Lễ bốc thăm World Cup 2026 bị chê lố bịch, đậm màu chính trị

“Cringe” là từ phổ biến trong giới trẻ, chỉ cảm giác xấu hổ, ngượng ngùng thay cho người khác khi phải chứng kiến hành động hoặc lời nói lố bịch, kỳ cục, không phù hợp với bối cảnh. Đó cũng là từ được nhắc đến nhiều nhất trên truyền thông thế giới, cũng như các mạng xã hội về lễ bốc thăm World Cup 2026 tối 5/12.

Tạp chí điều tra uy tín Đức Der Spiegel có hẳn một bài viết chỉ để liệt kê ra những phản ứng trên mạng xã hội có từ “cringe” về sự kiện này. HLV trưởng tuyển Na Uy Stale Solbakken thì nói ngay sau buổi bốc thăm với đài NRK rằng: “Đây là một gánh xiếc quái dị theo nhiều nghĩa, thật lòng là vậy”.

Giống Solbakken, một số nhân vật khác từ châu Âu cũng không thích cách bóng đá bị phô trương quá mức và biến tướng như những gì Chủ tịch FIFA Gianni Infantino cùng Tổng thống Mỹ Donald Trump bắt tay tiến hành. Trên đài BBC, HLV tuyển Anh Thomas Tuchel không ngần ngại nêu quan điểm: “Tôi không thích buổi lễ này chút nào, lẽ ra không cần phải thêm vào tất cả những thứ đó. Cá nhân tôi không cần chúng. Dù sao, họ đã biến sự kiện thành một sân khấu lớn và mang tính giải trí cao. Tôi nhận thức rõ rằng hôm nay, bóng đá chỉ là phụ, chủ yếu là sự phô trương và giải trí”.

Buổi lễ được mở màn hợp lý bằng bản thanh nhạc opera trứ danh Nessun Dorma do giọng nam cao Italy Andrea Bocelli trình bày. Nessun Dorma, trong tiếng Italy, có nghĩa là “Không ai được ngủ”, như một lời nhắc nhở rằng sự kiện này sẽ rất dài và thực tế đúng là vậy. Hàng trăm phóng viên phải xếp hàng hơn hai tiếng dưới tuyết rơi để được vào, vượt qua kiểm tra an ninh nghiêm ngặt, rồi rất nhiều người trong số họ chỉ biết dụi mắt trước những gì đang diễn ra.

Bocelli trình diễn bài Nessun Dorma

Không tính 20 phút trễ so với dự kiến ban đầu, tổng thời lượng của lễ bốc thăm – ứng với luồng phát sóng trực tiếp của FIFA trên YouTube – dài 2 giờ 25 phút 25 giây. Ngoài việc ba nước đồng chủ nhà Mỹ, Canada và Mexico đã được xếp sẵn vào các bảng đấu nhưng vẫn cần được bốc lại cho đúng nghi thức và đảm bảo minh bạch từ phút thứ 50, phải mất trọn 87 phút kể từ khi chương trình bắt đầu thì lá thăm đầu tiên mới thực sự được rút tại thủ đô Washington D.C. Trên mạng xã hội X, tiền vệ tuyển Scotland John McGinn mỉa mai bằng một video hình bộ xương đeo tai nghe ngã khỏi ghế, ám chỉ thời gian chờ đợi mòn mỏi.

Sân khấu biểu diễn còn có sự xuất hiện của những Robbie Williams – đại sứ âm nhạc của FIFA – cùng Nicole Scherzinger, Lauryn Hill và nhất là ban nhạc disco Village People. Ngoài ra còn có nhiều ngôi sao hạng nặng khác từ thể thao đến giải trí, như Shaquille O’Neal, Tom Brady, Wayne Gretzky, Aaron Judge, Salma Hayek và Matthew McConaughey… góp mặt. Riêng dàn người dẫn chương trình và điều phối quy trình bốc thăm gồm danh hài kiêm diễn viên Kevin Hart, siêu mẫu Heidi Klum, diễn viên mới nổi Danny Ramirez, phát thanh viên Samantha Johnson, nhưng chỉ có một người liên quan đến bóng đá – cựu danh thủ Rio Ferdinand. Tất cả tạo thành “đội hình giải trí đẳng cấp thế giới” và “một buổi trình diễn tầm cỡ toàn cầu” như cách FIFA hứa hẹn.

