Bất kỳ ai từng muốn đổi bài hát hay chỉnh điều hòa lúc đường đông hẳn sẽ không bất ngờ với kết quả nghiên cứu mới đây xác nhận rằng việc loay hoay dò tìm trên màn hình cảm ứng khi đang lái xe không chỉ gây bực bội, mà thực sự nguy hiểm.
Màn hình cảm ứng đòi hỏi quá nhiều sự chú ý của tài xế trong lúc lái xe (Ảnh minh họa: Carscoops).
Trong hơn hai thập kỷ qua, những màn hình kiểu như máy tính bảng đã âm thầm lấn át hệ thống nút bấm và núm xoay truyền thống ra rìa, thậm chí khiến chúng biến mất hoàn toàn trên nhiều mẫu xe, điển hình như các sản phẩm của Tesla. Ngày nay, nhiều hãng xe còn tự hào quảng bá các màn hình số cỡ lớn như một trang bị “câu khách”.
Mới đây, một nghiên cứu do Đại học Washington phối hợp với Viện Nghiên cứu Toyota tại Mỹ thực hiện đưa ra những con số cụ thể cho điều mà hầu hết tài xế đều đã biết: màn hình cảm ứng gây xao nhãng và tiềm ẩn rủi ro cao khi sử dụng trong lúc lái xe.
Cái giá ẩn sau khoang lái lấy màn hình làm trung tâm
Mang tên “Màn hình cảm ứng khi xe di chuyển: Đo lường tác động đến sự xao nhãng của tài xế”, nghiên cứu đã được công bố trên kỷ yếu Hội nghị ACM lần thứ 38 về Phần mềm và Công nghệ Giao diện Người dùng vào tháng 9.
16 người tham gia được đưa vào một mô phỏng lái xe có độ chân thực cao, trong khi các nhà nghiên cứu theo dõi chuyển động mắt và tay, độ giãn đồng tử cũng như độ dẫn điện của da.
Người lái được yêu cầu tương tác với màn hình cảm ứng trên xe và thực hiện các bài tập ghi nhớ nhằm đo lường tải nhận thức. Kích thước đồng tử và phản ứng điện da được dùng làm chỉ báo cho mức độ căng thẳng của não bộ.
Kết quả là khi người lái vừa phải xử lý các tác vụ cảm ứng quen thuộc, vừa điều khiển xe trong môi trường đô thị mô phỏng, cả khả năng lái xe lẫn độ chính xác thao tác trên màn hình đều suy giảm đáng kể. Tác vụ càng phức tạp thì mức suy giảm càng lớn.
Đáng chú ý, nghiên cứu không đề cập đến việc nhắn tin hay lướt mạng xã hội. Trọng tâm nằm ở những thao tác thường nhật mà các hãng xe cho rằng người lái sẽ thực hiện qua các lớp menu số: chỉnh âm thanh, gửi hoặc nghe tin nhắn, hay điều hướng nội dung giải trí.
Những tác vụ mà trước đây chỉ cần một núm xoay hoặc một nút bấm giờ đây lại đòi hỏi đồng thời mắt – tay – và năng lực xử lý nhận thức.
Mô phỏng cho thấy điều gì?
Những người tham gia lái xe qua môi trường đô thị mô phỏng trong khi thao tác trên màn hình cảm ứng. Nhóm nghiên cứu đo lường nhiều chỉ số, từ chuyển động mắt, độ ổn định vô lăng, thời gian phản ứng cho đến các tín hiệu căng thẳng.
Kết quả không mấy dễ chịu cho những ai yêu thích màn hình giải trí kiểu tablet cỡ lớn: Độ chính xác và tốc độ thao tác chạm giảm hơn 58% so với khi không lái xe.
Trong khi đó, độ lệch làn đường tăng hơn 40% ngay khi người lái bắt đầu tương tác với màn hình. Nói cách khác, tài xế vừa lái kém hơn, vừa thao tác màn hình kém hơn, khi phải làm cả hai việc cùng lúc.
Giải pháp nằm ở đâu?
Nhiều người cho rằng giải pháp đơn giản là quay về với nút bấm vật lý. Nhưng tàu đã rời ga. Dù một số hãng xe đang đưa nút vật lý truyền thống trở lại, nhưng màn hình vẫn là giải pháp vừa rẻ vừa dễ triển khai và dễ bán, nên chắc chắn sẽ tiếp tục là thành phần trung tâm của ô tô hiện đại.
Vậy làm sao để cải thiện độ an toàn? Nghiên cứu trên đưa ra một số gợi ý.
Thứ nhất, các hãng nên giảm số lớp menu cho những chức năng mà tài xế thường xuyên sử dụng khi lái xe, bằng cách cung cấp lối truy cập trực tiếp luôn hiển thị trên màn hình.
Thứ hai, hệ thống có thể trở nên thông minh hơn bằng cách dự đoán thao tác của người dùng, đồng thời thiết kế một số nút to hơn, nổi bật hơn để dễ nhận diện bằng mắt.
Cuối cùng, nghiên cứu đề xuất các nhà sản xuất ô tô sử dụng các hệ thống nhạy cảm với tải nhận thức, có khả năng phát hiện khi người lái đang quá căng thẳng về mặt tinh thần, từ đó tạm thời hạn chế một số chức năng hoặc cảnh báo người lái cần tập trung hơn vào việc nhìn đường phía trước.
Kết luận rút ra là giao diện cần được thiết kế dựa trên cách con người thực sự hành xử, chứ không phải theo cách mà các hãng xe mong họ sẽ hành xử.
Nguồn: https://dantri.com.vn/o-to-xe-may/man-hinh-cam-ung-co-the-la-thu-nguy-hiem-nhat-tren-o-to-hien-dai-20251222113915710.htm
