Khi sân bay Long Thành mang mã TPHCM trên bản đồ hàng không quốc tế

Những ngày qua, cộng đồng theo dõi hàng không chia sẻ một thông tin thú vị: Cơ sở dữ liệu sân bay của Hiệp hội Vận tải hàng không quốc tế (IATA) đã cập nhật Long Thành là sân bay phục vụ đô thị TPHCM.

Khi gõ từ khóa “Ho Chi Minh City” vào thanh tìm kiếm trên website của IATA, kết quả trả về gồm cả sân bay Tân Sơn Nhất (mã SGN) và sân bay Long Thành (mã LTH).

Sân bay Long Thành đang dần hoàn thiện (Ảnh: Nam Anh).

Theo chuyên gia, câu chuyện sân bay Long Thành được xây ở Đồng Nai nhưng khoác lên mình mã định danh của TPHCM là một nước cờ “cộng sinh chiến lược” giữa 2 địa phương vùng Đông Nam Bộ.

Sân bay của vùng đô thị TPHCM

Vào tháng 3, một hãng hàng không gửi văn bản đến Cục Hàng không Việt Nam, đề xuất đưa Cảng hàng không quốc tế Long Thành (Đồng Nai) vào chung mã thành phố (city code) với Tân Sơn Nhất (TPHCM).

Đề xuất của hãng bay đã mở ra một chủ đề thảo luận về cách thức đăng ký mã thành phố với IATA để tối ưu luồng hành khách. Nếu hệ thống chỉ hiện ra sân bay Tân Sơn Nhất khi khách tìm kiếm “Ho Chi Minh City”, sân bay Long Thành sẽ có nguy cơ “ế ẩm”.

IATA xác định sân bay Tân Sơn Nhất và Long Thành đều phục vụ cho TPHCM (Ảnh: Chụp màn hình).

“Các hãng hàng không đã nhìn thấy điều này. Đề xuất của họ thực chất là: Hãy để Long Thành, dù có mã sân bay riêng (LTH), nhưng vẫn thuộc vùng đô thị TPHCM”, Thạc sĩ Nguyễn Phước Thắng, giảng viên Trường Đại học Hòa Bình, chuyên gia có gần 25 năm kinh nghiệm công tác trong ngành GTVT và lĩnh vực hàng không, chia sẻ với phóng viên Dân trí. 

TS Nguyễn Phước Thắng đưa ra các dẫn chứng dưới đây để thấy giá trị của “mã thành phố” trong việc tạo luồng khách cho một cảng hàng không.

Khi hành khách gõ từ khóa “London” vào các trang đặt vé máy bay quốc tế, kết quả trả về sẽ bao gồm sân bay Heathrow (LHR), Gatwick (LGW) hay thậm chí là Stansted (STN) – một sân bay nằm ở ngoại ô, cách tháp Big Ben cả tiếng đồng hồ đi tàu điện. Dù nằm ở hạt Essex hay Sussex, về mặt thương mại, vé đều được bán dưới mác “London”.

Tương tự, khi tìm kiếm thành phố New York (Mỹ), một loạt sân bay sẽ hiện ra như JFK, LaGuardia và Newark. Điều thú vị là sân bay Newark nằm trọn vẹn trong bang New Jersey, một bang hoàn toàn khác. Tuy nhiên, hành khách bay đến Newark vẫn hiểu rằng họ đang đến New York.

Các tuyến đường bộ kết nối trung tâm TPHCM với sân bay Long Thành, dự kiến hoàn thành trong năm 2026 (Đồ họa: Ngọc Tân).

Ở Hàn Quốc, sân bay Incheon (ICN) nằm tại thành phố Incheon, cách xa Seoul. Nhưng trên bản đồ bay quốc tế, nó vẫn được IATA xếp vào mã thành phố Seoul. Nhờ đó, Incheon hưởng phần lớn lưu lượng khách muốn đến thủ đô của Hàn Quốc. 

Theo ông Thắng, việc gắn địa danh TPHCM cho sân bay Long Thành là tạo cánh cửa kết nối sân bay lớn nhất Việt Nam với thế giới. Đó là minh chứng cho việc “mượn danh” để phát triển thực chất.

TPHCM sẽ đóng vai trò là thương hiệu, là nơi thu hút dòng chảy hành khách và dòng vốn đầu tư. Long Thành là cửa ngõ bầu trời kết nối vùng đô thị TPHCM với thế giới.

Cái tên chỉ là sự khởi đầu

Việc sân bay Long Thành được gắn với từ khóa “Ho Chi Minh City” không chỉ là chuyện của ngành hàng không. Nó là tín hiệu cho thấy tư duy phát triển kinh tế thoát khỏi ranh giới hành chính trên bản đồ.

Theo Thạc sĩ Nguyễn Phước Thắng, TPHCM, Đồng Nai hay Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu cũ thực chất vận hành như một thực thể kinh tế thống nhất.

Theo một tính toán được thực hiện trước sáp nhập, 70% hành khách của sân bay Long Thành đến từ TPHCM. Con số này còn cao hơn khi TPHCM sáp nhập thêm Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu (Nguồn: ACV).

“Một chuyên gia có thể sống ở Thảo Điền, làm việc ở khu công nghiệp Bình Dương và bay đi công tác từ Long Thành. Dòng chảy nhân lực và tài chính chảy về nơi thuận tiện và hiệu quả nhất, không quan tâm ranh giới tỉnh”, ông Thắng phân tích.

Theo chuyên gia, việc sân bay Long Thành gắn mã vùng “Ho Chi Minh City” là sự xác nhận rằng Đồng Nai và TPHCM đang cùng chung một nhịp đập kinh tế. Các địa phương cần ngồi lại với nhau, không phải để nói “sân bay của tỉnh nào”, mà để bàn cách kết nối hạ tầng tốt nhất và cùng hưởng lợi từ dòng khách khổng lồ.

Tuy nhiên, chuyên gia cũng lưu ý rằng khách quốc tế chọn đến “Ho Chi Minh City” vì họ kỳ vọng sự sầm uất, tiện nghi của một siêu đô thị. Sân bay Long Thành chỉ thực sự phục vụ TPHCM khi con đường từ sân bay về thành phố là trải nghiệm thuận tiện. 

“Nếu họ đáp xuống Long Thành, dưới danh nghĩa TPHCM, nhưng nhận ra mình đang đứng giữa bạt ngàn rừng cao su, dịch vụ nghèo nàn, không có metro, taxi chèo kéo, mất 2 tiếng kẹt xe để về được trung tâm TPHCM…, thì đó là một thất bại”, ông Nguyễn Phước Thắng chia sẻ.

Ông dẫn lại bài học từ sân bay Mirabel của Montreal (Canada). Được xây dựng với quy mô khổng lồ để thay thế sân bay cũ Dorval, nhưng do kết nối kém và quá xa trung tâm, Mirabel trở thành một sân bay vắng vẻ. Cuối cùng, Montreal buộc phải quay lại nâng cấp sân bay cũ.

“Vì vậy, cái tên chỉ là sự khởi đầu”, chuyên gia Nguyễn Phước Thắng nhấn mạnh.