Những danh hiệu quốc tế định hình vị thế Việt Nam trên bản đồ du lịch toàn cầu

Những danh hiệu này không chỉ là niềm tự hào dân tộc mà còn là đòn bẩy mạnh mẽ thúc đẩy du lịch Việt Nam vươn tầm thế giới.

Chuỗi di sản văn hóa liên tỉnh đầu tiên của Việt Nam

Một cột mốc lịch sử đã được thiết lập vào ngày 12/7/2025, tại Kỳ họp thứ 47 của Ủy ban Di sản Thế giới ở Paris. Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc đã chính thức trở thành Di sản Văn hóa Thế giới thứ 9 của Việt Nam. Đây là hồ sơ di sản chuỗi liên tỉnh đầu tiên được UNESCO công nhận, một mô hình quản trị di sản phức hợp nhưng đầy tiềm năng, trải rộng trên địa bàn ba địa phương: Quảng Ninh, Bắc Ninh và Hải Phòng.

Với 12 di tích tiêu biểu trên tổng diện tích 525,75 ha, giá trị nổi bật nhất của quần thể này nằm ở không gian văn hóa liên hoàn gắn với Phật giáo Trúc Lâm – dòng thiền mang đậm bản sắc Việt do Phật hoàng Trần Nhân Tông sáng lập từ thế kỷ 13. Lễ đón nhận bằng công nhận diễn ra đầy trang trọng vào tối ngày 20/12 gắn liền với chuỗi hoạt động tưởng niệm 717 năm ngày Phật hoàng nhập Niết bàn, tạo nên sức lan tỏa văn hóa mạnh mẽ.

Danh hiệu UNESCO đã mở ra một “cú hích” chiến lược cho dòng sản phẩm tâm linh – văn hóa – lịch sử. Đặc biệt, cấu trúc liên kết ba tỉnh giúp thay đổi hành vi của du khách: thay vì chỉ ghé thăm nhanh một địa điểm, giờ đây họ có thể dành nhiều ngày để hành hương, tìm hiểu lịch sử và trải nghiệm cảnh quan hùng vĩ.

Tuy nhiên, danh hiệu này cũng đặt ra những thách thức về mặt quản lý. Sự phối hợp giữa ba địa phương cần phải được thực hiện chặt chẽ, từ việc thiết kế sản phẩm đồng bộ, tổ chức tuyến liên vùng đến việc đào tạo đội ngũ thuyết minh viên có trình độ chuyên sâu. Nếu không có sự điều phối tốt, di sản rất dễ rơi vào tình trạng quá tải, làm mai một những giá trị cốt lõi.

Hiệu ứng lan tỏa từ danh hiệu

Năm 2025, Việt Nam có thêm hai di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO ghi danh: Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam được công nhận ngày 4/12 tại Paraguay; tiếp đó vào ngày 9/12 tại New Delhi, Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ được đưa vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp, nâng tổng số di sản phi vật thể của cả nước lên 17.

Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam diễn ra thường niên vào tháng 4 âm lịch, vốn đã thu hút hàng triệu lượt khách về An Giang. Danh hiệu UNESCO tạo cơ hội để du khách nước ngoài tiếp cận tín ngưỡng thờ Mẫu theo cách bài bản hơn: có thuyết minh chuẩn, có sản phẩm trải nghiệm phù hợp, có điều phối dòng khách theo mùa.

Đối với tranh Đông Hồ, việc được đưa vào danh sách cần bảo vệ khẩn cấp là lời nhắc nhở nghiêm túc về nguy cơ mai một của một nghề thủ công truyền thống. Đồng thời, đây cũng là cơ hội để nhận được sự quan tâm và hỗ trợ rộng rãi hơn từ quốc tế, giúp làng nghề phát triển bền vững thông qua các mô hình du lịch trải nghiệm. Làng Đông Hồ giờ đây có thể phát triển mạnh mẽ mô hình du lịch trải nghiệm, du khách tự tay in tranh, nghe câu chuyện di sản, từ đó tạo nguồn thu bền vững để nghề truyền thống sống mãi cùng cộng đồng.

Vị thế quốc tế của Việt Nam còn được khẳng định mạnh mẽ khi lần thứ 6 liên tiếp được trao giải Điểm đến Di sản hàng đầu thế giới tại World Travel Awards vào tháng 12 tại Bahrain. Đặc biệt, Cao nguyên đá Đồng Văn – Công viên địa chất toàn cầu UNESCO – đã lần đầu tiên được vinh danh là Điểm đến văn hóa cấp địa phương hàng đầu thế giới. Đây là kết quả của một hành trình tích lũy suốt 15 năm kiên trì nâng cấp hạ tầng và phát triển nhân lực. Cùng thời điểm, Mộc Châu lần thứ 3 đạt giải Điểm đến thiên nhiên cấp địa phương hàng đầu thế giới và Tam Đảo lần thứ 4 giữ vững danh hiệu Thị trấn du lịch hàng đầu thế giới. Điểm chung của các địa danh thắng giải là họ không chạy theo phong trào nhất thời mà tập trung đầu tư bền bỉ vào dịch vụ và gìn giữ môi trường

Chuỗi danh hiệu UNESCO năm 2025 như một thông điệp, Việt Nam không chỉ có cảnh đẹp mà còn có câu chuyện, có bản sắc, và có khả năng tổ chức điểm đến theo chuẩn mực quốc tế. Tuy nhiên, danh hiệu mới chỉ là bước đầu. Chặng đường phía trước đòi hỏi một tư duy quản trị tốt để di sản không bị quá tải và quan trọng nhất là phải chia sẻ lợi ích công bằng để cộng đồng địa phương mãi là những người giữ hồn thực sự cho mỗi điểm đến.