Nhưng thực tế, bản hit Y.M.C.A năm 1979 của Village People do thế hệ sau trình bày để khép lại “show diễn” có lẽ sẽ lưu vào lịch sử như một thất bại, như quả đá penalty hỏng của Diana Ross ở lễ khai mạc World Cup 1994 cũng trên đất Mỹ. Mùa hè năm ấy, đúng theo kịch bản, Ross phải sút trúng khung thành trước khi nó vỡ đôi, chỉ tiếc bà không phải là một cầu thủ đá bóng.

Còn với Village People, họ đã bỏ lỡ cả một đoạn đầu trong lời bài hát Y.M.C.A và chỉ kịp lao lên có mặt đầy đủ trên sân khấu sau đó để “chữa cháy” phần còn lại. Có thể, vì đã chờ đợi quá lâu đến phần trình diễn của mình, ban nhạc này đã hơi… “khớp”. Nhưng từ hàng ghế VIP, ông Trump làm động tác ăn mừng nhún nhảy đã thành thương hiệu: lắc hông, vung vẩy cánh tay.

Ông Trump nhún nhảy theo bản hit Y.M.C.A

Sự kết hợp âm nhạc giữa Tổng thống Mỹ và Village People đã được dự báo, như món quà dành tặng ông Trump, bởi bản nhạc huyền thoại Y.M.C.A vốn là “món ruột” của ông trong các chiến dịch tranh cử cũng như gây quỹ. Dù vậy, Jim Newman, cựu thành viên ban nhạc, không giấu ác cảm với “fan nổi tiếng” nhất của nhóm, khi tuyên bố: “Village People thời tôi sẽ không cho ông ta quyền sử dụng ca khúc này, càng không để ông ta xúc phạm khán giả”.

Khi World Cup được tổ chức lần đầu ở Mỹ vào năm 1994, tổng thống Bill Clinton thời đó từ chối xuất hiện ở lễ bốc thăm diễn ra tại Las Vegas. Năm nay, FIFA dời về Trung tâm Biểu diễn Nghệ thuật John F. Kennedy, cách Nhà Trắng khoảng 3 km. Địa điểm nghệ thuật nổi tiếng này được chính ông Trump cải tổ ban điều hành trong năm nay, khi ông tự bổ nhiệm mình làm chủ tịch hội đồng quản trị và sa thải chủ tịch đương nhiệm Deborah Rutter. Báo Tây Ban Nha El Pais cho biết FIFA được thuê cơ sở này miễn phí.

Sau khi hai MC Klum và Hart bước lên sân khấu thay Bocelli, họ giới thiệu Infantino. Ông lập tức tuyên bố FIFA là “nhà cung cấp hạnh phúc chính thức cho nhân loại suốt hơn 100 năm qua”. Trong phần trình bày, người lãnh đạo của tổ chức bóng đá lớn nhất thế giới còn đóng vai hoạt náo viên, khi yêu cầu các khán giả Mỹ, Canada và Mexico tự nhận diện mình trong khán phòng và reo hò.

Tranh cãi lớn nhất của sự kiện là việc lần đầu tiên FIFA phá vỡ truyền thống, trao giải FIFA Hòa bình – Bóng đá đoàn kết thế giới. Giải này được chính Infantino công bố vào tháng trước, không có tiêu chí nhận giải, cũng không rõ thành phần ban giám khảo hay người được đề cử là ai. Nhưng tất cả đều dự đoán đúng từ trước về người nhận giải là ông Trump.

Ông Trump từng công khai mong muốn nhận giải Nobel Hòa bình 2025, vốn được trao cho nhà đối lập Venezuela Maria Corina Machado. BBC bình luận rằng Infantino muốn an ủi, nịnh bợ “người bạn” của mình, nên đã tự sáng chế ra giải thưởng mới để bù đắp. Infantino tháng trước còn nói Tổng thống Mỹ xứng đáng nhận Nobel Hòa bình nhờ những đóng góp vào lệnh ngừng bắn Israel-Gaza và nhiệt tình ca ngợi các chính sách của ông.

