Ngày của Phở năm 2025: Công nghiệp phở phải phát triển xứng tầm như giá trị đã được khẳng định

Tại khai mạc Ngày của Phở vào ngày 13-12 ở khu vực thương xá Tax (cũ), 135 Nguyễn Huệ, TP.HCM, Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng chia sẻ: “Văn hóa trở thành quyền lực mềm của thương mại, theo đó nhiều sản phẩm Việt lan tỏa tới thế giới nhờ bản sắc văn hóa, trong đó phở là ví dụ điển hình nhất”.

Theo bà Thắng, trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, để thúc đẩy hoạt động quảng bá ẩm thực, cần có tư duy theo hướng gia tăng giá trị xuất khẩu, coi ẩm thực, cụ thể ở đây là phở, như cơ hội để xuất khẩu cả một chuỗi giá trị.

Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng, bộ sẽ chỉ đạo hệ thống thương vụ Việt Nam tại nước ngoài tiếp tục hỗ trợ đưa các hoạt động quảng bá phở đến nhiều quốc gia hơn. Đồng thời, các cơ quan này sẽ cung cấp thông tin thị trường thuận lợi nhất, tạo điều kiện về kỹ thuật và kết nối giao thương để các doanh nghiệp thực phẩm chế biến Việt Nam tự tin vươn ra thế giới.

Để phở và các sản phẩm từ gạo có chỗ đứng vững chắc tại các thị trường khó tính như châu Âu và Mỹ, các doanh nghiệp cần nhanh chóng chuẩn hóa quy trình sản xuất, nâng cao tiêu chuẩn chất lượng và minh bạch về nguồn gốc xuất xứ.

Đồng thời chủ động tìm hiểu thị hiếu tiêu dùng, vượt qua các rào cản kỹ thuật; tận dụng tối đa các hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam đã ký kết.

Đã có công nghiệp phở

Doanh nhân Nguyễn Đình Tuyên – chủ chuỗi thương hiệu Phở Khỏe tại Hàn Quốc – trở về Việt Nam để kịp có mặt ở Ngày của Phở. Từ tiệm đầu tiên mở năm 2019, hiện tại chuỗi Phở Khỏe có 5 tiệm ngay tại trung tâm Seoul, chưa kể đào tạo và chuyển giao “concept” kinh doanh cho hàng trăm hàng quán dưới những tên gọi khác nhau.

Đại diện chuỗi Phở Khỏe cho biết theo quan sát của ông, tốc độ mở các nhà hàng phở mới trên toàn thế giới đang diễn ra rất nhanh.

Ước tính mỗi ngày có một quán phở mới ra đời. Riêng trung tâm đào tạo nấu phở của ông tại Hàn Quốc đã góp phần cho sự ra đời một nhà hàng mới hằng tháng. “Đã và đang hình thành, phát triển một ngành công nghiệp gọi là ngành công nghiệp phở”, ông Tuyên nói với Tuổi Trẻ.

Ông Trần Xuân Toàn – Phó tổng biên tập báo Tuổi Trẻ, Trưởng ban tổ chức Ngày của Phở 2025 – cho biết rất khó thống kê có bao nhiêu tô phở bán ra trên thế giới mỗi ngày. Song có một điều chắc chắn: số người chọn phở để ăn sáng/trưa/tối đang tăng lên từng ngày. Số tiệm phở/nhà hàng phục vụ phở cũng tăng lên nhanh và có mặt ở khắp nơi trên thế giới.

Ngoài ra, các sản phẩm phở công nghiệp, các loại nguyên liệu, gia vị sản xuất trong ngành phở hiện có trên kệ ở hầu hết các siêu thị trong nước và thế giới.

Đặc biệt sự phát triển mạnh mẽ của phở ăn liền đã biến phở thành một mặt hàng tiêu dùng nhanh, có thể xuất khẩu ra nhiều nước trên thế giới, đóng góp đáng kể vào tổng doanh thu của các công ty thực phẩm.

