Ngỡ chỉ cảm cúm, cầu thủ Pháp phải cắt một chân do não mô cầu

“Tưởng chỉ là sốt đau họng…”

Năm 2019, Flavio Da Pozzo (sinh ra tại quần đảo Guadeloupe thuộc Pháp), 17 tuổi đứng trước cơ hội ký hợp đồng với một câu lạc bộ bóng đá chuyên nghiệp thì phát hiện mắc bệnh não mô cầu.

Flavio cho biết triệu chứng bệnh ban đầu chỉ là sốt và đau họng. Tuy nhiên, bệnh nhanh chóng chuyển biến xấu khiến anh rơi vào hôn mê, phải nhập viện cấp cứu. “Bác sĩ nói, tôi chỉ có 1% cơ hội sống”, Flavio nhớ lại.

Để giữ được mạng sống, Flavio buộc phải cắt bỏ một chân. Nhìn con từ chàng trai lành lặn, tương lai đang rộng mở trở thành người khuyết tật, bà Catherine Nordey xót xa, bà ngậm ngùi chia sẻ về những việc đã trải qua, và thầm ước mình có thể biết sớm hơn về giải pháp phòng ngừa.

Vực dậy từ nỗi đau, bà đồng hành cùng con trai nâng cao nhận thức của cộng đồng về căn bệnh có thể cướp đi mọi thứ chỉ trong 24 giờ, cần dự phòng chủ động bằng vắc xin.

Bệnh dễ nhầm lẫn viêm đường hô hấp thông thường

BS.CKI Tống Thị Ngọc Cầm, Phó Giám đốc Y khoa miền Bắc, Hệ thống Tiêm chủng VNVC, cho biết não mô cầu là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm do vi khuẩn Neisseria meningitidis gây ra. Bệnh có hai thể phổ biến là viêm màng não và nhiễm khuẩn huyết hoặc kết hợp cả hai.

Thiếu niên 14 tuổi, ở Đắk Lắk bị sốc nhiễm trùng huyết não mô cầu tối cấp, hoại tử tay vào tháng 9-2025 – Ảnh: BVĐK Trung tâm Gia Lai

Khi xâm nhập vào cơ thể, vi khuẩn sản xuất độc tố đi vào máu và hệ thần kinh trung ương gây xuất huyết, tổn thương đa cơ quan. Tuy nhiên, ở giai đoạn đầu, bệnh có các triệu chứng mơ hồ dễ nhầm lẫn với các bệnh gây viêm đường hô hấp như cảm lạnh, nhiễm siêu vi thông thường khác dẫn đến nhập viện muộn, tăng nguy cơ tử vong.

Trong 8 giờ đầu, người bệnh xuất hiện sốt, đau đầu, đau họng, đau nhức toàn thân, kèm buồn nôn, chán ăn, cáu gắt. 8 giờ tiếp theo, người bệnh rơi vào buồn ngủ, khó thở, tiêu chảy, xuất hiện tử ban, bàn tay bàn chân lạnh, màu da bất thường, kèm cứng cổ, sợ ánh sáng.

Các vết tử ban sau đó lan khắp cơ thể, gây viêm màng não kèm nhiễm trùng huyết, tăng nhanh quá trình hoại tử. Từ 16 đến 24 giờ, bệnh nhân rơi vào hôn mê, co giật, mê sảng, mất ý thức. Nếu không được điều trị kịp thời, người bệnh có tỷ lệ tử vong đến 50%. 10-20% số người sống sót gặp phải các di chứng nặng nề như cắt cụt chi, điếc, liệt, chậm phát triển trí tuệ….

Thói quen tụ tập ăn uống, vui chơi của thanh thiếu niên cũng tăng nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn não mô cầu. Ảnh: Shutterstock

Nguồn lây bệnh não mô cầu trong cộng đồng chủ yếu từ người mang vi khuẩn không biểu hiện triệu chứng, đặc biệt là thanh thiếu niên. Đây là nhóm thường sinh hoạt, tụ tập ở nơi đông người như trường học, ký túc xá, quán bar, lễ hội…, thường sử dụng chung vật dụng cá nhân nên dễ lây truyền mầm bệnh cho nhau.

Nhóm tuổi này cũng thường thức khuya, hút thuốc lá, uống rượu bia, ăn uống thất thường… gây suy giảm miễn dịch, tạo điều kiện cho vi khuẩn có sẵn ở vùng hầu họng xâm lấn các cơ quan gây bệnh.

Tiêm vắc xin là cách phòng bệnh an toàn, hiệu quả

Bác sĩ Cầm lưu ý, mầm bệnh não mô cầu tồn tại âm thầm trong cộng đồng khiến ai cũng có nguy cơ mắc. Ước tính mỗi năm toàn cầu có khoảng 1,2 triệu trường hợp nhiễm não mô cầu và khoảng 135.000 người tử vong do não mô cầu.

Tại Việt Nam, tính từ tháng 12-2024 đến nay cả nước ghi nhận 95 ca mắc não mô cầu trong đó có nhiều ca ở lứa tuổi thanh thiếu niên. Như gần đây nhất, Hà Nội ghi nhận một bé gái 11 tuổi mắc não mô cầu khi chưa tiêm vắc xin. Trước đó, một thiếu niên 14 tuổi, ở Đắk Lắk mắc não mô cầu gây sốc nhiễm trùng huyết tối cấp, hoại tử chi.

Theo bác sĩ Cầm, nhóm huyết thanh A, C, Y, W nằm trong những nhóm gây bệnh do não mô cầu phổ biến và có lưu hành ở Việt Nam. Ngoài ra, nhóm huyết thanh W và C có tỉ lệ tử vong cao.

Thanh thiên tiêm vắc xin não mô cầu phòng bệnh tại Hệ thống Tiêm chủng VNVC – Ảnh: Mộc Miên

Hiện vắc xin phòng 4 nhóm A, C, Y, W đã được đưa vào lịch tiêm chủng bắt buộc hoặc khuyến cáo cho học sinh, sinh viên tại nhiều quốc gia như Anh, Mỹ, Pháp Canada… Theo nghiên cứu, từ khi đưa vào sử dụng tại Mỹ, vắc xin nhóm A, C, Y, W đã giúp giảm đến 90% số ca mắc bệnh ở nhóm thanh thiếu niên do các nhóm huyết thanh chính C, Y, W gây ra.

Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về vắc xin não mô cầu tứ giá để phòng ngừa các nhóm huyết thanh gây bệnh A, C, W, Y cho bản thân và người thân.

Ngoài vắc xin, bác sĩ Cầm lưu ý thanh thiếu niên nên phòng não mô cầu bằng cách rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, mang khẩu trang khi ra đường, ăn uống đủ chất dinh dưỡng, luyện tập nâng cao thể trạng, giữ nơi ở và làm việc thông thoáng, sạch sẽ.