Tại lễ bốc thăm, như một cách để rào trước, Infantino tuyên bố: “Giải Hòa Bình FIFA được trao hàng năm”, về một thứ vốn chưa từng tồn tại. Tuy vậy, báo Anh Guardian trong một bài phóng sự điều tra cho biết trong tương lai, một ủy ban phụ trách trao giải FIFA Hòa bình sẽ được lập và chịu sự chi phối từ Chủ tịch LĐBĐ Myanmar, ông Zaw Zaw. Nhân vật 59 tuổi này từng bị chính Bộ Ngoại giao Mỹ năm 2009 mô tả là một trong những “tay chân thân tín” của chế độ quân sự cai trị đất nước Đông Nam Á, vốn đàn áp dân chủ và vi phạm nhân quyền.

Sau đoạn video ca ngợi hòa bình với hình ảnh trẻ em đá bóng, Infantino trình bày: “Hòa bình tạo ra hy vọng, bóng đá biến hy vọng ấy thành sự đoàn kết”. Còn chủ nhân giải thưởng, thì chia sẻ: “Đây thực sự là một trong những vinh dự lớn nhất đời tôi”. Nhưng The Athletic bình luận “thiết kế của chiếc cup trông như đôi tay từ địa ngục đang kéo linh hồn bóng đá xuống”. Đi kèm chiếc cup là một tấm huy chương. “Ngài có thể đeo bất cứ đâu”, Infantino nói với ông Trump. Lập tức, ông tự đeo nó vào cổ.

Chủ tịch Infantino trao giải FIFA Hòa Bình cho ông Trump

Tình bằng hữu giữa ông Trump và Infantino được phơi bày rõ và xuyên suốt quãng thời gian cả hai xuất hiện trên sân khấu lễ bốc thăm. Trump liên tục gọi Infantino là “người bạn tốt”, nhưng cũng không ít lần gọi là “Johnny”. Nhưng cũng chính sự gần gũi quá mức này khiến nhiều nhà phê bình lo ngại nguyên tắc trung lập chính trị, mà FIFA ghi rõ trong điều lệ, có khả năng bị Infantino vi phạm.

Cựu Giám đốc Điều tra Nội bộ đầu tiên của FIFA Miguel Maduro, người từng giữ vai trò đảm bảo các quy tắc của tổ chức này được tuân thủ, chỉ ra rằng FIFA đang đưa ra lập trường chính trị về công việc do một nhân vật chính trị thực hiện, trong trường hợp này là ông Trump. “Giải thưởng được trao cho một người đang hoạt động chính trị cũng là một sự thể hiện quan điểm chính trị”, ông Maduro khẳng định. “Nếu Ủy ban Đạo đức FIFA kết luận rằng đây không phải là vi phạm quy tắc, họ phải đưa ra lý do họ tin như vậy và tôi rất mong chờ vào lời giải thích”.

Kể từ lần đầu đến phòng Bầu dục năm 2018 trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, Infantino đã xuất hiện cùng nhà lãnh đạo 79 tuổi tại Diễn đàn Kinh tế Davos, lễ ký Hiệp định Abraham Accords ở Washington năm 2020, và thậm chí dự lễ nhậm chức lần hai của ông Trump hồi tháng 1. Người đứng đầu FIFA còn bất ngờ có mặt tại Hội nghị Thượng đỉnh ở Ai Cập tháng 10 khi các nhà lãnh đạo thế giới ký tuyên bố hòa bình cho Gaza.

Đầu năm nay, các đại biểu UEFA đã rời phòng họp Đại hội FIFA tại Paraguay để phản đối khi Infantino đến muộn hàng giờ vì đi cùng ông Trump công du Trung Đông. Họ cáo buộc vị Chủ tịch này ưu tiên “lợi ích chính trị cá nhân” và “không mang lại lợi ích gì cho bóng đá”.

Chủ tịch LĐBĐ Na Uy Lise Klaveness, người cũng có mặt tại Washington dự lễ bốc thăm, chỉ trích: “Khi giải thưởng FIFA Hòa bình này không có bất kỳ tiêu chí khách quan nào, không có ban giám khảo, không được hội đồng phê chuẩn, thì nó có nguy cơ trở thành một cách ngụy trang để chính trị hóa tổ chức”. Đài NRK của Na Uy thì gộp phần trao giải này vào nhóm “những tiết mục giải trí của lễ bốc thăm”.

Infantino dường như khoái chí khi nhắc lại câu nói kinh điển “bóng đá và chính trị không liên quan”. Nhưng ngoài sự hiện diện của ông Trump và giải thưởng mới, Thủ tướng Canada Mark Carney và Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum cũng được mời, cùng tham gia bốc thăm nghi thức đợt đầu cho ba nước đồng chủ nhà. Hình ảnh Infantino chỉ dẫn các nhà lãnh đạo này cách nhặt quả bóng từ rổ có lẽ sẽ còn đọng lại trong tâm trí nhiều người.