Đường đi của phở Việt còn khiêm tốn

Tiềm năng là thế song theo các chuyên gia, công nghiệp phở phát triển vẫn chưa xứng tầm. Trong khi người Việt tự hào “ở đâu có người Việt ở đó có phở” thì người Thái đã đạt đến một tầm vóc khác: Ở đâu dù không có người Thái vẫn có Pad Thái. Tương tự Pad Thái, sushi, ramen (đều của Nhật Bản), pizza (Ý) cũng rất thành công.

Đường đi tới của phở Việt còn nhiều rào cản và hạn chế tự thân. Số lượng các thương hiệu phở nhượng quyền còn khiêm tốn so với dư địa lẫn “địa vị” của phở trong chiếc “dạ dày khổng lồ” của thực khách thế giới.

Chuyên gia nhượng quyền quốc tế Nguyễn Phi Vân nêu thực trạng: “Hầu hết các tiệm phở tại Việt Nam đang vận hành theo mô hình gia đình, tạo ra một rào cản lớn cho việc nhân rộng và thương mại hóa quốc tế”.

Mô hình này không cho phép các thương hiệu phở “đóng gói” một cách chuyên nghiệp các yếu tố quan trọng để nhượng quyền như thương hiệu, tiêu chuẩn vận hành và tiêu chuẩn quản lý.

Bà Vân đề xuất chiến lược gồm ba trụ cột đưa phở Việt vươn ra thế giới hiệu quả. Một là, các hoạt động như Ngày của Phở rất quan trọng nhưng chưa đủ.

Cần một chiến lược dài hơi hơn để xây dựng thương hiệu dài hạn và bài bản bằng cách tích hợp vào chiến lược quốc gia: quảng bá, xúc tiến phở phải là một phần không thể tách rời của các chương trình xúc tiến văn hóa và du lịch tổng thể của Việt Nam. Qua đó nâng cao độ nhận biết của phở trên toàn cầu một cách bền vững, hướng tới đối tượng là tất cả mọi người chứ không chỉ cộng đồng người Việt.

Hai là nên thành lập “vườn ươm” hỗ trợ các doanh nghiệp phở truyền thống/có mô hình gia đình để nâng cấp và chuyên nghiệp hóa mô hình kinh doanh. Giúp họ biết cách “đóng gói” thương hiệu, quy trình vận hành để có thể bán nhượng quyền ra nước ngoài với giá trị cao.

“Sự đồng hành của Chính phủ trong việc xây dựng vườn ươm này sẽ là một cú hích cực kỳ quan trọng”, bà Vân gợi ý. Cuối cùng, tận dụng sản phẩm đóng gói làm “đường dẫn” quan trọng để người tiêu dùng trên toàn thế giới lần đầu tiếp cận với phở.

Có nhiều năm đồng hành cùng chương trình, Phó giám đốc Sở Công Thương TP.HCM Nguyễn Nguyên Phương đánh giá qua nhiều năm triển khai với quy mô và tính lan tỏa ngày càng sâu rộng, Ngày của Phở không chỉ quảng bá ẩm thực mà còn góp phần dẫn dắt chuỗi cung ứng sản xuất lương thực thực phẩm, thúc đẩy phát triển ngành “công nghiệp phở”. Bởi từ hạt gạo, khâu làm ra phở, đến xúc tiến thương mại là một chuỗi giá trị gia tăng, có sự tham gia của máy móc, lao động, dịch vụ ăn uống…

Theo ông Phương, đằng sau phở là cả một hệ sinh thái, cả bầu trời, là hoạt động kinh tế của đông đảo người dân. “Dư địa cho quảng bá, phát triển ẩm thực nói chung và phở nói riêng để đóng góp vào sự phát triển của kinh tế còn rất lớn, chúng ta phải tiếp tục thúc đẩy”, ông nói.

Lãnh đạo Sở Công Thương cho biết sẽ tiếp tục đồng hành, phối hợp chặt chẽ cùng báo Tuổi Trẻ để tăng quy mô tổ chức chương trình thông việc vận động thêm các doanh nghiệp tham gia; tăng cường hỗ trợ để thúc đẩy việc liên kết giữa các khâu từ sản xuất đến thương mại nhằm góp phần mang lại hiệu quả cho hoạt động quảng bá, kinh tế…

Có “phá vỡ” phở truyền thống?

