Nghiên cứu gốc của Harvard phát hiện: Trẻ em có những ‘khuynh hướng kỳ quặc’ này rất khó nuôi dạy nhưng lại có chỉ số IQ cao

Đứa con đầu tiên: Cháu ngoan ngoãn, hoạt bát, nói năng lưu loát, có thể giao tiếp với mọi người một cách thoải mái. Cháu tích cực phát biểu trong lớp và liên tục nói…

Đứa con thứ hai: thích mơ mộng, thích gây rắc rối, thích viết nguệch ngoạc, tính cách bướng bỉnh, không nghe lời người khác và luôn làm hỏng mọi thứ trong nhà…

Thoạt nhìn, bạn có thể nghĩ rằng đứa con thứ hai không thông minh bằng đứa con đầu lòng, vì vậy, việc gán cho đứa con đầu lòng cái mác “IQ cao” là điều dễ hiểu.

Tuy nhiên, một loạt các cuộc khảo sát và nghiên cứu về “những người có IQ cao” do Đại học Harvard thực hiện đã phát hiện ra rằng chỉ số IQ của nhóm trẻ em thứ nhất không nhất thiết phải cao hơn nhóm trẻ em thứ hai.

Bởi vì nhiều thiên tài có chỉ số IQ cao trong lịch sử, đều có một số “điểm kỳ quặc nhỏ” đặc biệt khi họ còn trẻ.

1. Ba “đặc điểm nhỏ” của trẻ thông minh

Đầu tiên, thường trong trạng thái choáng váng

Một số trẻ em thường “nhìn chằm chằm và lơ đãng”. Ví dụ, khi đang ăn, chúng đột nhiên mất tập trung và nhìn vào khoảng không, và bất kể bạn gọi chúng thế nào, chúng cũng không phản ứng.

Một số phụ huynh cho rằng hành vi này là thói quen xấu, biểu hiện của sự đãng trí, kém tập trung nên không thể không la mắng, sửa sai cho con.

Tuy nhiên, nghiên cứu của nhiều tổ chức có thẩm quyền đều nhất trí rằng “mơ mộng” là dấu hiệu của trí thông minh cao.

Ví dụ, một nhóm giáo sư tại Trường Y Harvard đã ghi lại 6.900 tế bào thần kinh trong vỏ não thị giác trong nhiều ngày và phát hiện ra rằng các kích thích do những trải nghiệm trong quá khứ tạo ra sẽ vẫn còn trong não. Khi trẻ đang trong trạng thái choáng váng, ngủ trưa hoặc mơ mộng, những kích thích này sẽ xuất hiện trở lại trong não và định hình lại não một lần nữa.

Thứ hai, tính cách bướng bỉnh

Họ không tuân theo sự sắp đặt của cha mẹ, không nghe theo chỉ dẫn của cha mẹ, khi làm việc gì đó, dù gặp nhiều khó khăn cũng không muốn thay đổi phương pháp mà vẫn cố thử phương pháp của riêng mình, dù không hiệu quả…

Nhiều bậc phụ huynh đặc biệt lo lắng khi có những đứa trẻ như vậy ở nhà, cho rằng chúng cố tình chống lại người lớn và quá “bướng bỉnh”. Họ luôn hy vọng có thể thay đổi chúng sớm nhất có thể và khiến chúng ngoan ngoãn, cư xử tốt.

Ít ai biết rằng sự “bướng bỉnh” này cũng có thể là dấu hiệu của trí thông minh cao.

Một giáo sư thần kinh học tại Đại học Harvard chỉ ra rằng trẻ em có chỉ số IQ cao nhận thức thế giới khác với người bình thường và cách giải quyết vấn đề của chúng cũng thường khác với trẻ em bình thường.

Điều này đã được chứng minh ở nhiều người có chỉ số IQ cao, như Hawking, người mắc bệnh ALS. Ông không chỉ không muốn bị coi là người khuyết tật, mà thậm chí còn không muốn sử dụng xe lăn.

Theo báo cáo của phương tiện truyền thông, Hawking dần trở nên kiêu ngạo và khó hòa hợp sau khi trở nên nổi tiếng. Ví dụ, mặc dù ông và vợ cũ Jane có ba đứa con, nhưng cuối cùng họ đã ly hôn.

Đằng sau những hành vi có vẻ lập dị và “không hòa đồng” này thực chất là biểu hiện của logic độc đáo và thái độ sống khác biệt của những người có chỉ số IQ cao.

Thứ ba, độ nhạy cao

Năm 1996, nhà tâm lý học người Mỹ Elaine Allen lần đầu tiên đề xuất khái niệm “những người có độ nhạy cảm cao” trong cuốn sách “Người có độ nhạy cảm cao” và thiết kế một loạt câu hỏi để xác định xem một người có phải là người có độ nhạy cảm cao hay không.

Trẻ em dễ khóc, dễ bị ảnh hưởng bởi cảm xúc của người khác, cần nhiều thời gian để thích nghi với môi trường mới hoặc người lạ và phản ứng mạnh hơn với các kích thích thường là “trẻ em có độ nhạy cảm cao”.

Đối với những đứa trẻ như vậy, cha mẹ không hiểu lý do thường nghĩ rằng chúng quá “mong manh” hoặc “kiêu căng”. Họ thậm chí thường nhầm lẫn những nhận thức tinh tế của những đứa trẻ này là khiếm khuyết về tính cách và cố tình sửa chúng, hy vọng rằng chúng có thể mạnh mẽ và kiên cường như những đứa trẻ khác.

