Những yếu tố có thể định hình thị trường chứng khoán 2026

Năm 2025 thị trường chứng khoán Việt Nam mở rộng cả về quy mô lẫn thanh khoản. VN-Index tăng khoảng 38% so với cuối năm trước, giá trị giao dịch bình quân đạt gần 29.500 tỷ đồng mỗi phiên, số lượng tài khoản nhà đầu tư vượt mốc 11 triệu, theo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.

TS Hồ Sỹ Hòa, chuyên gia có hơn 15 năm kinh nghiệm trong phân tích thị trường và tư vấn chiến lược đầu tư cho rằng sự cải thiện của dòng tiền là một trong những yếu tố góp phần thúc đẩy thị trường trong năm 2025, bên cạnh các điều kiện vĩ mô tương đối ổn định. Từ góc nhìn chuyên gia, ông cũng đưa ra đánh giá về những yếu tố có thể ảnh hưởng tới thị trường chứng khoán trong năm 2026.

– Nhìn tổng thể, năm 2025 là một năm nhiều biến động của thị trường chứng khoán. Từ góc độ dòng tiền và hành vi nhà đầu tư, theo ông, đâu là đặc điểm cốt lõi của thị trường trong năm nay?

– Nếu chỉ nhìn vào điểm số, năm 2025 có thể coi là một năm phục hồi của thị trường chứng khoán. Tuy nhiên, điểm đáng chú ý nằm ở sự trở lại của dòng tiền. Giá trị giao dịch bình quân toàn thị trường đạt gần 29.500 tỷ đồng mỗi phiên, tăng hơn 40% so với năm 2024; có những thời điểm thanh khoản bùng nổ lên 70.000-80.000 tỷ đồng.

Xét theo diễn biến, năm 2025 có thể chia thành ba pha: giai đoạn đầu Vn-Index tăng nhẹ trước tác động của thuế quan; giai đoạn thứ hai tăng mạnh từ sau thời điểm áp thuế đầu tháng 4 đến tháng 9 và giai đoạn cuối là sự phân hóa rõ nét giữa các nhóm ngành và cổ phiếu. Dòng tiền quay trở lại cho thấy mức độ quan tâm của nhà đầu tư gia tăng, song đi kèm với tâm lý thận trọng.

Thị trường phục hồi không đồng đều, dòng tiền chủ yếu tập trung vào một số nhóm ngành và cổ phiếu có câu chuyện riêng, trong khi nhiều nhóm khác vẫn vận động chậm. Đây không phải một chu kỳ tăng trưởng dễ dàng, mà là giai đoạn thị trường vừa đi lên, vừa sàng lọc mạnh mẽ.

– Theo ông, đâu là những yếu tố vĩ mô chi phối diễn biến thị trường trong năm 2025?

– Năm 2025 chịu tác động đồng thời của nhiều yếu tố vĩ mô, trong đó nổi bật nhất là tỷ giá và lãi suất. Bắt đầu từ giai đoạn áp thuế quan (tháng 4/2025), chỉ số sức mạnh đồng USD (DXY) có xu hướng giảm, tuy nhiên tỷ giá USD/VND liên tục tăng. Đáng chú ý, tỷ giá trên thị trường tự do có thời điểm mất giá khoảng 7% so với đầu năm.

Áp lực tỷ giá đến từ chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới, cung – cầu ngoại tệ kém dồi dào và dòng chuyển lợi nhuận của khối doanh nghiệp FDI. Diễn biến này ảnh hưởng tới tâm lý nhà đầu tư và khiến dòng vốn ngoại thận trọng hơn.

Đến cuối năm, áp lực lan sang thanh khoản và lãi suất. Lãi suất liên ngân hàng kỳ hạn một tuần duy trì quanh 7,5% do tăng trưởng huy động chậm hơn tín dụng, kéo mặt bằng lãi suất đi lên và tác động trực tiếp tới thị trường chứng khoán. Biến số lãi suất là biến số nhạy cảm nhất đối với thị trường tài chính, do đó ảnh hưởng lớn đến tâm lý nhà đầu tư và thị trường.

– Ông nhìn nhận năm 2026 sẽ là năm thị trường bước sang “pha mới” hay sẽ kéo dài trạng thái tích lũy hiện tại?

– Tôi cho rằng năm 2026 mang tính bản lề nhiều hơn, xu hướng bứt phá chưa rõ ràng. Theo kịch bản cơ sở, nếu dòng vốn ngoại tích cực, VN-Index có thể vận động trong vùng 1.816-2.040 điểm, dựa trên tăng trưởng lợi nhuận toàn thị trường khoảng 17-18%. Tuy nhiên, bối cảnh vận động của thị trường phụ thuộc nhiều vào các nhà đầu tư ngoại cũng như tình hình kinh tế vĩ mô, thể chế trong năm 2026.

Năm 2026 là thời điểm thị trường đứng giữa hai lực tác động trái chiều. Một mặt là áp lực từ lãi suất gia tăng, mặt khác là kỳ vọng Việt Nam chính thức được nâng hạng thị trường. Sự vận động của hai yếu tố này sẽ quyết định nhịp điệu và cấu trúc của thị trường trong cả năm 2026.

– Vậy đặt hai yếu tố này lên cán cân, liệu cơ hội từ nâng hạng có đủ sức dẫn dắt xu hướng thị trường năm 2026, thưa ông?

– Lãi suất tăng là yếu tố gây bất lợi cho thị trường chứng khoán, đặc biệt trong ngắn hạn. Theo các dự báo, lãi suất huy động có thể tăng thêm khoảng 50 điểm cơ bản trong năm 2026 nếu tăng trưởng huy động tiếp tục thấp hơn tín dụng. Diễn biến này làm gia tăng chi phí vốn, ảnh hưởng tới biên lợi nhuận doanh nghiệp và tạo sức ép lên thị trường.

Tuy nhiên, tác động của lãi suất không đồng đều. Các doanh nghiệp có cấu trúc tài chính lành mạnh, dòng tiền ổn định sẽ chịu ảnh hưởng ít hơn so với nhóm sử dụng đòn bẩy cao, qua đó làm gia tăng mức độ phân hóa.

Trong khi đó, nâng hạng thị trường là câu chuyện mang tính trung và dài hạn. Việc nâng hạng có ý nghĩa về mặt cấu trúc, mở ra khả năng thu hút dòng vốn dài hạn từ các quỹ theo chỉ số và tổ chức đầu tư toàn cầu. Tuy nhiên, tác động này thường diễn ra theo nhiều giai đoạn và không tạo sóng ngắn hạn ngay lập tức, do đó cần được nhìn nhận trong bối cảnh tổng thể thay vì kỳ vọng vào biến động tức thời.

– Trong bối cảnh thị trường đứng trước hai lực kéo trái chiều như vậy, nhà đầu tư nên tiếp cận thị trường và quản trị rủi ro như thế nào trong năm 2026, thưa ông?

– Theo tôi năm 2026 là một năm đầu tư nhiều thách thức. Nhà đầu tư cần lựa chọn cách tiếp cận dựa trên phân tích bối cảnh vĩ mô, thể chế, thời điểm giải ngân vốn ngoại, lựa chọn doanh nghiệp phù hợp với từng kịch bản vĩ mô.

Sự phân hóa sẽ là đặc điểm nổi bật, và thành công sẽ đến nhiều hơn với những nhà đầu tư hiểu rõ mình đang đứng ở đâu trong chu kỳ, thay vì chỉ nhìn vào biến động ngắn hạn của chỉ số.

Minh Ngọc