Lãi suất cho vay đang thấp, từ nay đến cuối năm có giảm thêm nữa không?

Mới đây, Thủ tướng Phạm Minh Chính ký ban hành Công điện 159 định hướng chỉ đạo, điều hành đồng bộ chính sách tài khóa và tiền tệ nhằm đạt mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 ở mức 8,3–8,5%, đồng thời giữ vững ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát và bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.

Công điện cũng nhấn mạnh các tổ chức tín dụng cần tiếp tục tiết giảm chi phí, đơn giản hóa thủ tục, tăng cường chuyển đổi số để tạo dư địa giảm lãi suất cho vay; nguồn vốn tín dụng tập trung nhiều hơn vào các gói ưu đãi hướng tới sản xuất, kinh doanh và phát triển bền vững.

Tín dụng ưu đãi tiếp sức doanh nghiệp

Để cụ thể hóa các chủ trương trên, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) mới đây đã quyết định mở rộng gói tín dụng ưu đãi cho lĩnh vực nông, lâm, thủy sản lên 185.000 tỉ đồng, với lãi suất thấp hơn 1–2%/năm so với mức thông thường. Đây là lần tăng quy mô lớn nhất kể từ khi chương trình được triển khai vào năm 2023.

Gói tín dụng này được khởi động vào tháng 7-2023 với quy mô ban đầu 15.000 tỉ đồng. Nhờ tốc độ giải ngân tích cực, NHNN sau đó nâng lên 60.000 tỉ đồng trong năm 2024. Đến tháng 4-2025, quy mô gói vốn tiếp tục tăng lên 100.000 tỉ đồng và lần điều chỉnh mới nhất đã nâng tổng quy mô lên 185.000 tỉ đồng.

Nguồn vốn này không chỉ giúp các doanh nghiệp và hộ nông dân mở rộng quy mô sản xuất, chế biến mà còn hỗ trợ đầu tư đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm và khả năng cạnh tranh. Đây cũng là bước đi quan trọng để ngành nông nghiệp đẩy mạnh xuất khẩu, hướng tới phát triển bền vững.

Trong bối cảnh đó, các ngân hàng thương mại đóng vai trò tiên phong khi hiện thực hóa chính sách bằng những gói tín dụng lãi suất ưu đãi cụ thể.

Bà Phùng Thị Bình, Phó Tổng Giám đốc Agribank, cho biết: Tính đến quý II-2025, tổng dư nợ tín dụng xanh của Agribank đạt trên 28.783 tỉ đồng. Từ năm 2017, ngân hàng đã chủ động triển khai nhiều gói tín dụng ưu đãi, tiêu biểu là chương trình nông nghiệp sạch phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường). Theo đó, khách hàng được hưởng mức lãi suất cho vay thấp hơn 0,5 – 1,5 điểm phần trăm so với thông thường.

Không chỉ Agribank, nhiều ngân hàng thương mại cổ phần cũng tăng tốc tung ra gói tín dụng mới nhằm vừa hỗ trợ doanh nghiệp vừa tái cơ cấu danh mục vốn.

Ông Nguyễn Việt Anh, Phó Tổng Giám đốc TPBank cho biết, đơn vị đang triển khai nhiều gói vay ưu đãi dành cho khách hàng cá nhân và doanh nghiệp, tập trung vào lĩnh vực sản xuất – kinh doanh, xuất nhập khẩu và đầu tư công nghệ. “Đây là hướng đi vừa đáp ứng nhu cầu vốn, vừa khuyến khích doanh nghiệp chuyển đổi số”, ông Anh nói.

Trong khi đó, MSB tung gói tín dụng lãi suất chỉ từ 4,5%/năm cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu, kèm ưu đãi miễn 100% phí chuyển tiền trong và ngoài nước qua Internet Banking.

Tương tự, Sacombank triển khai gói tín dụng ưu đãi 40.000 tỉ đồng với lãi suất từ 4,3%/năm, áp dụng đến hết năm nay. Với khách hàng doanh nghiệp, ngân hàng này cung cấp cả gói vay ngắn hạn lãi suất 4,3%/năm và gói vay trung dài hạn với lãi suất cố định 6 – 12 tháng dao động 6,5 – 7,5%/năm, ưu tiên cho các lĩnh vực xuất nhập khẩu, nông lâm thủy sản, kinh tế xanh, hạ tầng và công nghệ số…

Những gói ưu đãi này cùng với nhiều chương trình tín dụng đang triển khai trên thị trường, tạo dư địa quan trọng cho sản xuất kinh doanh.

Dư địa để giảm lãi suất không còn nhiều

Đứng từ góc độ của ngân hàng thương mại, khi đề cập đến kỳ vọng giảm lãi suất trong thời gian tới, nhiều lãnh đạo ngân hàng khẳng định, mặt bằng lãi suất cho vay và huy động đang ở mức thấp chưa từng thấy, cho nên dư địa để giảm lãi suất trong thời gian tới gần như bằng 0.

Ông Nguyễn Việt Anh cho biết thêm: Chúng tôi xác định tín dụng không chỉ là hoạt động kinh doanh cốt lõi, mà còn là công cụ đồng hành cùng phục hồi sản xuất, chuyển đổi xanh và tăng trưởng bền vững.

Do đó, TPBank tích cực giải ngân những gói tín dụng nổi bật như gói 120.000 tỉ đồng hỗ trợ nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, cải tạo chung cư cũ; gói 500.000 tỉ đồng dành cho doanh nghiệp đầu tư hạ tầng, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, những lĩnh vực được coi là động lực tăng trưởng của nền kinh tế. Các gói phục hồi sản xuất kinh doanh cho hộ gia đình, hộ kinh doanh và doanh nghiệp tư nhân, với lãi suất cạnh tranh từ 5,7%/năm, thiết kế phù hợp đặc thù từng ngành.

