Pháo hoa đêm giao thừa thổi bùng tranh cãi ở Đức

Năm 2025 đang dần khép lại và như mọi đêm giao thừa, pháo hoa là một phần không thể thiếu khi đón năm mới ở Đức. Nhiều người nước này đã đổ xô đến các cửa hàng từ nửa đêm 29/12, thời điểm pháo hoa bắt đầu được phép bán, để mua sắm.

“Chúng tôi có 100-130 khách hàng xếp hàng chờ bên ngoài vào lúc 5h30 và hàng người cứ thế dài thêm”, Oliver Graetzer, chủ một cửa hàng bán pháo hoa ở thành phố cảng Bremerhaven, phía bắc Đức, nói với dpa.

Tuy nhiên, truyền thống này đang vấp phải sự phản đối ngày càng mạnh mẽ. Đằng sau những ánh sáng rực rỡ, pháo hoa cũng là nguyên nhân dẫn đến thương vong, tạo áp lực an ninh và ảnh hưởng tâm lý nhiều người, khiến giao thừa không còn là lễ hội mà trở thành nỗi ám ảnh với họ.

Đêm giao thừa năm 2024, Đức ghi nhận 5 trường hợp thiệt mạng do tai nạn liên quan pháo hoa, hàng trăm người khác bị thương. Khung cảnh vốn trật tự, yên bình tại nhiều thành phố Đức trở nên ồn ào, “như vùng chiến sự”. Tại thủ đô Berlin, cảnh sát ghi nhận hơn 1.400 vụ phạm pháp, 58 vụ tấn công nhằm vào lực lượng khẩn cấp, khiến 44 sĩ quan bị thương, 670 nghi phạm bị bắt.

Kugelbomben (bom pháo hoa hình cầu) là nguyên nhân chính gây ra thương tích nghiêm trọng và thiệt hại vật chất. Thiết bị này dùng cho trình diễn chuyên nghiệp, sức nổ mạnh và cá nhân ở Đức không được phép sử dụng. Năm ngoái, những kẻ phá hoại đã phóng một bom pháo hoa vào đám đông ở Berlin, khiến ít nhất 8 người bị thương, trong đó có một bé trai 7 tuổi nguy kịch.

“Tôi đến từ nơi những chuyện tồi tệ xảy ra hàng ngày, nhưng những gì người ta để xảy ra ở đây thực sự là thảm họa”, một người Kurd tị nạn đến từ Thổ Nhĩ Kỳ, nói với Guardian. Cô đã sống ở Đức 25 năm và thấy những lễ hội cuối năm ngày càng trở nên đáng sợ.

Hiệp hội Y khoa Đức, Hiệp hội Nhãn khoa Đức nhiều năm liên tiếp cảnh báo số ca chấn thương mắt, tai và tay luôn tăng mạnh trong dịp năm mới. Hội Chữ thập đỏ Đức cho biết dịch vụ cấp cứu thường xuyên quá tải trong đêm giao thừa.

Ngoài thể chất, pháo hoa còn gây ra những tổn thương vô hình. Phó chủ tịch Liên bang Hiệp hội Cựu binh Đức Andreas Eggert cho biết tiếng nổ lớn có thể gợi lại ký ức đau buồn ở người từng tham gia chiến tranh hoặc sống trong xung đột. Các phản ứng thường gặp ở nhóm này gồm hoảng loạn, lo âu hay căng thẳng.

“Với nhiều cựu binh, giao thừa không phải là thời điểm ăn mừng, mà là khoảng thời gian sợ hãi”, ông Eggert nói với euronews. Một số người ra khỏi nhà, thậm chí rời khỏi thành phố, số khác tự nhốt mình, sử dụng bịt tai hoặc thuốc an thần để vượt qua đêm.

Eggert cho biết số cuộc gọi cấp cứu hoặc xin hỗ trợ khẩn cấp cho các trường hợp tái phát rối loạn tâm lý thường gia tăng trong thời gian này, thêm rằng gánh nặng không chỉ đè lên bản thân các cựu binh mà còn lên cả gia đình, người thân của họ.

Các nhóm hoạt động vì động vật cho rằng pháo hoa khiến chó mèo căng thẳng, động vật hoang dã hoảng loạn, tiêu hao nguồn năng lượng quý giá mà chúng cần để tồn tại qua mùa đông. Các nhóm bảo vệ môi trường chỉ trích ngành pháo hoa vì gây ô nhiễm và lãng phí tài nguyên.

Trước những mặt tối của pháo hoa, các tổ chức y tế, cảnh sát, nhóm hoạt động vì trẻ em, môi trường và phúc lợi động vật đều kêu gọi chính phủ Đức ban lệnh cấm sử dụng pháo hoa cho mục đích cá nhân trên toàn quốc. Kiến nghị do Công đoàn cảnh sát Đức GdP khởi xướng đã nhận được hơn 2,2 triệu chữ ký.

“Ngày càng có nhiều người hành xử liều lĩnh và lạm dụng cả những vật dụng hợp pháp như pháo hoa”, chủ tịch GdP Jochen Kopelke nói. Tuy nhiên, Bộ trưởng Nội vụ Đức và các quan chức nội vụ bang chưa thể nhất trí về một lệnh cấm như vậy.

Quy định hiện tại của Đức cho phép các đơn vị kinh doanh chỉ bán pháo hoa trong ba ngày, từ nửa đêm 29/12 đến giao thừa. Người dân được phép đốt pháo hoa trong đêm giao thừa và ngày đầu năm mới, một số thành phố quy định khoảng thời gian cụ thể hơn là từ 21h hôm trước đến 7h hôm sau.

Phe phản đối lệnh cấm nhấn mạnh các phòng cấp cứu chật kín trong đêm giao thừa chủ yếu là do uống rượu bia, không phải vì pháo hoa. Họ lập luận rằng việc người dân tự đốt pháo hoa là một phần quan trọng của dịp năm mới.

“Truyền thống đón năm mới của chúng ta vốn là như vậy”, Bộ trưởng Giao thông Vận tải Đức Patrick Schnieder nói.

Giám đốc điều hành Hiệp hội Pháo hoa Liên bang Đức Christoph Kroepl cho rằng những tai nạn nghiêm trọng “gần như chỉ xảy ra với pháo hoa trái phép”. Theo ông, pháo hoa bán hợp pháp “được kiểm định nghiêm ngặt và bị giới hạn chặt chẽ về kích thước cũng như mức độ tác động”.

Theo Hiệp hội Cựu binh Đức, việc chính phủ chưa triển khai lệnh cấm pháo nổ trên toàn quốc là “đáng thất vọng, nhưng không gây bất ngờ”.

“Những bản kiến nghị và lời kêu gọi như vậy lại được đưa ra ngay trước đêm giao thừa, thu hút sự chú ý của dư luận và những tuyên bố quan ngại, nhưng rồi tất cả lại lắng xuống mà không có bất kỳ kết quả cụ thể nào”, ông Eggert nói.

Như Tâm (Theo DW, euronews, dpa)