Nhật Bản tái khẳng định cam kết không sở hữu vũ khí hạt nhân

Đài NHK và một số báo đài khác tại Nhật Bản đưa tin vị quan chức giấu tên nói trên – được mô tả là làm việc trong văn phòng Thủ tướng Nhật Bản Takaichi Sanae – cho rằng Nhật Bản cần vũ khí hạt nhân do môi trường an ninh ngày càng xấu đi. 

Tuy nhiên, vị này cũng thừa nhận bước đi như vậy sẽ gặp khó khăn về mặt chính trị.

Tại cuộc họp báo thường kỳ ở Tokyo ngày 19-12, Chánh văn phòng Nội các Nhật Bản Minoru Kihara khẳng định chính sách về hạt nhân của Nhật Bản không thay đổi, nhưng từ chối bình luận về phát biểu của quan chức trên cũng như không cho biết liệu người này sẽ tiếp tục làm việc trong chính phủ hay không.

Kết quả điều tra của Hãng tin Reuters công bố hồi tháng 8 cho thấy ngày càng có nhiều chính trị gia và người dân ở Nhật Bản sẵn sàng nới lỏng ba nguyên tắc phi hạt nhân của Tokyo: không sở hữu, không phát triển, và không cho phép vũ khí hạt nhân hiện diện trên lãnh thổ Nhật Bản.

Xu hướng này một phần bắt nguồn từ những hoài nghi về các bảo đảm an ninh từ Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump, cũng như từ các mối đe dọa gia tăng từ Trung Quốc, Nga và Triều Tiên – những quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân.

Nhật Bản hiện là nơi tập trung lực lượng quân sự Mỹ ở nước ngoài lớn nhất và đã duy trì liên minh an ninh với Washington trong nhiều thập kỷ.

Một số nghị sĩ trong Đảng Dân chủ tự do (LDP) cầm quyền của bà Takaichi cho rằng Mỹ nên được phép đưa vũ khí hạt nhân vào Nhật Bản bằng tàu ngầm hoặc các phương tiện khác nhằm tăng cường khả năng răn đe.

Bản thân Thủ tướng Takaichi hồi tháng trước cũng đã làm dấy lên cuộc tranh luận về lập trường của mình khi từ chối cho biết liệu chính quyền của bà có thay đổi ba nguyên tắc phi hạt nhân hay không khi xây dựng chiến lược quốc phòng mới vào năm tới.

“Việc ‘thả bóng thăm dò’ như vậy tạo cơ hội bắt đầu xây dựng sự đồng thuận về hướng thay đổi chính sách an ninh” – giáo sư Stephen Nagy tại khoa chính trị và nghiên cứu quốc tế thuộc Đại học Cơ Đốc giáo quốc tế ở Tokyo nhận định.

Ông chỉ ra những động thái của Bắc Kinh cùng với hoạt động hợp tác tên lửa ngày càng chặt chẽ giữa Nga – Triều Tiên đang “tạo ra động lực để thực sự thay đổi suy nghĩ của Nhật Bản về an ninh”.

Tại Nhật Bản – quốc gia duy nhất trong lịch sử bị Mỹ ném hai quả bom nguyên tử trong Thế chiến 2, các cuộc thảo luận về việc sở hữu hoặc trở thành nơi chứa vũ khí hạt nhân vốn đặc biệt nhạy cảm, và có nguy cơ khiến các nước láng giềng như Trung Quốc lo ngại.

Quan hệ Nhật – Trung đã xấu đi trong tháng trước, sau khi bà Takaichi tuyên bố rằng một cuộc tấn công của Trung Quốc vào đảo Đài Loan có thể bị coi là “tình huống đe dọa sự tồn vong” và khiến Tokyo có phản ứng quân sự.