Thượng nghị sĩ Edward Markey cùng với các nghị sĩ đảng Dân chủ phát biểu trong một cuộc họp báo ở Washington (Ảnh: Reuters).
“Ngay cả một vụ thử hạt nhân nhỏ của Mỹ cũng sẽ bật đèn xanh cho Nga và Trung Quốc tiến hành nhiều vụ thử hạt nhân lớn, tạo thuận lợi cho việc phát triển vũ khí hạt nhân mới có thể gây ra mối đe dọa cho an ninh quốc gia của Mỹ”, Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Edward Markey, đồng chủ tịch Nhóm Công tác Kiểm soát Vũ khí và Vũ khí Hạt nhân bao gồm các thành viên ở cả Thượng viện và Hạ viện, đã viết trong bức thư gửi Tổng thống Donald Trump vào ngày 25/11.
Tổng thống Trump trước đó nói rằng Nga và Trung Quốc đang tiến hành các cuộc thử nghiệm hạt nhân.
“Các báo cáo về những cuộc thử nghiệm như vậy từ năm 2019 gây lo ngại, nhưng chúng chưa được xác nhận. Ngay cả khi thông tin này là đúng, chúng cũng không thể biện minh cho việc Mỹ tiếp tục thử nghiệm hạt nhân”, ông Markey cho biết thêm.
Ông Markey kêu gọi Tổng thống Trump cung cấp bằng chứng trước ngày 15/12 về việc Nga và Trung Quốc đang tiến hành các cuộc thử nghiệm hạt nhân bí mật.
Ông Markey, người đi đầu trong các nỗ lực không phổ biến vũ khí hạt nhân tại Quốc hội Mỹ, từng hối thúc Tổng thống Trump ngừng tiếp tục các vụ thử vũ khí hạt nhân trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của ông vào năm 2020.
Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông đã ra lệnh cho quân đội nối lại thử nghiệm hạt nhân ngay lập tức “trên cơ sở ngang bằng”, khởi động lại quy trình thử nghiệm vũ khí hạt nhân sau 33 năm ngừng, bởi vì “những quốc gia khác đang làm”.
Tổng thống Trump tuyên bố ông đã chỉ thị quân đội lập tức nối lại việc tiến hành các vụ thử hạt nhân sau khi ông nhận ra Mỹ không thể là quốc gia duy nhất không thực hiện thử nghiệm, dù đang nắm trong tay kho vũ khí khổng lồ.
“Chúng ta có nhiều vũ khí hạt nhân hơn bất kỳ quốc gia nào khác. Và tôi nghĩ chúng ta nên làm điều gì đó về giải trừ hạt nhân. Tôi đã thảo luận điều đó với cả Tổng thống Nga Vladimir Putin và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Nga có rất nhiều vũ khí hạt nhân, và Trung Quốc sẽ có rất nhiều”, ông nói.
Ông Trump cáo buộc Nga và Trung Quốc tiến hành các vụ thử hạt nhân “bí mật”, mặc dù cả Moscow và Bắc Kinh đều bác bỏ. Tổng giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Rafael Grossi cũng cho biết cơ quan giám sát không có dấu hiệu nào cho thấy Nga, Trung Quốc đã kích nổ một thiết bị hạt nhân.
Quyết định của ông Trump được đưa ra trong bối cảnh Nga thông báo thử nghiệm tên lửa hạt nhân “tầm bắn không giới hạn” Burevestnik. Tuy nhiên, Điện Kremlin khẳng định đây không phải một vụ thử hạt nhân, đồng thời cảnh báo sẽ hành động tương tự nếu Washington tiến hành thử hạt nhân.
Lần cuối cùng Mỹ tiến hành thử nghiệm hạt nhân là vào tháng 9/1992 trong khuôn khổ “Chiến dịch Julin”. Chiến dịch này gồm 7 vụ thử hạt nhân và là những vụ thử cuối cùng trước khi bắt đầu đàm phán về Hiệp ước Cấm Thử Hạt nhân Toàn diện (CTBT).
CTBT là một thỏa thuận quốc tế cấm mọi vụ nổ hạt nhân cho cả mục đích dân sự lẫn quân sự. Hiệp ước được tổng cộng 187 quốc gia ký kết, bao gồm Trung Quốc, Ấn Độ, Pakistan, Triều Tiên, Israel và cả Nga.
Tuy nhiên, hiệp ước này chỉ được phê chuẩn và thực thi bởi 178 quốc gia. Mỹ là quốc gia ký kết hiệp ước, nhưng chưa phê chuẩn.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Quách Gia Khôn nói rằng Bắc Kinh hy vọng Mỹ sẽ tuân thủ CTBT và lệnh tạm dừng thử hạt nhân.
Ông Quách kêu gọi Washington “thực hiện các hành động thiết thực nhằm bảo vệ cơ chế giải trừ và không phổ biến vũ khí hạt nhân quốc tế, duy trì cân bằng và ổn định chiến lược toàn cầu”.
Theo thống kê tính đến đầu năm 2025, Nga và Mỹ là 2 cường quốc vũ khí hạt nhân hàng đầu thế giới. Vào tháng 9 năm ngoái, Nga tuyên bố sẽ không thử vũ khí hạt nhân miễn là Mỹ không thử.
Nguồn: https://dantri.com.vn/the-gioi/nghi-si-my-canh-bao-ke-hoach-thu-vu-khi-hat-nhan-cua-tong-thong-trump-20251126074855969.htm
