Tuần qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh công nhận tiếng Anh là ngôn ngữ chính thức của Mỹ, đánh dấu lần đầu tiên trong lịch sử có một ngôn ngữ được chính phủ liên bang công nhận là ngôn ngữ quốc gia.
Dưới đây là những điều cần biết về sắc lệnh đặc biệt này, theo tờ The Washington Post.
Sắc lệnh có ý nghĩa gì?
Ngoài việc chỉ định tiếng Anh là ngôn ngữ chính thức của quốc gia, sắc lệnh này hủy bỏ một quy định liên bang do Tổng thống Bill Clinton ban hành vào năm 2000, yêu cầu các cơ quan và những đơn vị nhận tài trợ liên bang phải cung cấp hỗ trợ ngôn ngữ rộng rãi cho những người không nói tiếng Anh.
Sắc lệnh của ông Trump trao quyền cho các lãnh đạo cơ quan quyết định liệu có tiếp tục cung cấp tài liệu và dịch vụ bằng các ngôn ngữ khác hay không.
Sắc lệnh cũng khuyến khích những người mới nhập cư đến Mỹ học tiếng Anh với lý do điều này “không chỉ mở ra cơ hội kinh tế mà còn giúp hòa nhập vào cộng đồng, tham gia vào các truyền thống quốc gia và đóng góp cho xã hội”.
“Sắc lệnh này ghi nhận và tôn vinh truyền thống lâu đời của các công dân Mỹ đa ngôn ngữ, những người đã học tiếng Anh và truyền lại cho con cháu qua nhiều thế hệ” – theo tuyên bố của Nhà Trắng.
Việc công nhận ngôn ngữ chính thức có ý nghĩa gì?
Theo Viện Quốc tế về Dân chủ và Hỗ trợ Bầu cử (trụ sở Thụy Điển), ngôn ngữ chính thức là ngôn ngữ mà chính phủ sử dụng để “thực hiện các công việc chính thức và hàng ngày”.
Việc xác định một ngôn ngữ chính thức có thể giúp “định hình bản sắc quốc gia và văn hóa của người dân trong nước” nhưng viện này cũng cảnh báo rằng điều đó có thể “đặt một nhóm người cụ thể vào vị thế quyền lực” và loại trừ những người sử dụng ngôn ngữ không được công nhận.
“Việc lựa chọn một hoặc nhiều ngôn ngữ chính thức mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc đối với bản sắc văn hóa của quốc gia” – viện này cho biết.
Hơn 30 bang ở Mỹ đã chỉ định tiếng Anh là ngôn ngữ chính thức, bao gồm California, Colorado, Alabama, Florida và Tennessee. Hawaii công nhận cả tiếng Anh và tiếng Hawaii là ngôn ngữ chính thức, trong khi Alaska có tới 21 ngôn ngữ chính thức, bao gồm tiếng Anh và nhiều ngôn ngữ bản địa.
Vì sao ông Trump ủng hộ việc có một ngôn ngữ chính thức?
Nhà Trắng cho rằng sắc lệnh này sẽ giúp thúc đẩy “sự đoàn kết quốc gia” và nâng cao “hiệu quả trong hoạt động của chính phủ”. Ông Trump và các đồng minh từ lâu đã liên hệ vấn đề ngôn ngữ chính thức với vấn đề nhập cư.
Theo dữ liệu liên bang, có hơn 350 ngôn ngữ được sử dụng tại Mỹ, nhưng trong các chiến dịch tranh cử, ông Trump nhiều lần bày tỏ sự lo ngại về việc người nhập cư vào Mỹ nói các ngôn ngữ khác.
Trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2016, ông Trump đã chỉ trích cựu Thống đốc bang Florida Jeb Bush – khi đó cũng là ứng viên của đảng Cộng hòa tranh cử tổng thống – vì sử dụng tiếng Tây Ban Nha khi vận động tranh cử. Khi được hỏi về phát biểu này, ông Trump nói: “Đây là một quốc gia mà chúng ta nói tiếng Anh, không phải tiếng Tây Ban Nha”.
Chính quyền ông Trump đã gỡ bỏ phiên bản tiếng Tây Ban Nha của trang web chính thức của Nhà Trắng chỉ vài giờ sau khi ông nhậm chức vào tháng 1-2017. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, các nhóm thuộc đảng Cộng hòa đã đầu tư vào các chiến dịch truyền thông bằng tiếng Tây Ban Nha, và ông Trump cũng đã cho chạy các quảng cáo bằng tiếng Tây Ban Nha trong các cuộc bầu cử năm 2020 và 2024.
Các tổ chức vận động cho quyền nhập cư và quyền bầu cử đang lên tiếng phản đối sắc lệnh mới của ông Trump. Bà Anabel Mendoza – Giám đốc truyền thông của tổ chức phi lợi nhuận United We Dream chuyên vận động cho quyền lợi của người nhập cư – cáo buộc Tổng thống Trump đang “đặt mục tiêu nhắm vào những người nhập cư da màu và các cộng đồng nói ngôn ngữ khác, và chúng tôi sẽ không dung thứ cho điều đó”.
