Những việc cần làm ngay

. Ông PHẠM MINH QUANG, đại diện Vụ Thị trường châu Âu – châu Mỹ – Bộ Công Thương:

Cần nắm vững các quy định

Các thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam càng ngày càng quan tâm nhiều đến các phát triển bền vững, chống biến đổi khí hậu, an toàn cho người tiêu dùng…

Những quy định này buộc các doanh nghiệp (DN) khi phải đầu tư vào công nghệ xanh, truy xuất nguồn gốc và giảm phát thải để tránh các loại thuế hay các biện pháp trừng phạt liên quan. Khi các sản phẩm không đáp ứng quy định của EU, Mỹ sẽ có nguy cơ bị loại khỏi chuỗi cung ứng của các thị trường này, khiến đầu ra thu hẹp. Ngoài ra, các DN còn gặp áp lực giám sát và báo cáo khi phải cung cấp dữ liệu về phát thải carbon và nguồn gốc nguyên liệu.

Tuy nhiên, thuế carbon và các quy định thương mại xanh của EU, Mỹ không chỉ là là thách thức lớn mà còn là cơ hội để DN Việt Nam chuyển đổi mô hình kinh doanh theo hướng bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Chúng tôi khuyến nghị các DN cần nắm vững quy định về thuế carbon và các tiêu chuẩn thương mại xanh. Cần xây dựng chiến lược dài hạn để xuất khẩu bền vững vào thị trường. Các việc cần làm ngay là: tính toán và giảm lượng phát thải carbon trong quá trình sản xuất; đầu tư công nghệ xanh để đáp ứng yêu cầu về môi trường; thiết lập hệ thống truy xuất nguồn gốc rõ ràng cho nguyên liệu.

. Ông HOÀNG DƯƠNG TÙNG, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam:

Phải hiểu rõ về chuyển đổi xanh

Trong giai đoạn hiện nay, chuyển đổi xanh và chuyển đổi số là những ưu tiên hàng đầu của Việt Nam. Đây không chỉ là xu hướng mà còn là vấn đề cấp bách, đòi hỏi sự tham gia mạnh mẽ từ Nhà nước, DN và toàn xã hội.

Mặc dù vậy, chuyển đổi xanh ở Việt Nam vẫn chủ yếu tập trung vào các DN lớn và các công ty có vốn đầu tư nước ngoài. Một trong những nguyên nhân chính là thiếu cơ chế rõ ràng, khiến DN chưa biết nên đầu tư vào lĩnh vực nào, lựa chọn công nghệ nào hay có thể vay vốn từ đâu để thực hiện chuyển đổi. Ngay cả các ngân hàng (NH) cũng đang gặp lúng túng khi chưa có hướng dẫn cụ thể về tiêu chí xanh, dẫn đến khó khăn trong việc cấp vốn cho các dự án thân thiện với môi trường.

Bên cạnh vấn đề tài chính, nhiều DN nhỏ và vừa (SME) vẫn chưa thực sự hiểu rõ chuyển đổi xanh là gì và làm thế nào để áp dụng vào thực tế. Sự thiếu hụt thông tin và các chương trình đào tạo chuyên sâu đang khiến quá trình chuyển đổi diễn ra chậm hơn so với kỳ vọng. Để thúc đẩy quá trình này một cách hiệu quả, Việt Nam cần sớm xây dựng cơ chế xanh riêng cho từng ngành, giúp DN có định hướng rõ ràng về tiêu chuẩn, công nghệ, nguồn vốn và các chính sách hỗ trợ từ Nhà nước.

Các DN cần tự rà soát hoạt động sản xuất, cắt giảm công nghệ lạc hậu, tối ưu hóa quy trình để giảm phát thải. Đồng thời, việc ứng dụng công nghệ số trong quản lý năng lượng, chuỗi cung ứng và sản xuất thông minh sẽ giúp DN nâng cao hiệu quả vận hành, tiết kiệm chi phí và đáp ứng tốt hơn các tiêu chuẩn quốc tế.