FIFA và Infantino dường như đang muốn đóng vai trò trung gian hòa giải, vì ông Trump có quan điểm chính trị đối lập với bà Sheinbaum, còn quan hệ giữa ông Carney với ông Trump cũng đầy biến động sau khi người đồng cấp phía Mỹ từng đe dọa sáp nhập Canada cách đây vài tháng. Nỗ lực của Infantino càng nổi bật khi ông bắt ba vị lãnh đạo này chụp chung bức selfie có lẽ là vụng về nhất lịch sử nhân loại. Ngoại trừ đôi bạn thân đứng sát nhau, ngôn ngữ cơ thể của hai vị còn lại cho thấy dấu hiệu muốn hạn chế tối đa sự tiếp xúc.

Chủ tịch FIFA hướng dẫn ông Trump trong lễ bốc thăm

Dù vậy, buổi lễ vẫn còn đó những người thật sự hiểu về bóng đá trong thành phần MC, là Rio Ferdinand. Cựu hậu vệ tuyển Anh xuất hiện liên tục trong hai đoạn phim hài giải thích quy trình, trước khi cùng Samantha Johnson thực hiện lễ bốc thăm chính thức.

Lễ bốc thăm phức tạp như thường lệ. Tom Brady vật lộn với những quả bóng, Wayne Gretzky đọc vấp tên các đội tuyển như Bắc Macedonia thành “Bắc Mackadonia” và Curacao thành “Kuracko”. Ferdinand bấy giờ phải chữa thẹn khi chêm một câu đùa: “Lúc tổng duyệt đâu có như thế này”. Càng về cuối, Ferdinand càng khổ sở giải thích các phương án bốc thăm, dù vậy vẫn thuyết phục hơn đoạn video diễn cùng Matthew McConaughey.

Nhưng theo thời gian, người xem càng cảm thấy có dấu hiệu bất mãn trong một số khoảnh khắc của Ferdinand, nhất là khi phải tung hứng không theo kịch bản với diễn viên Danny Ramirez. Những màn đấu khẩu giữa họ tưởng đùa nhưng dường như là thật.

Trong lúc phỏng vấn nhanh với cựu thủ môn Iker Casillas, Ramirez nổi hứng hỏi Ferdinand trên sân khấu rằng anh có bao giờ ghi bàn vào lưới cựu danh thủ Tây Ban Nha chưa. Cựu cầu thủ 47 tuổi hỏi ngược: “Khoan đã, câu hỏi này là sao? Tôi từng là hậu vệ”. Diễn viên 33 tuổi vẫn không từ bỏ: “À tôi biết, nhưng anh cũng lên tham gia không chiến suốt đó thôi”.

Đến lúc này, Ferdinand buộc miệng: “Nghe này, chuyện này không có trong kịch bản, anh đang cố vẽ chuyện gì thế. Tôi sẽ nói chuyện sau với anh, còn giờ thì tiếp tục quy trình bốc thăm”. Đứng bên cạnh, Samantha Johnson phải lên tiếng trấn an: “Thôi nào các anh, chuyên nghiệp lên nào, giữ hình tượng đi”. Casillas vẫn còn đứng đó, với vẻ mặt được các trang mạng xã hội mô tả kiểu: “Ai đấy hãy lôi tôi ra khỏi chuyện này đi nào”.

Rio Ferdinand cáu với phần hỏi đáp của danh hài Ramirez

Độ “nhây và lầy” của Ramirez còn đến sau khi lễ bốc thăm được hoàn tất, lời chào tạm biệt được đưa ra để nhường sân khấu cho Village People. Bấy giờ, diễn viên này hỏi Ferdinand đánh giá thế nào về triển vọng của tuyển Anh. Cựu sao Man Utd lập tức kéo Ramirez vào cánh gà: “Chúng ta đi nào, nhanh nào, vào trong rồi hẵng nói”.

Buổi lễ khép lại trong bầu không khí tiệc tùng, cùng lời nhắn gửi từ Infantino đến ông Trump: “Ngài muốn làm gì thì làm”. Câu ấy thật ra cũng đúng với FIFA.

Hoàng Thông