Phở công nghiệp trở thành một phần của ẩm thực Việt

Trong hai ngày diễn ra lễ hội Ngày của Phở 2025 tại số 135 Nguyễn Huệ, TP.HCM (ngày 13 và 14-12), gian hàng Acecook chật kín người xếp hàng trải nghiệm phở gói từ sáng sớm đến tối. Người đến trải nghiệm phở gói Đệ Nhất theo một nhịp khá chậm. Họ xếp hàng, nhận tô phở, đứng ăn hoặc tìm một chỗ dựa gần đó.

Điều đáng chú ý là nhiều người không rời đi ngay sau khi ăn xong. Họ đứng lại quan sát người khác ăn, trao đổi thêm về phở xưa, phở nay với những người xung quanh.

Điểm chạm của món ăn Việt giữa nhịp sống đô thị

Không có những lời giới thiệu dài, không có sự dẫn dắt để người ăn phải nghĩ về phở gói theo một hướng cụ thể. Phở được đặt ra, đúng nghĩa là để ăn, để nhớ, để so sánh. Từ đó, mỗi người tự hình thành cảm nhận của riêng mình.

Trong không gian ấy, phở không còn là một sản phẩm đơn lẻ mà trở thành điểm chạm để những câu chuyện rất đời bắt đầu. “Anh hay ăn phở vị nào?”, một người hỏi. Câu chuyện từ đó rẽ sang thói quen ăn uống, nhịp sống đô thị, những thay đổi theo thời gian. Phở đóng vai trò như một ngôn ngữ chung, không cần giải thích nhiều.

Acecook Việt Nam mang đến sự kiện khoảng 300 thùng phở mỗi ngày, ghi nhận khoảng 4.000 lượt khách dùng thử. Các dòng sản phẩm được giới thiệu gồm phở bò, phở gà, hai hương vị bán chạy nhất của doanh nghiệp, bên cạnh phở trộn và phở tái lăn. Với mức giá phổ thông từ 8.000 đồng mỗi gói, phở ăn liền được Acecook định vị là lựa chọn tiện lợi nhưng vẫn giữ được tinh thần và hương vị của phở Việt.

Đến lễ hội Ngày của Phở năm 2025, ông Nguyễn Văn Quận (75 tuổi) và vợ là bà Trần Thị Minh (73 tuổi, ngụ quận 5 cũ) dừng lại khá lâu trước quầy phở gói Đệ Nhất rồi quyết định mua liền một combo. Ông Quận cho biết là người gốc Bắc, vẫn giữ thói quen ăn phở gần như hằng ngày. Với ông, phở gói trước hết là vì sự tiện lợi. Nhưng điều khiến ông gắn bó lâu dài lại nằm ở hương vị “ăn phở gói nhưng phần lớn vị vẫn giống phở tiệm”.

Ông Quận thẳng thắn cho rằng phở Bắc và phở Sài Gòn có hương vị khác nhau khá xa. Với ông, phở Bắc mới là khẩu vị quen thuộc, cũng là lựa chọn chung của nhiều người bạn cùng thế hệ – những người đã rời miền Bắc vào Nam sinh sống từ 40 – 50 năm trước. Trong nhịp sống hiện tại, phở gói trở thành cách để họ duy trì thói quen ăn phở, ngay cả khi không phải lúc nào cũng có điều kiện ra quán.

Sau khi trải nghiệm tô phở gói Đệ Nhất, hai vợ chồng tiếp tục mua thêm một túi phở lớn rồi cùng nhau dừng lại tại khu vực check-in “Di sản phở Việt”. Trải nghiệm chụp ảnh lấy liền và gửi lời chào “Tự hào phở Việt” khiến ông bà tỏ ra thích thú, một cách lan tỏa tinh thần phở Việt nhẹ nhàng nhưng hiệu quả trong không gian số.

Theo đầu bếp Nguyễn Đình Hòa – người trực tiếp đứng bếp tại gian hàng Acecook, phở dù ở hình thức nào vẫn chịu sự chi phối của kỹ thuật và thói quen vùng miền. Người dân phía Bắc thường chuộng tái lăn, thịt được xào, tẩm ướp trước khi chan nước dùng. Phở trong Nam lại thích nước trong, nhẹ hơn. “Nhưng dù Bắc hay Nam, sợi phở vẫn phải mềm mà dai”, ông Hòa nói.

Đầu bếp Nguyễn Đình Hòa cho rằng “mềm mà dai” là tiêu chí không dễ đạt được, bởi thông thường chỉ những thứ cứng mới dai, trong khi sợi phở lại phải mềm nhưng không bở. Nhiều loại bánh phở trên thị trường chỉ đạt mức chấp nhận được. Và để giữ được cấu trúc sợi ổn định là rất khó, nhất là với bánh phở khô. Trong bối cảnh đó, việc một sản phẩm phở gói giữ được độ mềm dai sau khi nấu trở thành yếu tố then chốt để phở công nghiệp được chấp nhận như một phần hợp lý của đời sống.

