Ngân hàng Thế giới báo cáo nghiên cứu về người dân miền Tây ‘ở lại hay di cư’

Chiều 17-12, tại thành phố Cần Thơ, Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, Campuchia và Lào phối hợp Viện Kinh tế – Xã hội thành phố Cần Thơ tổ chức hội nghị công bố kết quả nghiên cứu “Ở lại hay di cư: Cuộc sống vùng Đồng bằng sông Cửu Long ở Việt Nam”.

1,7 triệu người dân rời khỏi Đồng bằng sông Cửu Long trong thập kỷ qua

Báo cáo cho thấy trong thập kỷ qua, đã có gần 1,7 triệu người rời khỏi Đồng bằng sông Cửu Long. Một phần nguyên nhân của xu hướng này đến từ việc điều kiện nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản ngày càng khó khăn, đây lại là những ngành chịu ảnh hưởng nặng nhất của biến đổi khí hậu.

Kết quả khảo sát năm 2024 cũng cho thấy khoảng 14% hộ gia đình ở vùng này có ít nhất một người di cư và đa số ra đi để tìm kiếm việc làm; di cư đặc biệt phổ biến ở những hộ thu nhập thấp. Các hộ này thường có nhiều người đi làm xa hơn và phụ thuộc nhiều vào tiền gửi về. Còn đối với các hộ làm nông nghiệp, di cư trở thành cách bù đắp cho những mất mát về thu nhập do hạn hán, lũ lụt hoặc xâm nhập mặn.

Báo cáo đưa ra kết luận tương lai của vùng Đồng bằng sông Cửu Long phải được xây dựng tập trung vào con người, không chỉ xoay quanh không gian phát triển hiện có.

Vùng cần ưu tiên đầu tư vào giáo dục, kỹ năng và khả năng dịch chuyển để tất cả người dân – dù họ ở lại hay di cư khỏi vùng – đều có cơ hội phát triển.

Thúc đẩy di cư tự nguyện, hiện đại hóa nền nông nghiệp, cải thiện vốn nhân lực và xây dựng hệ thống bảo trợ xã hội thích ứng là điều kiện cần thiết để thích ứng trước bối cảnh có nhiều bất ổn.

“Chiến lược phát triển lấy con người làm trung tâm không chỉ giúp giảm nghèo và mức độ tổn thương mà còn giúp Đồng bằng sông Cửu Long đóng góp nhiều hơn vào sự phát triển bao trùm, bền vững của Việt Nam”, báo cáo khuyến nghị.

Đặt con người ở vị trí trung tâm

Phát biểu tại buổi công bố, ông Nguyễn Anh Tuấn, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương, cho rằng bản báo cáo nêu trên có giá trị khoa học và thực tiễn cao, cung cấp những luận cứ quan trọng phục vụ công tác hoạch định chính sách phát triển vùng.

Ông Tuấn nói ông muốn nhấn mạnh vấn đề của Đồng bằng sông Cửu Long không phải là việc người dân ở lại hay di cư, mà là làm sao để người dân có thể sống tốt hơn, dù lựa chọn ở đâu.

Theo ông Tuấn, Đồng bằng sông Cửu Long giai đoạn tới cần đặc biệt chú trọng ba định hướng lớn. Thứ nhất, tiếp tục hoàn thiện thể chế điều phối phát triển vùng, tương xứng với quy mô hành chính và kinh tế mới, bảo đảm sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa trung ương và các địa phương.

Thứ hai là thúc đẩy mạnh mẽ quá trình chuyển đổi mô hình tăng trưởng của Đồng bằng sông Cửu Long theo hướng xanh, giá trị cao và bền vững.

Trong đó nông nghiệp tiếp tục giữ vai trò nền tảng, nhưng không còn được nhìn nhận thuần túy là hoạt động sản xuất, mà là một bộ phận của hệ sinh thái kinh tế xã hội rộng lớn hơn, gắn bó với chế biến, logistics, thị trường, khoa học công nghệ và bảo vệ môi trường.

Thứ ba là đầu tư cho con người cần được đặt ở vị trí trung tâm của chiến lược thích ứng và phát triển của Đồng bằng sông Cửu Long, đúng với tinh thần dự thảo báo cáo chính trị trình Đại hội XIV của Đảng. Trong đó xác định phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và nâng cao năng suất lao động là một trong những động lực then chốt của tăng trưởng nhanh và bền vững.