Những bất thường trong vụ cựu giám đốc BIDV Tây Sài Gòn kêu oan

Ngày 24/12, ông Nguyễn Huy Hùng và Nguyễn Quang Lộc (53 tuổi, cựu phó phòng Trung tâm xử lý nợ BIDV Chi nhánh Tây Sài Gòn) bị TAND Khu vực 18 – TP HCM đưa ra xét xử sơ thẩm lần 2, sau khi được đổi từ tội danh Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí sang Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ.

Liên quan vụ án, trong lần ra tòa này, cựu bí thư thị xã Bến Cát Nguyễn Hồng Khanh được triệu tập với tư cách người có quyền, nghĩa vụ liên quan do đã được đình chỉ bị can sau quá trình 4 năm điều tra bổ sung.

Lao lý từ việc xử lý khoản nợ xấu 72 tỷ đồng

Theo cáo trạng ban hành hồi tháng 6, giai đoạn 2005-2008, bà Hiệp (Giám đốc Công ty An Tây, đã chết năm 2016) vay của BIDV Chi nhánh Tây Sài Gòn hơn 72 tỷ đồng, thế chấp nhiều bất động sản thuộc sở hữu của bà, con gái và công ty, với tổng giá trị tài sản bảo đảm hơn 80 tỷ đồng.

Năm 2008, Công ty An Tây gặp khó khăn, mất khả năng trả nợ nên BIDV đưa khoản vay vào nhóm nợ xấu. Tháng12/2011, ngân hàng trích lập quỹ dự phòng để xử lý rủi ro đối với khoản nợ này; đồng thời hai bên thỏa thuận phát mãi các tài sản còn lại để thu hồi nợ.

Năm 2012, ông Nguyễn Huy Hùng, khi đó là Giám đốc BIDV Chi nhánh Tây Sài Gòn, giao cho ông Lộc thực hiện việc xử lý tài sản thế chấp. Phương thức được ngân hàng áp dụng là giao tài sản cho bà Hiệp tự tìm người mua, dưới sự giám sát và chấp thuận của ngân hàng. Bà Hiệp được giữ lại một phần tiền bán tài sản để sử dụng.

Đến 2015, ông Hùng và Lộc bị cáo buộc đã đồng ý cho bà Hiệp bốn lần chuyển nhượng hơn180.000 m2 đất nông nghiệp của bà Hiệp và bà Hảo cho ông Khanh. Qua việc xử lý tài sản, ngân hàng thu hồi hơn 10 tỷ đồng, trong khi bà Hiệp nhận hơn 4,3 tỷ đồng từ bên mua.

Cơ quan công tố cho rằng, ông Hùng và Lộc là những người có chức vụ, trách nhiệm trong việc xử lý tài sản bảo đảm để thu hồi nợ theo quy định của Chính phủ và BIDV. Tuy nhiên, các bị cáo đã cố ý làm trái quy định về xử lý tài sản bảo đảm, gây thiệt hại cho ngân hàng.

Theo kết quả định giá, giá trị quyền sử dụng đất tại thời điểm xử lý tài sản thế chấp là hơn 45,7 tỷ đồng. Sau khi cấn trừ số tiền đã thu hồi, cơ quan tố tụng xác định hành vi của ông Hùng và ông Lộc gây thiệt hại cho ngân hàng 35,7 tỷ đồng.

Cựu giám đốc BIDV Tây Sài Gòn kêu oan thế nào?

Tại phiên tòa lần này, bị cáo Nguyễn Huy Hùng bác bỏ toàn bộ nội dung cáo trạng, cho rằng việc truy tố không đúng bản chất vụ việc và khẳng định mình bị oan.

Bị cáo trình bày quá trình điều tra có nhiều vi phạm tố tụng, vụ án kéo dài đến nay đã 8 năm. Đặc biệt, trong lần làm việc ngày 17/4/2023, bị cáo cho rằng mình bị ép cung, nhục hình nhưng không thể có bằng chứng để tố cáo do đang trong trại giam.

Ông Hùng cũng không đồng ý với việc cáo trạng xác định mình là công chức, cho rằng bản thân chỉ là người làm công ăn lương tại ngân hàng. Theo bị cáo, để xử lý tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, cơ quan tố tụng phải chứng minh được động cơ vụ lợi hoặc lợi ích vật chất cá nhân, trong khi ông không hưởng bất kỳ lợi ích nào.