Mọi người ít biết rằng các nhà nghiên cứu của Harvard phát hiện ra rằng những người rất nhạy cảm thường có chỉ số IQ cao.

2. Ba mẹo nuôi dạy “đứa trẻ có IQ cao”

Giáo sư Lý Mỹ Kim, một nhà giáo dục, đã từng nói: “Việc nuôi dạy một đứa trẻ khó khăn không phải là điều xấu. Ngược lại, đó là sự phản ánh trí thông minh của đứa trẻ”.

Tuyên bố này không chỉ xác minh nghiên cứu của Harvard được đề cập ở trên mà còn chỉ ra một thực tế, đó là trẻ em có chỉ số IQ cao thường khó lãnh đạo hơn vì chúng có tư duy tích cực hơn, giỏi làm việc thực tế và có tính sáng tạo.

Rất khó để nuôi dạy một đứa trẻ có chỉ số IQ cao. Cha mẹ nên làm gì? Sau đây là một số gợi ý giúp cha mẹ giải quyết tốt hơn những thách thức của trẻ em:

Đầu tiên, hãy hiểu và tôn trọng sự độc đáo của trẻ em

Nhiều người nổi tiếng trong lịch sử, cả ở Trung Quốc và nước ngoài, đều có nhiều “khuynh hướng kỳ quặc” khác nhau khi còn trẻ. Ví dụ, khi còn nhỏ, Einstein không chỉ thích mơ mộng mà còn đặc biệt không thích đi tất.

Về những tính cách kỳ quặc của Einstein, cha mẹ ông không những không ép buộc ông phải sửa sai hay chỉ trích mà còn chọn cách bao dung và thấu hiểu.

Là cha mẹ, chúng ta phải hiểu rằng mỗi đứa trẻ là duy nhất và có tài năng, sở thích và tính cách riêng, đặc biệt là những đứa trẻ có IQ cao.

Phương pháp giáo dục truyền thống chỉ xóa đi nhân cách sáng ngời của trẻ. Chỉ có sự hiểu biết, bao dung và tôn trọng mới giúp trẻ phát triển tốt hơn.

Thứ hai, thiết lập phương pháp giao tiếp hiệu quả với trẻ em

Trung tâm nghiên cứu trẻ em Yale chỉ ra rằng giao tiếp hiệu quả và hỗ trợ về mặt tình cảm là chìa khóa cho sự phát triển lành mạnh của trẻ.

Trẻ em có chỉ số IQ cao thường có cách hành xử và cách suy nghĩ riêng biệt. Giống như nhà sáng lập Apple Steve Jobs, người từng cắm kẹp tóc vào ổ điện khi còn nhỏ và thường xuyên đến bệnh viện để nếm thuốc trừ sâu.

Nếu cha mẹ không biết cách giao tiếp hiệu quả với con cái, họ dễ dàng cho rằng những hành vi trên là do cố ý phá phách và thiếu động lực, rồi trừng phạt chúng.

Đây không phải là trường hợp của cha mẹ Jobs. Họ biết rất rõ rằng hành vi có vẻ kỳ lạ của con mình thực chất là do sở thích mạnh mẽ của con đối với một lĩnh vực nào đó. Thông qua giao tiếp hiệu quả, họ có thể hiểu rõ hơn nhu cầu của con mình và cung cấp cho con các nguồn lực tương ứng, chẳng hạn như sách và thiết bị thí nghiệm, để giúp con mình đào sâu vào lĩnh vực mà con quan tâm và tỏa sáng.

Thứ ba, cung cấp cho trẻ em một môi trường phát triển phù hợp

Trẻ em có chỉ số IQ cao có trí thông minh và khả năng học tập phi thường, nhưng chúng cũng phải đối mặt với nhiều thách thức.

Ví dụ, trẻ em có chỉ số IQ cao thường rất cố chấp với quan điểm của mình và khó bị thuyết phục; ví dụ khác, chúng thường dễ xúc động hơn và thấy khó kết nối với bạn bè cùng trang lứa; cha mẹ và nhà giáo dục có kỳ vọng quá cao vào chúng , v.v.

So với trẻ em bình thường, trẻ em có IQ cao cần một môi trường phát triển phong phú và đa dạng, có thể nuôi dưỡng sự kiên trì, tạo ra kênh giải tỏa cảm xúc và giải tỏa căng thẳng trong quá trình phát triển.

Bởi vì môi trường như vậy có thể biến những bất lợi của trẻ có IQ cao thành lợi thế và giúp chúng biến đổi và phát triển.

Viết ở cuối

Sun Yunxiao, phó giám đốc Trung tâm nghiên cứu thanh thiếu niên, từng nói: Chỉ có 3% trẻ em là trẻ em có năng khiếu. Là cha mẹ, chúng ta không thể đối xử với trẻ em có năng khiếu giống như trẻ em bình thường, vì trẻ em có năng khiếu có đặc điểm nhận thức và học tập riêng biệt, cần phương pháp và môi trường giáo dục đặc biệt để phát triển toàn diện tiềm năng của trẻ.

Do đó, với tư cách là cha mẹ, nếu bạn thấy con mình có ba tính cách kỳ quặc trên, đừng vội vàng và thô lỗ dán nhãn con bạn là “nghịch ngợm, tinh nghịch, không vâng lời” hay thậm chí là “ngu ngốc và đần độn”.

Thay vào đó, chúng ta nên chủ động giao tiếp hiệu quả với trẻ em và dựa trên sự hiểu biết về tâm lý đằng sau hành vi của trẻ, cung cấp cho trẻ các phương pháp và môi trường giáo dục phù hợp hơn để giúp trẻ phát huy tối đa tiềm năng của mình.