Nhà nước sẽ tạm ứng chi phí phá sản cho doanh nghiệp không còn tiền

Ngày 11/12, Quốc hội thông qua Luật Phục hồi, phá sản với gần 90% đại biểu tán thành. Luật ưu tiên áp dụng thủ tục phục hồi, và đảm bảo việc phục hồi, phá sản của doanh nghiệp, hợp tác xã diễn ra kịp thời, tối ưu giá trị tài sản.

Nhà nước có chính sách hỗ trợ về thuế, phí, tín dụng, lãi suất, đất đai… giúp doanh nghiệp gặp khó khăn phục hồi, tái cơ cấu hoặc chấm dứt kinh doanh một cách có trật tự. Chi phí phục hồi, phá sản được thanh toán từ giá trị tài sản của doanh nghiệp.

Theo luật, ngân sách sẽ tạm ứng chi phí phá sản với một số trường hợp, trong đó doanh nghiệp được áp dụng thủ tục phá sản rút gọn khi không còn tài sản hoặc tài sản còn nhưng không bán được. Tiền tạm ứng chi phí phá sản này sẽ được hoàn trả vào ngân sách ngay khi thanh lý được tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã. Trường hợp người nộp đơn yêu cầu áp dụng thủ tục phá sản không trung thực, cá nhân đó phải chịu toàn bộ chi phí.

Tại báo cáo giải trình, tiếp thu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết luật hiện hành chưa quy định rõ nguồn tạm ứng chi phí phá sản trong trường hợp bên nộp đơn yêu cầu phá sản là người lao động, công đoàn hoặc doanh nghiệp không còn tài sản. Đây là điểm nghẽn khi giải quyết vụ việc phá sản do doanh nghiệp không có tiền trả chi phí (phí quản tài viên, thanh lý tài sản, kiểm toán…).

Về thủ tục phá sản rút gọn, trong 10 ngày từ khi thụ lý đơn, thẩm phán phải quyết định việc áp dụng thủ tục này. Thời gian thực hiện thủ tục rút gọn bằng một nửa thông thường. Tòa án được tuyên doanh nghiệp, hợp tác xã phá sản trong 30 ngày, từ khi hội nghị chủ nợ đồng ý áp dụng thủ tục phá sản, nhưng doanh nghiệp không còn tài sản để nộp tạm ứng chi phí theo quy định.

Luật Phục hồi, phá sản có hiệu lực từ 1/3/2026.

Quốc hội cũng thông qua Luật sửa đổi bổ sung một số điều của luật Thuế giá trị gia tăng sửa đổi (VAT) với khoảng 89% đại biểu ủng hộ. Theo đó, từ đầu năm 2026, các mặt hàng như nông sản, thủy sản sơ chế (hoặc chưa chế biến) được miễn thuế VAT đầu ra và ở khâu nhập khẩu. Hiện các sản phẩm này chịu thuế VAT 5%.

Các doanh nghiệp, hợp tác xã mua sản phẩm nông sản, thủy sản làm nguyên liệu đầu vào cũng không bị tính thuế này.

Trước đó, nhiều hiệp hội, doanh nghiệp sản xuất, thu mua nông, thủy sản phản ánh họ phải trả thuế VAT 5% đầu vào với sản phẩm nông nghiệp mua bán ở khâu thương mại. Số thuế này được thu, rồi hoàn lại sau đó cho những mặt hàng xuất khẩu lớn như cá da trơn, hồ tiêu, cà phê… Điều này lãng phí thời gian và đọng vốn của doanh nghiệp bởi các tổ chức tín dụng không giải ngân phần thuế này khi cấp vốn lưu động.

Ngoài ra, các sản phẩm trồng trọt, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản chưa chế biến (hoặc sơ chế) dùng làm thức ăn chăn nuôi, dược liệu được bổ sung vào nhóm phải chịu thuế VAT. Việc này nhằm gỡ khó khăn cho sản xuất nông nghiệp, đặc biệt khi ngành bị ảnh hưởng nhiều do thiên tai, mưa lũ kéo dài.

Với Luật Dự trữ quốc gia sửa đổi, toàn bộ đại biểu tham gia biểu quyết đồng ý bổ sung khái niệm “dự trữ chiến lược” nhằm bảo đảm tự chủ chiến lược quốc gia, tăng khả năng điều tiết thị trường và ổn định kinh tế – xã hội.

Quốc hội giao Chính phủ quy định danh mục hàng dự trữ quốc gia và dự trữ chiến lược phù hợp từng thời kỳ. Đồng thời, luật bổ sung cơ chế xã hội hóa dự trữ quốc gia để huy động nguồn lực từ doanh nghiệp và có hỗ trợ chi phí quản lý, bảo quản, thuế, lãi suất.

Luật này có hiệu từ 1/7/2026, riêng quy định về dự trữ chiến lược từ năm 2027.

Anh Tú