Giáo sư, Bác sĩ Trần Trung Dũng, Tổng Giám đốc Hệ thống Y tế Vinmec chia sẻ về công nghệ in xương 3D có thể giúp các bệnh nhân ung thư (Ảnh: VinFuture).
Khi công nghệ viết lại số phận người bệnh
Trước đây, với những ca ung thư xương phức tạp xâm lấn rộng, đặc biệt ở các vị trí khó như xương chậu hay xương đùi, bác sĩ thường buộc phải chỉ định cắt bỏ chi để bảo toàn tính mạng.
Các phương pháp truyền thống như ghép xương tự thân, xương đồng loại hay xi măng sinh học thường không đủ đáp ứng về mặt cấu trúc cho những tổn thương lớn, dẫn đến nguy cơ tàn tật vĩnh viễn và nỗi đau tinh thần dai dẳng cho người bệnh.
“Rất nhiều bệnh nhân và gia đình không chấp nhận việc cắt bỏ bộ phận trên cơ thể. Do đó, việc tái tạo là vô cùng quan trọng”, GS.BS Trần Trung Dũng, Tổng Giám đốc hệ thống Y tế Vinmec chia sẻ tại toạ đàm Bước tiến trong phát hiện, chẩn đoán và điều trị bệnh do Quỹ VinFuture tổ chức sáng 3/12.
GS Dũng dẫn chứng một trường hợp cách đây 6 năm về một bệnh nhân ung thư xương xâm lấn chỏm xương đùi và xương chậu. Thời điểm đó, việc đặt hàng in 3D khớp háng và khung chậu từ nước ngoài gặp nhiều khó khăn, thậm chí không phù hợp dẫn đến phải mổ lại.
Tuy nhiên, câu chuyện đó đã thay đổi vào năm 2024 với sự ra đời của Trung tâm in 3D tại Đại học VinUni.
Công nghệ này cho phép tạo hình chính xác xương ức, xương hàm và các cấu trúc phức tạp vùng chậu để cấy ghép.
Vật liệu in 3D giúp đo đạc và tạo ra các mảnh ghép “vừa khít” với từng bệnh nhân. GS Dũng cho biết đội ngũ tại Vinmec và VinUni đã hỗ trợ khoảng 1.000 ca, đặc biệt là bệnh nhân ung thư xương, nhờ sự phối hợp liên ngành giữa bác sĩ, kỹ sư và các nhà ung bướu.
Thay vì những mảnh ghép có sẵn không vừa vặn, các bác sĩ sử dụng dữ liệu hình ảnh CT, MRI của chính bệnh nhân để tạo lập mô hình xương 3D. Từ đó, một implant bằng hợp kim (thường là Titan) được in ra với độ chính xác tuyệt đối, “vừa khít” với giải phẫu của người bệnh.
Thực tế đã chứng minh hiệu quả kỳ diệu của phương pháp này. Một bệnh nhân ung thư xương chậu từng đối mặt nguy cơ liệt đã được phẫu thuật thay thế toàn bộ vùng tổn thương bằng khung chậu in 3D.
Kết quả, sau 2 năm, bệnh nhân đi lại bình thường mà không gặp biến chứng. Hay những ca tái tạo toàn bộ xương đùi đã giúp người bệnh giữ lại đôi chân, điều mà trước đây được xem là bất khả thi.
Chìa khóa thành công của Việt Nam
Điểm sáng tạo nên sự khác biệt của Việt Nam chính là mô hình “xưởng thiết kế tại chỗ”.
Theo GS Dũng, Implant được tạo ra không chỉ đúng về hình dáng mà còn tối ưu cho quá trình phẫu thuật. Bệnh nhân không cần chờ đợi đặt hàng từ nước ngoài, giảm thiểu rủi ro như sai số kích thước buộc phải mổ lại.
Đến nay, đội ngũ Vinmec đã hỗ trợ khoảng 1.000 ca bệnh, trong đó 80% sản phẩm từ sợi in 3D dành cho xương tại Việt Nam được sản xuất trong nước, mở ra hy vọng cho các bệnh nhân ung thư xương, chấn thương mất xương, hay các dị tật bẩm sinh.