Công nghiệp hóa có thể gây ra những tác động tiêu cực, đe dọa giá trị cốt lõi của phở truyền thống nhưng không có nghĩa nó đang “phá vỡ” phở truyền thống; nên xem đó là một sự song hành với nhiều thách thức và cơ hội.

Ông Nguyễn Đình Tuyên cho rằng “công nghiệp phở thực chất là một hệ thống đưa phở Việt Nam đi khắp thế giới một cách tiện lợi nhất, tối ưu hóa từ khâu sản xuất, vận chuyển cho đến tiêu thụ”.

Ông Tuyên kể khi ông bán concept Phở Khỏe ra bên ngoài, câu hỏi mà ông hay nhận được là “không sợ bị cạnh tranh, không sợ mất chất riêng ư?”. Theo ông, quan niệm này không còn phù hợp trong bối cảnh toàn cầu hóa.

Phở là di sản văn hóa, là “ADN ẩm thực” của người Việt khi đi ra nước ngoài, đó là điều không cần phải chứng minh: “Phở ở bất cứ đâu cũng là linh hồn người Việt thôi, vì thế cần quảng bá, nhân rộng càng tốt”.

Sở hữu nhiều dòng sản phẩm phở ăn liền, đại diện Acecook cho biết việc phát triển phở ăn liền bắt đầu từ nhu cầu giải quyết hai bài toán lớn: chuẩn hóa chất lượng phở Việt và tạo ra một định dạng phở tiện lợi phù hợp với nhịp sống hiện đại.

Tham vọng của đơn vị này là biến phở khô thành “bản mở rộng” tự nhiên của phở tươi, đáp ứng mọi hoàn cảnh thưởng thức, là cách để người Việt có thể thưởng thức phở bất cứ lúc nào, bất cứ đâu, không bị giới hạn bởi không gian hay điều kiện chế biến.

Trả lời Tuổi Trẻ, Acecook cho rằng phở tươi luôn là linh hồn ẩm thực Việt, gắn liền với trải nghiệm quán xá, nồi nước dùng và sự tinh tế trong chế biến. Phở tiện lợi không thay thế giá trị đó; mà giữ vai trò bổ trợ trong bối cảnh đời sống đô thị và nhu cầu di chuyển ngày càng tăng.

“Nhờ khả năng bảo quản dài ngày và dễ phân phối, phở khô/phở gói góp phần mở rộng không gian thưởng thức của phở tươi, tạo ra cầu nối đưa phở Việt đến gần hơn với cộng đồng quốc tế”, đơn vị này tin phở tiện lợi là một trong những phương thức phù hợp nhất để phở Việt vươn tầm toàn cầu.

Ngày đầu Ngày của Phở đông hơn dự kiến

Dòng người đổ về khu vực thương xá Tax (cũ) ở 135 Nguyễn Huệ để ăn phở nườm nượp từ sáng tới tối khiến ngày đầu tiên Ngày của Phở thành công tốt đẹp.

Không khí tại khu vực tổ chức trở nên nhộn nhịp từ khoảng 7h. Các gian hàng liên tục đỏ lửa, nhân viên tất bật trụng bánh, chan nước dùng để phục vụ dòng khách liên tục đổ về nhằm thưởng thức phở. Đến khoảng 12h trưa, nhiều gian hàng đã “cháy” hàng, liên tục bổ sung nguyên liệu để kịp phục vụ.

Anh Nguyễn Hồng Hải – đại diện Lạc Hồng Phở – cho biết quán chuẩn bị vài ngàn tô phở cho cả ngày đầu tiên. Đến giữa buổi sáng, số lượng bán ra đã đạt khoảng 50%. Khách hàng đến đều phản hồi tích cực. Nhiều người nhận xét phở có hương vị khác biệt so với phở miền Nam.

Phở Thìn Bờ Hồ gần đó cũng tấp nập không kém. Nhiều thực khách đứng xếp thành hàng dài, chờ đợi thưởng thức tô phở ngon. Tính tới trưa, quầy phục vụ gần ngàn tô, vượt kế hoạch ban đầu.

