Những cử tri tin tưởng chiến lược kinh tế của ông Trump

Đứng giữa hai chiếc bàn chất đầy hộp ngũ cốc ăn sáng, bánh mì và hàng chục gói thịt dưới ánh nắng chiều tháng 8 năm ngoái, ông Donald Trump, lúc bấy giờ là ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa, chỉ trích “thảm họa kinh tế” do chính quyền Joe Biden gây ra và cam kết sẽ giảm giá hàng hóa ngay vào ngày ông nhậm chức.

“Khi thắng cử, tôi sẽ lập tức hạ giá cả xuống, trong ngày đầu tiên”, ông nói với các phóng viên bên ngoài câu lạc bộ golf ở Bedminster, New Jersey. Ông cũng cam kết “giảm giá năng lượng và điện ít nhất một nửa trong vòng 12 tháng”.

Nhưng giá nhiều sản phẩm tiêu dùng của người Mỹ vẫn ở mức cao 7 tuần sau khi ông nhậm chức. Cả ba chỉ số chứng khoán quan trọng đều giảm do lo ngại về chính sách thuế quan Tổng thống theo đuổi. Điều này đã tạo ra một bầu không khí lo âu bao trùm.

“Rõ ràng là mọi người bỏ phiếu để Tổng thống thúc đẩy nền kinh tế, hạ thấp lạm phát, ngăn chặn nhập cư bất hợp pháp”, Whit Ayres, nhà thăm dò ý kiến lâu năm của đảng Cộng hòa, cho biết. “Nhưng nếu bạn nhìn vào những gì đang thống trị tin tức những ngày qua, thì đó là các câu chuyện về cắt giảm việc làm liên bang, tình hình Ukraine và thị trường chứng khoán lao dốc”.

“Khi mọi người mong đợi bạn làm một số việc cụ thể nào đó, nhưng tin tức lại có xu hướng bị chi phối bởi những việc khác, điều này sẽ tạo ra nỗi thất vọng lớn”, Ayres nói thêm.

Chính quyền Trump đã nhấn mạnh vào một vài thành quả kinh tế trong những ngày gần đây, như lạm phát giảm hơn dự kiến hồi tháng hai. Nhưng Tổng thống cũng cảnh báo sẽ có một “giai đoạn chuyển tiếp” khi ông ban hành các chính sách thuế của mình và không ai biết giai đoạn này sẽ kéo dài bao lâu.

Alexis Arney không chắc gia đình cô có đủ kiên nhẫn hay không.

Bà mẹ đến từ Locust, Bắc Carolina, tự nhận mình là người theo chủ nghĩa nữ quyền có quan điểm chính trị thiên tả. Nhưng cô đã bỏ phiếu cho ông Trump hồi tháng 11 năm ngoái, hy vọng nền kinh tế sẽ đi lên nhanh chóng. Cô và hôn phu vừa mua nhà và dự định chuyển đến vào tháng này cùng con gái 4 tháng tuổi của họ.

Tuy nhiên, hai tháng sau khi Tổng thống Trump nhậm chức, nhìn vào đống hóa đơn trên bàn, Arney không khỏi cảm thấy hoang mang trước những gì ông chủ Nhà Trắng hứa hẹn.

Giá xăng và hàng tạp hóa vẫn tăng ở thị trấn của cô. Arney cho biết cô có thể phải gửi con đi nhà trẻ và kiếm việc làm để trang trải tiền thế chấp mua nhà và những hóa đơn khác.

Cô cũng lo sợ Tổng thống Trump và đảng Cộng hòa sẽ cắt giảm chương trình tem phiếu thực phẩm hỗ trợ người thu nhập thấp và các quyền lợi khác, khiến gia đình Arney mất đi một lựa chọn thay thế khả dĩ nếu mọi thứ trở nên tồi tệ hơn. Con gái cô hiện phải uống sữa công thức đặc biệt để điều trị chứng trào ngược dạ dày.

“Nó có giá 44 USD một hộp và con gái tôi phải dùng 7 hộp mỗi tháng”, cô nói. “Tôi lo không thể nuôi nổi con”.

Arney cho hay chính quyền Trump đến nay vẫn chưa làm bất cứ điều gì khiến cô có thể tin tưởng hay yên tâm về tương lai.

Dù vậy, vẫn có rất nhiều cử tri khác kiên định đặt niềm tin vào các quyết sách kinh tế của Tổng thống Trump, bất chấp những khó khăn trước mắt.

Tom Kristunas, cử tri 65 tuổi đến từ Tunkhannock, Pennsylvania, cho biết ông chưa thấy giá thực phẩm giảm, nhưng đất nước đang “đi đúng hướng” với con đường Tổng thống Trump vạch ra. Theo ông, cần phải có thời gian để giá cả đi xuống.

“Tôi nghĩ sẽ phải mất chút thời gian. Không thể đạt được kết quả trong một sớm một chiều”, Kristunas nói. Ông là nhân viên nghỉ hưu từ một nhà máy sản xuất bỉm ở Đông Bắc Pennsylvania, nơi nhóm cử tri thuộc tầng lớp lao động ủng hộ Tổng thống Trump đã gia tăng mạnh mẽ.