“Ở mảng bán lẻ, TPBank vẫn duy trì chính sách lãi suất cố định chỉ từ 5,5% – 8,8%/năm trong 6 – 36 tháng đầu cho khách hàng vay mua nhà, tiêu dùng. Đồng thời thực hiện cơ cấu nợ, miễn giảm lãi và phí giúp khách hàng có thêm dư địa phục hồi tài chính”- ông Việt Anh nói.

Ông Nguyễn Đức Lệnh, Phó giám đốc NHNN Khu vực II nhấn mạnh: Mặt bằng lãi suất tiếp tục duy trì ở mức thấp là yếu tố then chốt hỗ trợ doanh nghiệp, hộ kinh doanh và hợp tác xã giảm chi phí vốn vay, mở rộng sản xuất kinh doanh.

“Các gói tín dụng ngắn hạn bằng VND cho 5 nhóm ngành ưu tiên với lãi suất cho vay không quá 4%/năm đã giúp hàng loạt doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp xuất khẩu, doanh nghiệp công nghệ cao… tiếp cận được nguồn vốn ưu đãi”, ông Lệnh nói.

Trong khi đó, GS. TS. Hoàng Văn Cường, Uỷ viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng, Uỷ viên Uỷ ban Kinh tế – Tài chính của Quốc hội cho rằng: Chúng ta đang đặt mục tiêu tăng trưởng GDP cao, đồng nghĩa với việc cần khuyến khích đầu tư, duy trì mặt bằng lãi suất ở mức thấp để đồng vốn rẻ hơn. Tuy nhiên, lãi suất thấp lại tiềm ẩn rủi ro với tỉ giá, và biến động tỉ giá lại trực tiếp tác động đến lạm phát. Đây chính là bài toán nan giải mà chính sách tiền tệ phải cân nhắc trong những tháng cuối năm.

Thực tế, thời gian qua tỉ giá đã có những biến động đáng kể, chưa tới mức mất kiểm soát nhưng rõ ràng là tạo sức ép lớn. Như vậy, câu hỏi đặt ra: chúng ta ưu tiên giữ lãi suất thấp để hỗ trợ tăng trưởng, hay phải tập trung ổn định tỉ giá để bảo đảm nền tảng vĩ mô? Đây là lựa chọn đầy thách thức.

Điểm sáng là gần đây Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) đã cắt giảm lãi suất 0,25 điểm phần trăm, khiến đồng USD hạ nhiệt, qua đó giảm bớt áp lực tỉ giá đối với Việt Nam. Ngoài ra, việc tỉ giá tăng trong giai đoạn vừa qua cũng là yếu tố khiến khối ngoại rút vốn khá mạnh khỏi thị trường chứng khoán. Nhưng nếu từ nay đến cuối năm, Việt Nam được nâng hạng thị trường, cộng thêm động thái nới lỏng của FED, dòng vốn ngoại hoàn toàn có thể quay trở lại, tăng thêm nguồn cung USD, giúp hạ nhiệt sức ép tỉ giá.

Khi áp lực tỉ giá được kiểm soát, chính sách tiền tệ sẽ có thêm dư địa để điều hành linh hoạt. Tuy nhiên, cần nhìn nhận thực tế: lãi suất hiện tại ở Việt Nam đã ở mức thấp, cung tiền qua hệ thống tín dụng vẫn dồi dào, nên kỳ vọng các ngân hàng tiếp tục giảm lãi suất sâu hơn là khó khả thi. Bài toán trọng tâm không còn nằm ở việc hạ lãi suất, mà là làm thế nào để giữ ổn định tỉ giá trong bối cảnh hiện nay.

“Bởi lẽ, nếu tỉ giá mất ổn định, sẽ ảnh hưởng đến dòng vốn đầu tư nước ngoài, làm tăng chi phí nhập khẩu, kéo theo áp lực lạm phát và kìm hãm tăng trưởng. Trong bối cảnh đó, ổn định tỉ giá trở thành mục tiêu ưu tiên hàng đầu của chính sách kinh tế vĩ mô cuối năm 2025”- TS.Cường nhấn mạnh.

TS Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế cho biết: Từ đầu năm đến nay, VND đã mất khoảng 3,4% giá trị so với USD, trong khi đó đồng USD trên thị trường quốc tế lại giảm tới 10%.

Nguyên nhân chính đến từ sự thu hẹp thặng dư thương mại và nhập siêu dịch vụ. Nếu năm ngoái chênh lệch xuất – nhập hàng hóa và dịch vụ đạt 13 – 14 tỉ USD thì năm nay chỉ còn 6 – 7 tỉ USD.

“Nguồn cung ngoại tệ ròng giảm mạnh, cộng thêm với lực bán ròng của các nhà đầu tư ngoại trên thị trường chứng khoán cũng khiến áp lực mất giá lên VND gia tăng”- TS. Lực phân tích.

Với những giải pháp đồng bộ, tăng trưởng tín dụng đã khởi sắc ngay từ đầu năm, cải thiện đáng kể so với cùng kỳ năm ngoái. Phó Thống đốc NHNN Đoàn Thái Sơn cho biết, đến cuối tháng 8, dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế đạt 17,14 triệu tỉ đồng, tăng 7,42% so với cuối năm 2024. Dự kiến cả năm 2025, tín dụng có thể tăng tới 20,19%, mức cao nhất trong nhiều năm và vượt xa trung bình 14,5% của những năm trước.