NATO thêm leo thang căng thẳng

Sáng qua 20.9, AFP đưa tin phía Estonia cáo buộc 3 máy bay chiến đấu MiG-31 của Nga đã xâm phạm không phận Estonia hôm 19.9. “Ba máy bay chiến đấu MiG-31 của Nga đã xâm phạm không phận Estonia tại khu vực đảo Vaindloo và ở lại đó khoảng 12 phút”, lực lượng phòng thủ Estonia khẳng định. Ngoài ra, Ngoại trưởng Estonia Margus Tsahkna ngày 19.9 tuyên bố: “Nga đã vi phạm không phận Estonia 4 lần trong năm nay, vốn là việc không thể chấp nhận được. Nhưng vụ xâm phạm hôm nay… là trắng trợn chưa từng có”.

Phản ứng của NATO và Nga

Phát ngôn viên NATO Allison Hart gọi vụ việc trên là “một ví dụ nữa về hành vi liều lĩnh của Nga và khả năng ứng phó của NATO”. Giới chức Estonia và Ý cho hay các máy bay chiến đấu tàng hình F-35 của Ý tham gia nhiệm vụ hỗ trợ phòng không của NATO tại các quốc gia Baltic đã được điều động để chặn và cảnh báo 3 chiếc MiG-31 của Nga tránh xa. Thụy Điển và Phần Lan cũng đã điều động máy bay phản ứng nhanh, theo Bộ Tư lệnh tối cao các lực lượng đồng minh châu Âu của NATO. Tổng thư ký NATO Mark Rutte hôm 19.9 tuyên bố liên minh này đã có “phản ứng nhanh chóng và quyết đoán”.

Sau khi tố chiến đấu cơ Nga xâm phạm không phận, Thủ tướng Estonia Kristen Michal lập tức yêu cầu mở cuộc tham vấn khẩn cấp theo Điều 4 của Hiến chương NATO. Điều 4 quy định một quốc gia thành viên NATO có thể triệu tập các cuộc tham vấn khẩn cấp khi cảm thấy “toàn vẹn lãnh thổ, nền độc lập chính trị hoặc an ninh” của mình bị đe dọa. Bộ Ngoại giao Estonia cũng đã triệu tập đại biện lâm thời của Nga để phản đối vụ việc.

Trong khi đó, Bộ Quốc phòng Nga khẳng định 3 chiến đấu cơ MiG-31 đã thực hiện chuyến bay theo lịch trình từ Cộng hòa Karelia đến vùng lãnh thổ Kaliningrad của Nga hôm 19.9 mà không vi phạm không phận Estonia, theo Hãng tin TASS.

“Trong suốt chuyến bay, các máy bay Nga không bay chệch khỏi đường bay đã được nhất trí và không vi phạm không phận Estonia. Đường bay của những máy bay này nằm trên vùng biển trung lập thuộc biển Baltic, cách đảo Vaindloo hơn 3 km”, Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố.

“Có thể là rắc rối lớn”

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 19.9 nói ông sẽ sớm được thông báo về vụ 3 máy bay chiến đấu Nga bị tố xâm phạm không phận trên đảo Vaindloo của Estonia. “Tôi không thích khi điều đó xảy ra. Có thể là rắc rối lớn”, Reuters dẫn lời ông Trump.

Tuy máy bay Nga từng bị tố xâm phạm không phận đảo Vaindloo nhiều lần, nhưng thường không kéo dài như vụ việc hôm 19.9. “Thật khó để xem điều này không phải là cố ý”, Reuters dẫn lời một quan chức Mỹ giấu tên. Ông Jakub M.Godzimirski, giáo sư nghiên cứu về chính sách an ninh Nga tại Viện Quan hệ quốc tế Na Uy, thì cho rằng vụ máy bay Nga bị tố xâm phạm không phận Estonia có thể là một phép thử, nhưng cũng có thể hoàn toàn là sự trùng hợp ngẫu nhiên.

Chiến đấu cơ Nga bị tố xâm phạm không phận Estonia trong bối cảnh căng thẳng gia tăng ở biên giới phía đông của NATO, sau khi Ba Lan ngày 9.9 phàn nàn rằng khoảng 20 máy bay không người lái (UAV) của Nga đã bay vào không phận của quốc gia thành viên NATO này trong lúc Nga tiến hành cuộc tấn công vào Ukraine. Nga đã phủ nhận những UAV đó nhắm mục tiêu vào Ba Lan.

Dù vậy, các lực lượng vũ trang Ba Lan cho hay các máy bay quân sự của nước này và đồng minh đã được triển khai vào sáng sớm 20.9 để đảm bảo an toàn cho không phận Ba Lan sau khi Nga tiến hành các cuộc không kích nhắm vào miền tây Ukraine gần biên giới với Ba Lan, theo Reuters. Trước đó, Anh, Đức và Pháp đã công bố kế hoạch tăng cường tuần tra chung trên không, với nhiều máy bay chiến đấu hơn đóng ở sườn phía đông của NATO.