Theo lời Kristunas, giá xăng đã bắt đầu giảm tại nơi ông sống, gần đây xuống mức 0,74 USD một lít.

Không ít người ủng hộ khác cũng đưa ra câu trả lời tương tự khi được hỏi về sức khỏe nền kinh tế. “Hãy cho ông ấy thời gian”, họ nói.

“Tổng thống mới chỉ bắt đầu công việc”, Sandi Fitch, 72 tuổi, nói bên ngoài một siêu thị Walmart ở Menomonie, Wisconsin.

“Lạm phát vẫn còn khá tệ, nhưng ông Trump mới chỉ nắm quyền thời gian ngắn thôi mà”, Jon Haag, 40 tuổi, cho hay trong lúc mua sắm tại một siêu thị gần thành phố Eau Claire, bang Wisconsin.

Bill Schroeder, nông dân sống ở ranh giới bang Wisconsin – Minnesota, thừa nhận biện pháp thuế quan Tổng thống Trump đang tung ra có thể gây tổn hại đến công việc kinh doanh của ông trong ngắn hạn. Nông dân Mỹ chủ yếu nhập một thành phần phân bón quan trọng từ Canada và nhiều người đang rất lo lắng về đòn thuế quan trả đũa đối với pho mát, ngô, đậu nành mà họ xuất khẩu ra nước ngoài.

Nhưng Schroeder cho biết ông vẫn nhớ việc Tổng thống Trump, trong nhiệm kỳ đầu tiên, đã trợ cấp hàng tỷ USD cho nông dân bị mất thu nhập vì thương chiến. “Tổng thống biết cách chăm lo cho chúng tôi”, ông nói.

Azaliya Odarchuk, 19 tuổi, đến từ Charlotte, bỏ phiếu lần đầu tiên vào năm ngoái và đã bầu cho Tổng thống Trump. Cô cũng chưa nhận thấy bất kỳ thay đổi nào về giá cả kể từ khi Tổng thống Biden rời nhiệm sở.

Odarchuk cho hay cô biết nhiều người trẻ không thích ông Trump nhưng vẫn bỏ phiếu cho ứng viên đảng Cộng hòa vì yếu tố kinh tế. “Tôi thấy điều đó qua các bài đăng trên mạng xã hội”, cô nói. “Mọi người đều bảo nhau rằng họ mệt mỏi vì phải trả quá nhiều tiền cho mọi thứ”.

Cô không đồng tình với một số quan điểm Tổng thống Trump, chủ yếu về chính sách đối ngoại, nhưng vẫn tin ông sẽ thực hiện được lời hứa khôi phục nền kinh tế Mỹ như trong nhiệm kỳ đầu tiên.

“Tôi nghĩ ông Trump có khả năng khiến giá cả hạ. Tôi tin ông ấy làm được”, Odarchuk nói. “Tôi không biết chính xác phải làm thế nào, bởi tôi không phải tổng thống”.

Tổng thống Trump và các cố vấn Nhà Trắng đã thừa nhận triển vọng kinh tế đáng lo ngại. Bản thân ông không loại trừ khả năng suy thoái trong năm nay. Nhưng họ cũng tìm cách giảm thiểu nỗi hoang mang của người tiêu dùng về tình hình giá cả, dẫn chứng bằng các dự án sản xuất mà chính quyền đã công bố kể từ khi ông tái nhậm chức.

“Hãy im lặng về giá trứng” là tiêu đề của một bài xã luận mà Tổng thống gần đây chia sẻ trên mạng xã hội, nhấn mạnh rằng sẽ phải mất thời gian để ông chủ Nhà Trắng có thể đạt được những mục tiêu kinh tế đề ra.

Bài viết từ nhà bình luận bảo thủ Charlie Kirk ca ngợi sắc lệnh hành pháp trong ngày đầu nhậm chức của Tổng thống khi yêu cầu đội ngũ cố vấn kinh tế ban hành báo cáo trước ngày 19/2 về cách các cơ quan chính quyền đang nỗ lực để giảm chi phí sinh hoạt. Tuy nhiên, chính quyền đến nay vẫn chưa hoàn thành công việc này.

Hôm 11/3, khi được hỏi liệu Tổng thống có phải chịu trách nhiệm về cơn khủng hoảng trên thị trường chứng khoán hay không, thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt khẳng định ông Trump vẫn giữ vững “cam kết khôi phục ngành sản xuất của Mỹ cũng như khả năng thống trị toàn cầu” thông qua thuế quan.

“Tổng thống muốn người dân Mỹ có nhiều tiền hơn trong túi đến mức họ không biết phải làm gì với số tiền đó”, Leavitt nói. “Đó là mục tiêu của chính quyền. Thông qua thuế quan, cắt giảm thuế với người dân, bãi bỏ các quy định và thông qua nỗ lực khai thác tiềm năng ngành năng lượng của chúng ta”.

Vũ Hoàng (Theo Washington Post, AFP, Reuters)