“Lúc đầu tôi chỉ nghĩ mỗi gian bán khoảng 500 tô vì ở đây có rất nhiều gian hàng. Nhưng sáng nay lượng khách đã vượt quá dự tính của tôi, chương trình đông hơn tôi tưởng rất nhiều” – chị Nguyễn Ngọc Thu, đại diện Phở Thìn Bờ Hồ, cho hay.

Lần đầu tham gia Ngày của Phở, Phở Nhất Vị chuẩn bị số lượng phở khá “khiêm tốn” hơn các gian hàng khác. Song đến chiều, các đầu bếp phải gấp rút chuẩn bị thêm để có thể phục vụ thêm buổi tối.

Anh Bùi Yasin – chủ Phở Nhất Vị – bày tỏ bất ngờ: “Tôi không ngờ là được khách hàng sẵn sàng đi từ xa đến để thưởng thức những tô phở bên tôi dù chỉ mới nghe danh. Được nhìn thấy khách vui vẻ tận hưởng những tô phở ngon tại Ngày của Phở làm tôi nhớ lại đam mê ban đầu của mình. Cảm ơn Ngày của Phở”.

Nhiều chủ quán nhận định vị trí tổ chức sự kiện là một lợi thế lớn. Thương xá Tax (cũ) nằm ở khu vực trung tâm, lại là không gian đi bộ Nguyễn Huệ – nơi tập trung đông người dân và khách du lịch, đặc biệt vào buổi tối và dịp cuối tuần.

Do đó, không quá ngạc nhiên khi càng về chiều tối, lượng khách đổ dồn về sự kiện càng đông, trong đó có nhiều gia đình dẫn theo con nhỏ, vừa đến để ăn phở, vừa xem ca nhạc.

Ngày đầu tiên Ngày của Phở khép lại với không khí sôi động. Đến tận đêm, các gian hàng vẫn liên tục đỏ lửa, nhân viên tất bật chuẩn bị nguyên liệu, dọn dẹp và sửa sang lại quầy hàng, sẵn sàng đón khách cho ngày thứ 2 (diễn ra từ 7h sáng 14-12 tới 21h cùng ngày).

Chương trình Ngày của Phở 12-12 bước sang năm thứ 9 với chủ đề “Nâng tầm gạo Việt – Lan tỏa năm châu” sẽ diễn ra trong 2 ngày 13 và 14-12 tại khu vực Thương xá Tax (cũ), số 135 Nguyễn Huệ, phường Sài Gòn, TP.HCM.

Tham gia chương trình là sự hiện diện của gần 30 thương hiệu phở nổi tiếng, độc đáo từ Bắc đến Nam, hội tụ nhiều loại phở đa dạng mang đặc trưng của các vùng miền và văn hóa địa phương.

Với mức giá là 40.000 đồng/tô, lễ hội Ngày của Phở 12-12 năm 2025 dự kiến sẽ phục vụ hơn 20.000 suất trong 2 ngày. Ban tổ chức sẽ trích ít nhất 10% từ doanh thu bán phở để thực hiện chương trình Phở Yêu Thương, nấu và phục vụ phở đến bà con khu vực vùng “rốn lũ” tại tỉnh Đắk Lắk (Phú Yên cũ), vừa hứng chịu thiệt hại của thiên tai vừa qua.

Chương trình Ngày của Phở 12-12 được Cục Ngoại vụ và Ngoại giao văn hóa – Bộ Ngoại giao, Cục Xúc tiến thương mại – Bộ Công Thương, Sở Công Thương TP.HCM và Hiệp hội Văn hóa Ẩm thực Việt Nam ủng hộ, phối hợp thực hiện với sự đồng hành kim cương của Công ty cổ phần Acecook Việt Nam trong nhiều năm liền và năm nay có thêm sự đồng hành của Ngân hàng TMCP Phát triển TP.HCM (HDBank), Công ty CP Thực phẩm Cholimex, Tổng công ty Thương mại Sài Gòn TNHH MTV (SATRA), Công ty TNHH Nước giải khát Suntory Pepsico…