Binh sĩ Ukraine đang tháo dỡ một chiếc UAV Geran của Nga bị rơi (Ảnh: Kyiv Post).
Tăng cường sức mạnh đầu đạn và đa dạng hóa chủng loại
Các phiên bản đầu tiên của UAV cảm tử Geran-2 được trang bị đầu đạn nổ mạnh (HE) nặng khoảng 50kg, lớn hơn hẳn so với đầu đạn của rocket phóng loạt BM-21 Grad (18,4kg) hay đạn pháo 152mm (44kg).
Tuy nhiên, để đáp ứng yêu cầu của vũ khí chiến dịch, Nga đã hiện đại hóa Geran mang đầu đạn nổ mạnh với sức công phá cao, nặng khoảng 90-100kg, dù điều này có thể làm giảm tầm bay. Tại thời điểm này, các UAV Geran với đầu đạn có sức công phá khác nhau đang được sản xuất đồng thời.
Không chỉ dừng lại ở việc tăng sức mạnh, Nga còn phát triển đầu đạn chùm cho dòng UAV Geran. Đặc biệt, đầu đạn nhiệt áp cũng được đưa vào sử dụng, mang lại sức công phá lớn hơn đáng kể so với đầu đạn thông thường.
Việc sử dụng nhiều loại đầu đạn khác nhau giúp Nga triển khai linh hoạt để tấn công các mục tiêu đa dạng. Trong một cuộc tấn công nhóm, các loại đầu đạn sẽ bổ trợ và tăng cường sức công phá cho nhau.
Ví dụ, một Geran-2 với đầu đạn nổ mạnh có thể phá hủy công trình, sau đó một Geran với đầu đạn nhiệt áp sẽ gây hỏa hoạn, và một Geran với đầu đạn chùm sẽ gây thiệt hại cho thiết bị và nhân sự xung quanh, thậm chí có thể cài đặt “đạn con” nổ chậm để gây khó khăn cho công tác khắc phục.
UAV Geran Nga tập kích chính xác vào một cây cầu ở Odessa, Ukraine (Video: Telegram).
“Thông minh hóa” hệ thống dẫn đường và khả năng phản hồi
Ban đầu, dòng UAV Geran được thiết kế để tấn công các mục tiêu cố định bằng tín hiệu từ hệ thống định vị vệ tinh, có thể bổ sung bằng hệ thống dẫn đường quán tính và nhận dạng hình ảnh quang học ở giai đoạn cuối.
Geran-2 ban đầu sử dụng dẫn đường dựa trên tín hiệu GLONASS nội địa. Khi Ukraine triển khai các hệ thống tác chiến điện tử (EW) để gây nhiễu, Nga đã cải thiện hệ thống định vị, bao gồm cả dòng mô-đun Kometa, và quá trình này vẫn đang tiếp tục.
Bước tiến tiếp theo là bổ sung khả năng phản hồi cho UAV Geran bằng cách lắp đặt modem có sim điện thoại di động và camera video. Mặc dù camera không giúp điều khiển UAV theo thời gian thực như UAV FPV, nhưng chúng cho phép thu thập dữ liệu trinh sát trong suốt chuyến bay và xác định liệu UAV đã đến mục tiêu hay chưa.
Về lý thuyết, những UAV này cũng có thể cung cấp thông tin dọc đường bay hoặc thay đổi mục tiêu tấn công giữa hành trình.
Một số biến thể của dòng UAV cảm tử Geran có thể được điều khiển trực tiếp như UAV FPV, nhưng chúng chỉ được sử dụng gần đường chiến tuyến (LOC) trong phạm vi điều khiển vô tuyến.
Theo nguồn tin Ukraine, các ăng-ten liên lạc được gắn trên đầu cánh giúp những UAV này hiệu quả trong việc tấn công cả các mục tiêu di động. Trong tương lai gần, có thể sẽ xuất hiện loại UAV cảm tử Geran điều khiển bằng cáp quang, có khả năng tấn công mục tiêu như tên lửa hành trình không đối đất tầm ngắn mà không sợ bị gây nhiễu.
Đáng chú ý, đã có thông tin về những UAV Geran được trang bị thiết bị đầu cuối vệ tinh Starlink. Những chiếc UAV này có thể được điều khiển như UAV FPV trên khắp lãnh thổ Ukraine, gây ra mối đe dọa đặc biệt cho đối phương, ví dụ như hướng chính xác vào cửa đang mở của một nhà chứa máy bay chiến đấu F-16.
Sự gia tăng thiệt hại do dòng UAV Geran gây ra đã buộc Ukraine phải dồn nguồn lực để đối phó.