Vừa làm đầu bếp vừa là chủ một tiệm phở ở Bình Dương (cũ), gần như mọi kỹ thuật “thượng thừa” trong nấu phở thì ông Nguyễn Đình Hòa đều đã kinh qua. Bởi vậy ông càng “nể” với gói công thức ninh xương và thịt trong phở gói. Đó là khi chỉ cần một gói gia vị, nước sốt công thức tưởng chừng đầy công nghiệp, được pha cùng nước sôi nhưng “đủ sức” để người dùng chạm tới mọi hương, vị truyền thống vốn là hồn cốt của một tô phở.

Ký ức tiêu dùng và vai trò “giữ phở trong đời sống”

Ở góc độ chuyên môn, nghệ nhân ẩm thực dân gian Bùi Thị Sương cho rằng phở công nghiệp có vị trí riêng trong hệ sinh thái ẩm thực. Bà đánh giá cao những nỗ lực quảng bá phở Việt thông qua Ngày của Phở trong nhiều năm, đồng thời nhìn nhận phở ăn liền như một sản phẩm tiện lợi giúp phở đi xa hơn.

Dùng thử một phần phở gói Đệ Nhất, nghệ nhân dân gian Bùi Thị Sương nói rất hài lòng khi phở gói đã mang trọn những khẩu vị vùng miền, tinh túy của phở truyền thống vào sản phẩm. Trải nghiệm và cảm nhận hương vị gói phở bò, bà liệt kê ngay những hương vị có trong đó như gừng nướng, quế chi, linh hương, thảo quả, hồi, hành. Sang đến phở gà, bà nhắc đến những hương vị rõ rệt của gừng nướng, hành hướng và đặc biệt là hương vị của lá chanh Bắc. Với phở tái lăn, hương vị đậm nét của gừng, tỏi và hành, vị ngọt của bò. 

“Rõ ràng họ đã nghiên cứu rất kỹ khẩu vị, thị hiếu, những hương vị mang tính hồn cốt của món phở truyền thống Việt, nên phở gói mới khá hoàn chỉnh và đáp ứng nhu cầu ngày càng phát triển của các thực khách”, nghệ nhân ẩm thực Bùi Thị Sương nói.

Nghệ nhân ẩm thực dân gian cho rằng chính sự tiện lợi, trọn vị của phở công nghiệp đang góp phần đưa món phở Việt đi đến bất kỳ đâu. Đây cũng là cách nối tiếp, quảng bá và lan tỏa ẩm thực truyền thống đi ra thế giới.

Theo đại diện Acecook, việc tham gia Ngày của Phở không nhằm biến Phở Đệ Nhất thành một biểu tượng được tôn vinh, mà đặt sản phẩm vào đời sống tiêu dùng một cách tự nhiên nhất. Gian hàng được xây dựng như một không gian trải nghiệm mở, nơi phở được ăn, được trò chuyện và được kết nối với ký ức cá nhân của mỗi người.

Chiến lược phát triển sản phẩm bắt đầu từ những hương vị truyền thống như phở bò, phở gà, sau đó mở rộng sang phở trộn để phù hợp với thị hiếu giới trẻ, và tiếp tục làm mới với phở tái lăn – một phong cách phở rất đặc trưng của Hà Nội.

Theo ông Shimamura Masafumi – Giám đốc khối Marketing Công ty CP Acecook Việt Nam, phở không chỉ là một sản phẩm ẩm thực mà còn là phương tiện kết nối văn hóa hiệu quả. Trong quá trình phát triển các dòng phở ăn liền, Acecook không chỉ chú trọng yếu tố tiện lợi mà còn đặc biệt quan tâm đến việc giữ lại “linh hồn” của món phở truyền thống.

Ông Shimamura cho rằng phở có lợi thế lớn khi bước ra thế giới bởi đây là món ăn dễ tiếp cận, hương vị không quá xa lạ với khẩu vị quốc tế nhưng vẫn đủ đặc trưng để tạo dấu ấn. “Phở là món ăn có thể kể câu chuyện về Việt Nam một cách tự nhiên, thông qua hương vị,” ông nói.

Theo ông, phở ăn liền không nhằm thay thế phở tươi, mà đóng vai trò giúp phở hiện diện thường xuyên hơn trong đời sống hiện đại và ở những thị trường xa Việt Nam. Việc sản phẩm được người tiêu dùng bản địa tại nhiều quốc gia đón nhận cho thấy phở hoàn toàn có khả năng trở thành một “ngôn ngữ chung” trong giao thoa văn hóa ẩm thực.