Mãn kinh có phải đơn thuần là diễn biến tự nhiên vô hại?

Vậy chuyện mãn kinh có cái gì mà ầm ĩ vậy?

Mãn kinh có phải đơn thuần chỉ là một diễn biến tự nhiên vô hại?

• Mãn kinh là tình trạng hết kinh nguyệt tự nhiên do suy giảm sản xuất hormon nữ estrogen của buồng trứng. Tuổi mãn kinh trung bình là từ 48-50 tuổi. Tưởng chừng sự “hết tự nhiên” này là vô hại, nhưng không vì khoảng 80% số phụ nữ mãn kinh sẽ có các rối loạn vận mạch, trong đó 75% sẽ có các triệu chứng nặng như có các cơn nóng bừng mặt, vã mồ hôi nhất là về đêm. 

Kèm theo họ thường có thay đổi khí sắc, mất ngủ (90%), trầm cảm, rối loạn tâm thần, hay cáu gắt, thậm chí là có ý định tự sát. Tình trạng này ảnh hưởng nhiều đến khả năng lao động (80%). Nhiều phụ nữ thú nhận ở giai đoạn này họ thay đổi như là một con người khác hoàn toàn.

• Do suy giảm nồng độ estrogen nên niêm mạc âm đạo sẽ bị khô, họ sẽ bị đau rát khi quan hệ tình dục, nên thường lảng tránh các yêu cầu từ đức lang quân. Ngoài ra những người này rất dễ bị nhiễm khuẩn tiết niệu sinh dục do vi khuẩn dễ xâm nhập bởi mất lớp nhầy âm đạo. 

Nguy cơ bị nhiễm khuẩn tiết niệu ở phụ nữ 45-64 tuổi cao gấp 2,8 lần; ở phụ nữ 65-74 tuổi cao gấp 3,1 lần, và ở phụ nữ ≥ 75 tuổi cao gấp 3,3 lần phụ nữ trước mãn kinh.

• Estrogen là một yếu tố tạo xương nên phụ nữ mãn kinh dễ bị loãng xương và gãy xương, đặc biệt là tình trạng lún xẹp đốt sống, mà ai cũng thấy là chúng ta bị lùn đi khi về già. 

Ngoài ra họ cũng dễ bị tình trạng mất cơ và giảm khả năng vận động thể lực. Những biểu hiện này có xu hướng nặng hơn ở người châu Á.

• Điểm đáng lo ngại là mãn kinh góp phần gây rối loạn lipid máu, tăng huyết áp, kháng insulin nhiều hơn và nguy cơ mắc đái tháo đường type 2 cao hơn, hậu quả chung là nguy cơ bị bệnh tim mạch cũng cao hơn. 

Cần biết là bệnh lý tim mạch (đột quỵ và nhồi máu cơ tim) là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở phụ nữ Việt Nam.

• Một vấn nạn khác là tình trạng tăng cân và béo phì cũng tăng lên ở phụ nữ mãn kinh, nó càng khiến các chị em trầm cảm nhiều hơn.

Điều trị bù đắp hormone estrogen có lợi ích gì không?

• Tác dụng rõ rệt nhất và sớm nhất là làm giảm hoặc hết luôn các cơn bốc hỏa, rối loạn vận mạch

• Tác dụng dự phòng nhiễm khuẩn tiết niệu

• Tác dụng ngăn ngừa tình trạng loãng xương

• Làm giảm tình trạng kháng insulin, giảm nhẹ huyết áp và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch

• Đem lại cho chị em sự tự tin, giữ lửa hôn nhân nhờ sự cải thiện khả năng quan hệ tình dục

Cho đến nay FDA Hoa Kỳ đã chấp thuận 3 chỉ định chính của liệu pháp Hormone cho phụ nữ mãn kinh là:

1) Có triệu chứng rối loạn vận mạch, bốc hỏa từ trung bình đến nặng

2) Điều trị hội chứng niệu dục (nhiễm khuẩn tiết niệu và đau rát khi quan hệ tình dục) từ vừa đến nặng

3) Điều trị các tình trạng thiếu estrogen do suy sinh dục trung ương, suy buồng trứng sớm (

Vì sao cần có Hội Chăm sóc sức khỏe phụ nữ mãn kinh?

Những người chê bai ngoài lý do thiếu hiểu biết, thì còn do nghĩ đơn giản là chị em đã có bác sĩ sản phụ khoa chăm sóc là đủ rồi. Họ đã nhầm to vì:

• Nhiều phụ nữ bị bỏ sót chẩn đoán mãn kinh nên đã phải sống thời gian dài trong tình trạng “tôi không phải là tôi nữa”. Hoặc rất nhiều chị em có triệu chứng của mãn kinh nặng nhưng lại đi khám bác sĩ thần kinh, tâm thần, tim mạch hay nội tiết. Vì vậy cần có sự tham gia của bác sĩ xương khớp, thần kinh…

• Liệu pháp hormone cho phụ nữ mãn kinh có thể có các tác dụng phụ, thậm chí nghiêm trọng như ung thư vú, ung thư cổ tử cung, thuyên tắc động mạch phổi, huyết khối tĩnh mạch, đột quỵ não… nên cần có sự tham gia của bác sĩ tim mạch, nội tiết và dược sĩ

• Để quyết định một người có cần và có thể dùng được liệu pháp mãn kinh hay không thì cần phải sàng lọc kỹ về nội tiết, tim mạch, ung thư, loãng xương… và một số chuyên khoa khác.

• Bên cạnh việc dùng thuốc, những phụ nữ mãn kinh rất cần sự nâng đỡ về tâm lý từ các chuyên gia tâm lý.

• Với khoảng 10 – 15 triệu người trong độ tuổi mãn kinh và tiền mãn kinh thì việc có một tổ chức chăm sóc sức khỏe là nhu cầu chính đáng.

• Cũng như các chuyên ngành y khoa khác, ở nhiều quốc gia và cả trên thế giới như Hội Mãn kinh Úc, Hội Mãn kinh Bắc Mỹ, Liên đoàn Mãn kinh quốc tế…. Họ là các tổ chức không nhận ngân sách nhà nước.

• Cũng cần nhấn mạnh là Hội Chăm sóc sức khỏe phụ nữ mãn kinh vẫn giữ liên hệ rất chặt chẽ với Hội Sản phụ khoa.