Bị cáo cho biết được phân công làm Giám đốc BIDV Chi nhánh Tây Sài Gòn từ tháng 5/2012, thời điểm ngân hàng vừa chuyển đổi từ ngân hàng thương mại Nhà nước sang ngân hàng thương mại cổ phần có vốn Nhà nước. Trong khi đó, các khoản vay của Công ty An Tây đã được đưa vào danh sách nợ xấu từ năm 2008 và đến cuối năm 2011 ngân hàng sử dụng quỹ trích lập dự phòng để xử lý rủi ro.

Về vai trò trong vụ án, bị cáo khai không tham gia giai đoạn cho vay mà chỉ tiếp nhận quản lý khoản nợ khi đã chuyển thành nợ xấu, quá hạn. Trước thời điểm ông nhận nhiệm vụ, ngân hàng đã khởi kiện khách hàng; việc tham gia tố tụng được ủy quyền cho người khác thực hiện.

Theo bị cáo, việc đồng ý cho bà Hiệp bán tài sản bảo đảm để xử lý nợ là một trong năm giải pháp đã được hai bên thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng và phù hợp với quy định chung của ngân hàng. Bị cáo đồng ý về chủ trương cho bán vì đây là tài sản của khách hàng, còn trình tự, thủ tục cụ thể do các bộ phận chuyên môn thực hiện.

Bị cáo cho rằng giá chuyển nhượng tài sản phù hợp với điều kiện thị trường tại thời điểm đó, khi thị trường bất động sản đóng băng, đặc biệt với đất nông nghiệp rất khó tìm người mua. Thời điểm này, bà Hiệp có đơn trình bày về hoàn cảnh khó khăn, tuổi cao, sức khỏe yếu, không còn khả năng trả nợ và chỉ còn phương án bán tài sản. Ông Hùng cho biết đã vào Bệnh viện Nhân dân Gia Định thăm bà Hiệp và xác định việc bà đồng ý bán tài sản để trả nợ là phương án thu hồi tốt nhất.

Kết thúc phần thẩm vấn, cựu giám đốc ngân hàng nói vụ án kéo dài nhiều năm, phải nhiều lần ra tòa “lúc tội danh này, lúc tội danh khác”, ảnh hưởng nghiêm trọng đến danh dự, cuộc sống và gia đình. Ông đề nghị HĐXX xem xét toàn diện để làm rõ bản chất vụ án và sớm kết thúc việc xét xử.

Đồng quan điểm, bị cáo Lộc cho biết qua 4 năm điều tra lại, cơ quan điều tra ra 7 kết luận nhưng nội dung không đổi, chỉ thay tên tội danh mà không chỉ ra được căn cứ pháp lý. Ông giải thích việc để bà Hiệp giữ lại một phần tiền là để trả lương công nhân, duy trì hoạt động doanh nghiệp nhằm tạo điều kiện phục hồi.

Ông Lộc dẫn chứng, năm 2016 (khi thị trường tốt hơn), một ngân hàng khác phát mãi 20.000 m2 đất nhà xưởng (vị trí đẹp hơn) của bà Hiệp chỉ với giá 11 tỷ đồng (trừ tài sản trên đất thì giá trị đất chỉ khoảng 3 tỷ). Trong khi đó, giá bán cho ông Khanh trước đó cao hơn nhiều. Do đó, bị cáo cho rằng giá trị tài sản do hội đồng định giá đưa ra là “nâng khống”, xa rời thực tế.

Ngân hàng tuyên bố không thiệt hại, bênh vực nhân viên

Trả lời HĐXX, đại diện BIDV cho biết việc xử lý tài sản bảo đảm được thực hiện theo quy định của Bộ luật Dân sự và các nghị định liên quan, đồng thời ưu tiên áp dụng theo thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng.

Theo ngân hàng, đơn vị không có quy định chi tiết, riêng biệt về quy trình xử lý tài sản nợ xấu mà áp dụng các quy định chung của pháp luật. Việc xử lý tài sản như các bị cáo trình bày là phù hợp với thỏa thuận giữa các bên và quy định pháp luật; trong một số trường hợp, chi nhánh được quyền chủ động quyết định phương án xử lý.

Đại diện ngân hàng khẳng định lãnh đạo chi nhánh đã thực hiện đúng trình tự, thủ tục trong việc xử lý tài sản bảo đảm.