Giải mã bài toán chi phí
Trên thế giới, chi phí cho một implant in 3D có thể lên tới 30.000 – 60.000 USD (tương đương hàng trăm triệu đến cả tỷ đồng), một con số quá sức với phần lớn bệnh nhân Việt Nam, nhất là khi bảo hiểm y tế chưa chi trả cho hạng mục này.
Tuy nhiên, Việt Nam đã tìm ra lời giải để “bình dân hóa” công nghệ cao này dựa trên 3 trụ cột:
Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI): Trước đây, kỹ sư mất 2-7 ngày để thiết kế một mẫu implant. Nay nhờ AI hỗ trợ, thời gian rút ngắn chỉ còn dưới 2 giờ. Điều này giúp giảm đáng kể chi phí nhân sự thiết kế.
Mạng lưới liên kết (Networking): Bằng cách kết nối các bệnh viện, các mẻ in được gom lại để thực hiện một lần (có thể in 10-20 implant cùng lúc). Việc này giúp chia nhỏ chi phí vận hành máy và nguyên liệu, giảm giá thành trên từng đơn vị sản phẩm.
Tự chủ công nghệ: Việc thiết kế và in ấn ngay trong nước giúp loại bỏ các chi phí trung gian đắt đỏ của các hãng nước ngoài.
Không chỉ dừng lại ở việc cứu chữa bệnh nhân trong nước, công nghệ in 3D xương nhân tạo đang đưa Việt Nam trở thành một điểm sáng trên bản đồ y học khu vực.
Với việc làm chủ quy trình từ chẩn đoán, thiết kế đến sản xuất, Việt Nam đang hướng tới việc mở rộng hỗ trợ bệnh nhân tại các nước Đông Nam Á – nơi nhu cầu điều trị lớn nhưng chi phí y tế quốc tế vẫn là rào cản.
GS Trần Trung Dũng nhận định: “Tương lai là cơ hội để đưa ra giải pháp toàn diện. Từ việc tái tạo xương ức, xương hàm, cho đến các khớp phức tạp, công nghệ in 3D đang thực sự mở đường cho một kỷ nguyên điều trị “cá thể hóa”, nơi mỗi bệnh nhân đều có cơ hội được chữa lành trọn vẹn nhất”.
Tuần lễ Khoa học và Công nghệ VinFuture 2025, diễn ra từ ngày 2/12 đến 6/12 tại Hà Nội.
Với chủ đề “Cùng vươn mình – Cùng thịnh vượng”, chuỗi sự kiện quốc tế thường niên năm nay tiếp tục khẳng định sứ mệnh của VinFuture trong việc kết nối tri thức, khơi dậy khát vọng phụng sự và nâng tầm vị thế của Việt Nam như một trung tâm khuyến khích khoa học, đổi mới sáng tạo của thế giới.
Tuần lễ bao gồm 7 hoạt động chính: Diễn thuyết truyền cảm hứng, tọa đàm Khoa học vì Cuộc sống; chuỗi đối thoại khám phá tương lai VinFuture; triển lãm Điểm chạm Khoa học – The Touch of Science”, lễ trao giải VinFuture; giao lưu cùng chủ nhân giải thưởng VinFuture 2025; VinUni – Diễn đàn Lãnh đạo: Hội nghị Đổi mới Giáo dục Đại học.
Trong đó, tâm điểm là Lễ trao giải VinFuture 2025, diễn ra tối ngày 5/12 tại nhà hát Hồ Gươm (Hà Nội). Đây là sự kiện vinh danh những công trình khoa học xuất sắc có tác động tích cực và bền vững tới hàng triệu, thậm chí hàng tỷ người trên toàn cầu.
Năm nay, giải thưởng sẽ được trao cho các công trình mang lại giá trị “Cùng vươn mình – Cùng thịnh vượng” cho nhân loại, đúng như chủ đề đã đặt ra, khẳng định sứ mệnh của VinFuture trong việc tôn vinh trí tuệ, lan tỏa nhân văn và phụng sự cuộc sống.
Nguồn: https://dantri.com.vn/khoa-hoc/phep-mau-tai-sinh-tu-chi-cho-benh-nhan-ung-thu-xuong-tai-viet-nam-20251203152923306.htm