UAV Geran kéo theo mồi nhử để đánh lừa radar phòng không Ukraine (Ảnh: Sputnik).
Tăng cường khả năng bảo vệ và chống gây nhiễu
Để đối phó với các đội phòng không cơ động (MTF) của Ukraine, UAV Geran đã bắt đầu bay ở độ cao tối đa có thể, khoảng 3 đến 4km.
Ngoài ra, các biện pháp giảm khả năng hiển thị của UAV cũng được thực hiện. Ban đầu, tất cả UAV Geran đều có màu trắng, nhưng hiện nay chúng được sơn bằng một loại sơn đặc biệt có khả năng hấp thụ hơn 90% ánh sáng, khiến chúng khó bị phát hiện hơn đáng kể trong bóng tối.
Theo một số kênh Telegram, các UAV Geran tầm xa của Nga đã được trang bị hệ thống tự động né tránh các UAV FPV đánh chặn của đối phương. Khi phát hiện tín hiệu video từ UAV FPV, UAV Nga sẽ tự động thay đổi hướng bay và độ cao đột ngột.
Tầm bay và thời gian bay của UAV FPV đánh chặn khá hạn chế, đặc biệt ở độ cao lớn, khiến người điều khiển bên phía Ukraine chỉ có vài lần thử. Các hệ thống tương tự trước đây đã được lắp đặt trên các UAV trinh sát của Nga.
Các kỹ sư Nga còn bảo vệ UAV Geran-2 bằng các bộ phát laser thương mại có công suất chỉ vài watt, rất hiệu quả trong việc gây nhiễu camera của UAV FPV đánh chặn.
Ngoài ra, còn có những cách khác để tăng cường độ an toàn cho dòng UAV Geran, trong đó có việc kéo theo mồi nhử phía sau. Mồi nhử hạng nhẹ là một tấm phản xạ góc được đặt trong vỏ nhựa, giúp bảo vệ UAV Geran khỏi tên lửa đất đối không (SAM) dẫn đường bằng radar.
Giải pháp này có thể làm giảm hiệu quả của hệ thống phòng không Ukraine từ 1,5-2 lần và tăng mạnh mức tiêu thụ đạn tên lửa đắt tiền của đối phương.
Việc giảm đáng kể khả năng hiển thị tín hiệu phản xạ radar của UAV Geran cũng có thể được thực hiện bằng cách đặt động cơ và cánh quạt được bọc kín trong một vòng bảo vệ, tương tự cánh quạt đuôi của trực thăng Eurocopter.
Mặc dù giải pháp này có thể làm giảm hiệu suất của cánh quạt một chút, nhưng nó sẽ che chắn gần như hoàn toàn các điểm nóng của động cơ piston và sự phản xạ tín hiệu radar từ cánh quạt quay sẽ chỉ đến được ăng-ten radar phòng không của đối phương ở góc nhìn hạn chế, từ bán cầu trước và bán cầu sau.
Tất nhiên, tất cả các giải pháp trên sẽ làm giảm phần nào tầm hoạt động của UAV Geran hoặc trọng lượng đầu đạn. Tuy nhiên, nếu tầm hoạt động hiện tại của chúng là 1.000-1.500km và Nga chỉ cần hoạt động ở tầm 500-700km, thì việc đánh đổi tầm hoạt động để lấy khả năng bảo vệ là một lựa chọn hợp lý.
Ngoài ra, Nga cũng đưa vào sử dụng UAV Geran-2 phòng không, mang tên lửa không đối không R-60, nhưng chúng chỉ được trang bị trên UAV Geran có hệ thống phản hồi, chẳng hạn như thiết bị đầu cuối Starlink.
Như vậy, từ UAV Shahed-136 đơn giản ban đầu, Nga đã “lột xác” thành nhiều loại Geran khác nhau, được dẫn đường bằng tọa độ, vô tuyến và liên lạc vệ tinh, với tầm bắn, loại đầu đạn, động cơ, phương tiện phóng và màu sắc thân UAV khác nhau, có hoặc không có các cải tiến về khả năng sống sót.
Nhìn chung, một đàn Geran với nhiều loại khác nhau sẽ đảm bảo tác động hiệu quả nhất lên đối phương, tùy thuộc vào loại mục tiêu bị tấn công và nhiệm vụ được hoàn thành.
Nguồn: https://dantri.com.vn/the-gioi/nga-bien-vu-khi-binh-thuong-thanh-sat-thu-thong-minh-san-xuat-o-at-20251219120957140.htm