Về giá bán tài sản bảo đảm, ngân hàng cho biết chỉ quy định nguyên tắc xem xét giá một cách thận trọng, giao cho chi nhánh chủ động xác định, tham khảo giá thị trường; không có quy định bắt buộc phải thẩm định giá khi xử lý tài sản bảo đảm.

Liên quan việc cáo trạng xác định hai bị cáo “gây thiệt hại cho ngân hàng 35,7 tỷ đồng”, phía BIDV cho rằng “không xác định được có thiệt hại hay không” và không yêu cầu bồi thường. Về mặt pháp lý, Công ty An Tây vẫn đang hoạt động nên ngân hàng tiếp tục theo dõi việc xử lý khoản nợ.

Ngoài ra, đại diện ngân hàng bày tỏ băn khoăn về việc VKS xác định hai cán bộ ngân hàng là công chức, cũng như việc xử lý tài sản bảo đảm có được xem là hoạt động công vụ hay không, đề nghị HĐXX xem xét, đánh giá các vấn đề này.

Ngân hàng khẳng định ông Hùng và ông Lộc là người lao động, không phải người thực hiện công vụ; tiền lương được chi trả từ nguồn lợi nhuận kinh doanh. Trong hoạt động của chi nhánh, ông Hùng được hội sở giao điều hành, trong đó có nhiệm vụ xử lý nợ.

Cựu Bí thư Bến Cát bức xúc vì vẫn bị quy kết sai phạm, kê biên tài sản

Mặc dù Công an tỉnh Bình Dương (cũ) đã đình chỉ điều tra đối với ông Khanh về tội Vi phạm quy định về quản lý tài sản nhà nước gây hậu qủa nghiêm trọng nhưng trong cáo trạng này vẫn mô tả rõ chuỗi hành vi của ông trong các giao dịch với ngân hàng. Đồng thời, cáo trạng cũng mô tả ông Khanh câu kết với Nguyễn Trung Kiên, Giám đốc Công ty Thiên Lộc Phát (người mua 20.000 m2 đất của bà Hiệp qua bán đấu giá) và nhóm cán bộ địa chính để xác định lại ranh giới đất, lấn chiếm 1.689 m2 của bà Nguyễn Hiệp Hảo (đất chưa bán) và hợp thức hóa thành đất của mình để hưởng lợi hơn 748 triệu đồng.

Theo VKS, hành vi của ông Khanh và những người này đã phạm tội Vi phạm quy định về quản lý đất đai. Tuy nhiên, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an Bình Dương đã đình chỉ điều tra do “chuyển biến tình hình, hành vi sai phạm không còn nguy hiểm” và miễn trách nhiệm hình sự.

Trình bày với tòa, ông Khanh bác bỏ nhiều nội dung trong cáo trạng, cho rằng trong nhiều năm giải quyết vụ án, ông liên tục bị xem xét với các tội danh khác nhau nhưng đều bị đình chỉ; khi khiếu nại, ông không nhận được văn bản trả lời.

Giải thích việc điều chỉnh ranh đất của bà Hiệp, ông Khanh cho rằng nguyên nhân do sai sót của cơ quan chức năng khi đo vẽ thi hành án phát mãi 20.000 m2 đất cho ông Kiên, dẫn đến việc lấn sang phần đất ông đã mua hơn 980 m2. Theo đề nghị của ông Kiên, hai bên thống nhất hoán đổi đất để chỉnh lại ranh giới; ông Khanh chuyển hơn 2.500 m2, nhận lại hơn 844 m2.

Sau hoán đổi, diện tích đất của gia đình ông thiếu hơn 1.000 m2 so với tổng diện tích hơn 180.000 m2 đã mua của bà Hiệp, không phải chiếm đất như cáo buộc.

Ông Khanh khẳng định việc quy kết ông và ông Kiên chiếm đất là không có cơ sở. Ngoài ra, cơ quan điều tra từng kê biên nhiều tài sản không liên quan, trong đó có 3 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, mãi đến gần đây ông mới được trả lại sau khi khiếu nại.

“Riêng hai giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mua của bà Hiệp vẫn bị kê biên nhưng không nêu trong cáo trạng. Tôi khẳng định giao dịch mua bán với bà Hiệp là hợp pháp, không liên quan đến cán bộ ngân hàng, đề nghị tòa trả lại các tài sản này”, ông Khanh nói.

Phiên tòa đang diễn ra phần tranh luận; dự kiến kéo dài đến 26/12.

Hải Duyên