“Ông Trump sẽ cố gắng sử dụng sắc lệnh này như một công cụ để tấn công các trường học cung cấp chương trình giảng dạy bằng nhiều ngôn ngữ cho học sinh nhập cư, cắt giảm các chương trình và vị trí hỗ trợ tiếp cận ngôn ngữ toàn diện. Sắc lệnh cũng tiếp thêm động lực cho các cơ quan nhập cư trong việc nhắm mục tiêu và quấy rối những cá nhân nói theo cách khác biệt” – bà Mendoza nói.
Tiếng Anh được sử dụng rộng rãi như thế nào ở Mỹ?
Theo dữ liệu của Cục Điều tra Dân số Mỹ giai đoạn 2018-2022, khoảng 78,3% người từ 5 tuổi trở lên ở Mỹ nói rằng họ chỉ sử dụng tiếng Anh tại nhà.
Dữ liệu cũng chỉ ra rằng vào năm 2019, gần 68 triệu người nói một ngôn ngữ khác ngoài tiếng Anh tại nhà. Một số ngôn ngữ phổ biến nhất tại Mỹ bao gồm tiếng Tây Ban Nha, tiếng Trung Quốc, tiếng Tagalog, tiếng Việt và tiếng Ả Rập.
Dữ liệu cho thấy chỉ 8,4% cư dân Mỹ nói rằng họ nói tiếng Anh ở mức “dưới mức rất tốt”.
Mức độ thông thạo tiếng Anh có sự khác biệt đáng kể giữa những người nói các ngôn ngữ khác tại nhà. Chẳng hạn, 52% số người nói tiếng Trung Quốc tại nhà cho biết họ nói tiếng Anh “dưới mức rất tốt”, con số này giảm xuống còn 39% đối với những người nói tiếng Tây Ban Nha tại nhà, và 30% đối với những người nói tiếng Tagalog.
Báo cáo cho rằng các con số này có thể phản ánh “sự gia tăng gần đây của dòng người nhập cư từ châu Á và những người mới đến chưa có đủ thời gian để hòa nhập và thành thạo tiếng Anh”.
Hạ nghị sĩ Adriano Espaillat của đảng Dân chủ cho rằng sắc lệnh này có thể làm suy yếu khả năng cạnh tranh toàn cầu của Mỹ. Ông Espaillat dự kiến sẽ có bài phát biểu phản hồi bằng tiếng Tây Ban Nha sau bài phát biểu của ông Trump tại quốc hội vào ngày 4-3.
“Thật khó hiểu nếu mục đích là hạn chế khả năng của giới trẻ trong việc thành thạo các ngôn ngữ khác. Tôi nghĩ điều đó không giúp chúng ta cạnh tranh tốt hơn với tư cách là một quốc gia” – ông Espaillat nói tại cuộc họp báo ngày 28-2.
Sắc lệnh sẽ áp dụng thế nào với vùng lãnh thổ Puerto Rico?
Nhà Trắng không nêu chi tiết về việc ngôn ngữ chính thức sẽ ảnh hưởng như thế nào đến các vùng lãnh thổ như Puerto Rico (một vùng lãnh thổ chưa hợp nhất của Mỹ). Puerto Rico coi tiếng Tây Ban Nha và tiếng Anh đều là ngôn ngữ chính thức, nhưng phần lớn hoạt động chính quyền nơi đây sử dụng tiếng Tây Ban Nha.
Hạ nghị sĩ Pablo José Hernández – đại diện không có quyền biểu quyết của Puerto Rico tại quốc hội Mỹ- viết trên mạng xã hội X rằng sắc lệnh này “phản ánh một quan điểm về bản sắc Mỹ mâu thuẫn với bản sắc của người Puerto Rico”.
Có bao nhiêu quốc gia có ngôn ngữ chính thức?
Ước tính có khoảng 170 quốc gia trên thế giới có một hoặc nhiều ngôn ngữ chính thức.
Anh, quê hương của tiếng Anh, không có ngôn ngữ chính thức.
Hiến pháp Mexico không quy định một ngôn ngữ chính thức dù tiếng Tây Ban Nha được sử dụng rộng rãi trong các hoạt động chính phủ nhưng Mexico vẫn là nơi sinh sống của hàng chục cộng đồng sử dụng ngôn ngữ bản địa.
Trong khi đó, Canada có luật công nhận cả tiếng Anh và tiếng Pháp là ngôn ngữ chính thức nhằm “đảm bảo sự bình đẳng về địa vị, quyền lợi và đặc quyền” cũng như bảo vệ sự phát triển của “các cộng đồng thiểu số nói tiếng Anh và tiếng Pháp”.
Nguồn: https://plo.vn/ly-do-y-nghia-va-tac-dong-tu-viec-ong-trump-cong-nhan-tieng-anh-la-ngon-ngu-chinh-thuc-cua-my-post837031.html