. Ông ĐINH HỒNG KỲ, Phó Chủ tịch Hiệp hội DN TP HCM (HUBA):

Cần đặt mục tiêu cho từng ngành cụ thể

Hiện nay, khoảng 90% DN Việt Nam là DN SME nhưng phần lớn những DN mạnh dạn thực hiện chuyển đổi xanh lại là các tập đoàn lớn. Trong khi đó, các DN SME gặp nhiều khó khăn trong quá trình xanh hóa, từ tài chính, nguồn nhân lực đến công nghệ và nhận thức.

Trước những thách thức đó, để chuyển đổi xanh thực sự hiệu quả, cần đặt ra những mục tiêu cụ thể cho từng ngành, nghề và lĩnh vực, đồng thời có chính sách dài hạn để bảo đảm phát triển bền vững. Việc tạo điều kiện cho DN tiếp cận nguồn vốn, hỗ trợ đào tạo nhân lực và khuyến khích đổi mới công nghệ sẽ là chìa khóa giúp DN Việt không chỉ đáp ứng các tiêu chuẩn xanh mà còn nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Hai tháng trước, UBND TP HCM tiếp tục có những bước đi chiến lược khi chỉ đạo thành lập Hội DN Xanh TP HCM. Hội này sẽ quy tụ những DN tiên phong trong lĩnh vực xanh với mục tiêu nhân rộng mô hình và thúc đẩy phong trào chuyển đổi xanh trên phạm vi toàn quốc.

. Ông NGUYỄN VĂN NGUYỆN, Phó trưởng Phòng Tổng hợp, NH Nhà nước Chi nhánh TP HCM:

Huy động vốn xanh

Một trong những thách thức lớn hiện nay là sự lệch pha giữa nhu cầu tài chính cho các dự án năng lượng tái tạo và nguồn vốn NH. Các NH chủ yếu huy động từ nguồn vốn ngắn hạn, trong khi các dự án xanh thường yêu cầu vốn trung và dài hạn. Điều này gây áp lực lớn lên hệ thống tín dụng.

Nhằm giảm tải áp lực cho các NH, Bộ Tài chính và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đang hướng tới huy động vốn trên thị trường chứng khoán và các kênh tài chính khác. Đây sẽ là giải pháp quan trọng giúp các dự án năng lượng tái tạo tiếp cận nguồn vốn bền vững hơn.

Bên cạnh đó, DN cũng có thể tìm kiếm các khoản đầu tư từ nước ngoài. Tuy nhiên, để làm được điều này, họ cần phải nâng cao năng lực, minh bạch tài chính và bảo đảm tuân thủ các tiêu chuẩn khắt khe mà các nhà đầu tư quốc tế yêu cầu.

. Ông LIM DYI CHANG, Giám đốc Khối khách hàng DN NH UOB Việt Nam:

Mở rộng các kênh tài trợ xanh

Để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi xanh và hướng tới mục tiêu Net Zero, cần có một cách tiếp cận đa chiều nhằm hỗ trợ nền kinh tế dịch chuyển từ mô hình truyền thống sang nền kinh tế xanh. Chính phủ Việt Nam cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý và chính sách nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các DN áp dụng công nghệ xanh và thực hành bền vững. Việc ban hành hướng dẫn rõ ràng, cung cấp các ưu đãi và xây dựng môi trường pháp lý ổn định sẽ giúp giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, đồng thời thúc đẩy đầu tư vào năng lượng tái tạo, quản lý chất thải và hạ tầng xanh.

Chuyển đổi xanh cũng cần được đồng bộ với quá trình chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ tại Việt Nam. Việc tích hợp công nghệ số vào các sáng kiến xanh sẽ giúp DN tối ưu hóa hoạt động, nâng cao hiệu quả và giảm lượng khí thải carbon. Điều này đòi hỏi đầu tư vào hạ tầng bền vững cũng như các công nghệ tiên tiến như lưới điện thông minh, hệ thống tiết kiệm năng lượng và sản xuất thân thiện với môi trường.

