“Ông già gân” F-16 của Mỹ: Huyền thoại bầu trời tiếp tục thắng lớn

Tiêm kích F-16 được trang bị cho không quân của nhiều quốc gia trên thế giới (Ảnh: Sky News).

Thành công vang dội của tiêm kích F-16 nằm ở khả năng đa nhiệm vượt trội, thiết kế mở linh hoạt, số lượng sản xuất khổng lồ và các tùy chọn nâng cấp liên tục, từ trang bị trên khoang đến tích hợp khí tài treo ngoài (pod).

Biểu tượng của tiêm kích thế hệ 4 tiếp tục thắng lớn

F-16 ra đời từ cuộc cạnh tranh phát triển tiêm kích hạng nhẹ của Mỹ vào thập niên 1970, với mục tiêu tạo ra một dòng máy bay chiến đấu giá rẻ, chi phí vận hành hợp lý, song hành cùng tiêm kích hạng nặng F-15 Eagle. Chuyến bay thử đầu tiên diễn ra vào ngày 20/1/1974 và chính thức được biên chế trong Không quân Mỹ (USAF) năm 1978.

Điểm làm nên “thương hiệu” F-16 là cách tiếp cận mang tính hệ thống. Máy bay kết hợp khung thân nhỏ gọn, tỷ lệ lực đẩy/trọng lượng tối ưu, thiết kế công thái học thân thiện với phi công và đặc biệt là hệ thống điều khiển bay điện tử (fly-by-wire).

Đây là bước tiến đột phá giúp máy bay ổn định, phản hồi nhanh và khai thác tối đa đặc tính khí động học do máy tính điều khiển. F-16 được xếp vào máy bay chiến đấu thế hệ 4 nhờ hiệu quả không chiến vượt trội và trở thành khung thân lý tưởng cho các gói hiện đại hóa điện tử hàng không sau này.

Với hơn 4.600 chiếc đã được chế tạo, F-16 là một “câu chuyện thành công” của ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ. Số lượng khổng lồ này đã hình thành một hệ sinh thái toàn diện bao gồm dây chuyền bảo dưỡng, phụ tùng, huấn luyện, khí tài mặt đất và mạng lưới người dùng quốc tế rộng khắp.

Hãng chế tạo Lockheed Martin cho biết, các đơn hàng F-16V Block 70/72 sẽ giúp dây chuyền lắp ráp duy trì hoạt động đến những năm 2030, gần 60 năm sau khi chiếc đầu tiên ra mắt.

Khả năng thích ứng không giới hạn

Ban đầu, F-16 đóng vai trò tiêm kích đánh chặn đa năng, nổi tiếng với khả năng cơ động và ưu thế trong không chiến quần vòng. Tuy nhiên, qua các gói nâng cấp, F-16 dần được định hình thành phương tiện chiến đấu đa nhiệm.

Chúng có thể thực hiện nhiều nhiệm vụ: không chiến, tấn công mặt đất, chế áp phòng không, trinh sát, yểm trợ hỏa lực, chống hạm (tùy cấu hình) và tuần tra phòng không thường trực.

Giới chuyên gia quân sự quốc tế đánh giá F-16 là tiêm kích đa năng, có khả năng thực hiện nhiệm vụ không đối không và không đối đất, mang được nhiều loại vũ khí dẫn đường chính xác. Điều này có được nhờ khả năng tích hợp dễ dàng các loại khí tài mở rộng khả năng chiến đấu, từ tích hợp trong khoang đến dạng pod treo ngoài.

Theo Aviation Week, F-16 được phát triển theo nhiều “block”, với các gói nâng cấp tập trung vào hệ thống radar và cảm biến. Điểm nhấn gần đây là radar mảng định pha chủ động (AESA) APG-83 SABR trên chuẩn F-16V/Block 70/72, tăng năng lực phát hiện – bám bắt mục tiêu, hoạt động hiệu quả trong môi trường gây nhiễu và hỗ trợ tác chiến ngoài tầm nhìn.