Nghĩ khác đi để cứu nhiều người hơn
Ông Đỗ Thanh Nhỏ là Phó giáo sư tại Đại học New South Wales (UNSW), Úc. Ông đồng thời là Giám đốc Phòng thí nghiệm Robot Y tế UNSW, tiên phong nghiên cứu về trái tim nhân tạo – thường được gọi là trái tim robot mềm. Đây là một mô hình trái tim nhân tạo phát triển ngoài cơ thể – giải pháp mang tính đột phá, khác biệt hoàn toàn với phương pháp can thiệp tim truyền thống.
Nghiên cứu này của PGS Đỗ Thanh Nhỏ xuất phát từ nỗi trăn trở của ông về sự hạn chế của can thiệp tim mạch bằng việc đưa thiết bị vào trong cơ thể người hiện nay.
PGS Đỗ Thanh Nhỏ (Ảnh: VFT).
Theo PGS Đỗ Thanh Nhỏ, tim mạch là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu hiện nay. Tại Việt Nam, khoảng 33% số ca tử vong liên quan đến tim mạch, 1,6 triệu người đang sống chung với suy tim và xu hướng ngày càng tăng.
Trong khi đó, các can thiệp phẫu thuật hiện nay như cấy ghép thiết bị hoặc can thiệp van tim qua ống thông, đang đối mặt với nhiều thách thức. Bác sĩ thường đưa ra quyết định phẫu thuật dựa trên hình ảnh tĩnh, tiền sử y khoa.
Song, mỗi trái tim là duy nhất về hình dạng, chuyển động và đặc tính cơ học, khiến việc đánh giá của bác sĩ dễ bị sai lệch hoặc lập kế hoạch điều trị chưa tối ưu và làm tăng nguy cơ biến chứng hậu phẫu.
Ông Đỗ Thanh Nhỏ cũng dẫn con số khoảng 60,8% bệnh nhân không thể sử dụng phương pháp can thiệp van hai lá qua ống thông (TMVI) do các biến chứng như tắc nghẽn đường ra tâm thất trái hoặc rò rỉ máu qua van.
Trong điều trị suy tim, nhiều bệnh nhân sau phẫu thuật cấy thiết bị hỗ trợ tâm thất trái (LVAD) bị suy tâm thất phải vì các chức năng trong tim không kết nối đồng bộ. Đặc biệt, tại Việt Nam, mới chỉ có một ca được cấy ghép thiết bị LVAD, cho thấy khó khăn trong việc áp dụng rộng rãi phương pháp can thiệp xâm lấn này.
Ghép tim được xem là phương pháp tối ưu, nhưng lại không dễ dàng triển khai do khan hiếm nguồn hiến tạng. Phần lớn bệnh nhân cần ghép tim không thể chờ được đến khi có tim phù hợp để ghép.
Trước tình trạng trên, PGS Đỗ Thanh Nhỏ đã đặt ra câu hỏi: Liệu có thể tạo ra một trái tim phát triển bên ngoài cơ thể bệnh nhân hay không? Và ông đã tìm ra được câu trả lời cho câu hỏi tưởng chừng không tưởng này. Đó là trái tim robot mềm nhân tạo.
Trái tim robot này được thiết kế riêng cho từng bệnh nhân, có thể tái hiện chính xác chuyển động, áp suất và dòng máu của một trái tim thật. Thay vì cấy thiết bị vào bên trong cơ thể như công nghệ truyền thống, thiết bị này đặt bên ngoài, có thể kết nối trực tiếp với tâm thất trái, tăng tốc độ áp suất bên trong buồng tim, phục hồi chức năng co bóp, đồng thời giảm nguy cơ nhiễm trùng.
Bằng việc mô phỏng cơ chế sinh lý tự nhiên của tim, trái tim robot có thể trở thành công cụ đào tạo y học, huấn luyện phẫu thuật, cho phép các nhà nghiên cứu thử nghiệm dụng cụ phẫu thuật mới, mô phỏng và đánh giá thiết bị hỗ trợ tim, mà không cần can thiệp trực tiếp vào cơ thể bệnh nhân.
Những kết quả nghiên cứu của PGS Đỗ Thanh Nhỏ đang mở ra một kỷ nguyên mới của điều trị tim mạch, mang lại hy vọng sống cho những bệnh nhân suy tim nặng mà không đủ điều kiện can thiệp xâm lấn hay ghép tim.
Trong dài hạn, nhóm nghiên cứu của PGS Đỗ Thanh Nhỏ hướng đến việc sản xuất trái tim robot bằng vật liệu mềm có khả năng thay thế được tim người.
Từ con một gia đình nông dân Nam bộ đến nhà nghiên cứu xuất sắc thế giới
Trái tim robot mềm nhân tạo là 1 trong các hướng nghiên cứu chính của PGS Đỗ Thanh Nhỏ. Ông còn là nhà khoa học nổi bật trong nghiên cứu robot phẫu thuật, vật liệu robot, các cơ quan nhân tạo, khung xương ngoài, công nghệ xúc giác (haptic)… Trước khi theo đuổi và thành công với Y sinh, PGS Đỗ Thanh Nhỏ là một kỹ sư cơ khí đến từ Việt Nam.
Ông sinh năm 1985 tại huyện Gò Dầu, tỉnh Tây Ninh cũ trong một gia đình đều là nông dân. Năm 2004, theo học lớp kỹ sư tài năng, chuyên ngành kỹ thuật chế tạo của Trường Đại học Bách khoa – Đại học Quốc gia TPHCM.
Năm 2011, ông nhận học bổng toàn phần cho chương trình tiến sĩ, chuyên ngành robot mổ tại Đại học Công Nghệ Nanyang, Singapore. Sau đó, ông sang Mỹ làm nghiên cứu sinh sau tiến sỹ tại Đại học California và cuối cùng đến giảng dạy tại Đại học New South Wales, Úc theo chương trình thu hút nhân tài.
Các nghiên cứu khoa học của PGS Đỗ Thanh Nhỏ đã được công bố trên các phương tiện truyền thông hàng đầu như Reuters, The Washington Post, Engineers Australia, IEEE Spectrum, ASME. Ông cũng là nhà phát minh với 12 bằng sáng chế quốc tế, trong đó có một số phát minh đã được thương mại hóa.
Trong chương trình diễn thuyết truyền cảm hứng thuộc khuôn khổ Tuần lễ Khoa học – Công nghệ VinFuture, PGS Đỗ Thanh Nhỏ bày tỏ mong muốn sẽ tạo ra một sản phẩm giúp các thiết bị y tế được kiểm tra an toàn trước khi sử dụng trên bệnh nhân, đặc biệt là những bệnh nhân ở vùng sâu, vùng xa, nơi khó tiếp cận công nghệ y tế hiện đại.
Ông đang hợp tác với Bệnh viện 108 cùng một số trường đại học Việt Nam như Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học Bách khoa TPHCM để tiếp tục phát triển và ứng dụng trái tim robot, với hy vọng sẽ ứng dụng thành công tại Việt Nam, giúp các bác sĩ chẩn đoán và lựa chọn phương pháp điều trị tốt hơn cho bệnh nhân tim mạch.
Nguồn: https://dantri.com.vn/giao-duc/nha-khoa-hoc-goc-viet-phat-trien-trai-tim-robot-co-the-thay-the-tim-nguoi-20251202154131042.htm
