
Đơn giản như việc chỉ cần những TikToker khi giới thiệu địa phương có những phát ngôn sai lệch về lịch sử, phong tục tập quán, gây ra phản cảm rất lớn và ảnh hưởng trực tiếp tới sản phẩm du lịch của điểm đến.
“Bởi vậy chúng ta cần sớm có những quy chuẩn về truyền thông quảng bá cho du lịch để mỗi hình ảnh giới thiệu cần có chiều sâu, phô diễn hết những giá trị vốn có từ văn hóa tới làng nghề, ẩm thực đặc trưng”, ông Quỳnh phân tích.
Cũng theo Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch châu Á, thời gian qua, rất nhiều tỉnh thành như Hà Giang, Sapa (Lào Cai), Tuyên Quang, Quảng Ninh đang làm rất tốt việc truyền thông quảng bá nhờ sự góp mặt của YouTuber, TikToker.
Đó là những chương trình Media Trip (tạm dịch: hành trình giới thiệu điểm đến) với sự góp mặt của người có tầm ảnh hưởng trong lĩnh vực du lịch tới giới thiệu, khai thác giá trị đặc trưng từng địa phương. Điều này được trả lời bằng lượng khách tới Hà Giang tăng đột biến trong thời gian qua.
Mộc Châu (Sơn La) cũng là ví dụ rất điển hình trong trường hợp này, được quảng bá hiệu quả nhờ sự góp mặt của những TikToker “chuẩn và sạch”.
Nếu như trước kia, du khách biết tới Mộc Châu là điểm đến du lịch theo mùa, khai thác vài tháng trong năm. Tới nay, nơi này trở thành địa phương đón khách quanh năm.
Đơn cử như chỉ nhờ vào mùa hoa mận thời gian qua cũng giúp Mộc Châu thắng lớn, mang lại nguồn doanh thu lớn hơn 1.300 tỷ đồng. Những yếu tố trên có thể thấy, nếu truyền thông chuẩn, điểm đến sẽ gặt hái giá trị lợi ích du lịch cực lớn.
Nguồn: https://dantri.com.vn/doi-song/khi-giang-ho-thanh-chui-duoc-tung-ho-van-hoa-than-tuong-lech-lac-20250403082444402.htm