Ngoài ra, để bảo đảm nguồn vốn cho quá trình này, các tổ chức tài chính cần tiếp tục mở rộng các kênh tài trợ xanh, khuyến khích DN đầu tư vào các giải pháp bền vững và năng lượng tái tạo. Việc thúc đẩy các hình thức huy động vốn như trái phiếu xanh và tín dụng ESG sẽ giúp tăng cường khả năng tiếp cận nguồn lực tài chính cho các DN, từ đó đẩy nhanh quá trình chuyển đổi xanh trên phạm vi toàn quốc.

. Ông VƯƠNG THÀNH LONG, Giám đốc Ban Kinh doanh vốn và Tiền tệ BIDV:

Sớm ban hành danh mục dự án

BIDV đang triển khai nhiều sáng kiến để hiện thực hóa chiến lược này, bao gồm xây dựng phòng giao dịch xanh, chi nhánh xanh gắn với quản trị rủi ro môi trường – xã hội, đồng thời ưu tiên tài trợ cho các dự án trong các lĩnh vực năng lượng tái tạo, giao thông bền vững, xử lý rác thải và nước thải. BIDV cũng tham gia xây dựng khung tài chính bền vững, tạo nền tảng cho các NH trong nước triển khai các sản phẩm tín dụng xanh một cách bài bản.

Tính đến hết năm 2024, BIDV là tổ chức tín dụng cung cấp tín dụng xanh lớn nhất tại Việt Nam với tổng dư nợ đạt khoảng 81.000 tỉ đồng. NH đang tích cực triển khai các chính sách nhằm giảm dần mức tài trợ cho những ngành có phát thải carbon cao như sắt thép, xi-măng, phân bón, đồng thời tăng cường hỗ trợ các dự án xanh bằng các ưu đãi về lãi suất và tỉ giá. BIDV cũng đã ban hành danh mục các dự án xanh và xác định mức vốn ưu tiên dành riêng cho các DN đạt tiêu chuẩn bền vững.

Để thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh trong hệ thống tài chính, BIDV kiến nghị Chính phủ và các cơ quan quản lý sớm ban hành danh mục dự án xanh, tiêu chuẩn và điều kiện cụ thể để DN và NH có căn cứ rõ ràng trong việc tiếp cận vốn. Khi danh mục này được công bố, Chính phủ có thể dành một phần ngân sách để tái cấp vốn cho các NH, từ đó tạo động lực để giảm lãi suất và phí cho vay đối với các dự án xanh. 

. TS TÔ ĐÌNH TUÂN, Tổng Biên tập Báo Người Lao Động:

Cầu nối cho chuyển đổi xanh, kinh tế xanh

Báo Người Lao Động đề xuất một số giải pháp nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh tại Việt Nam. Cụ thể, cần xây dựng hành lang pháp lý rõ ràng cho chuyển đổi xanh và kinh tế xanh, bởi một khuôn khổ pháp lý minh bạch sẽ giúp DN dễ dàng áp dụng các mô hình phát triển bền vững; Nâng cao nhận thức về chuyển đổi xanh trong cộng đồng DN, vì đây không chỉ là xu hướng mà là điều bắt buộc; Đào tạo nguồn nhân lực phục vụ cho quá trình chuyển đổi xanh; Ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số để hỗ trợ quá trình chuyển đổi xanh, giúp DN tối ưu hóa nguồn lực và nâng cao hiệu quả vận hành; Cần xây dựng hệ thống tiêu chí xanh một cách cụ thể, do đó, Hội DN Xanh TP HCM (thuộc HUBA) cần sớm đề xuất các tiêu chí này để DN có thể áp dụng và đạt chứng nhận xanh một cách rõ ràng; NH cần có chính sách ưu đãi vốn cho DN chuyển đổi xanh, để khuyến khích họ mạnh dạn đầu tư vào công nghệ xanh và sản xuất bền vững.

Về thị trường tín chỉ carbon, đây là một cơ hội lớn cho Việt Nam, cần nhanh chóng khởi động và quyết tâm để tận dụng lợi thế của mình.

Báo Người Lao Động tổ chức tọa đàm này góp tiếng nói về truyền thông, tạo cơ hội giao lưu, kết nối giữa các DN và NH và sẽ tiếp tục là cầu nối để thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh, phát triển kinh tế xanh.