Phụ huynh “hộ tống”, sếp “đứng hình”

Gen Z (sinh từ 1997–2015) bước vào thị trường lao động với phong cách làm việc mới mẻ, tư duy khác biệt nhưng cũng đầy thách thức đối với doanh nghiệp. Nhiều nhà tuyển dụng tại TPHCM liên tục chia sẻ những trải nghiệm bất ngờ khi tương tác với nhóm lao động trẻ, từ những câu chuyện hài hước đến những tình huống khiến bộ phận nhân sự phải đau đầu.

Bà Nguyễn Thị Phương Mỹ, Chuyên viên Thương hiệu tuyển dụng của một hệ thống nhà hàng, kể về P., sinh viên năm 3 một trường đại học tại TPHCM, được nhận làm nhân viên phục vụ. Nhanh nhẹn, hoạt bát, P. nhanh chóng bắt nhịp với công việc , gây ấn tượng với quản lý. Tuy nhiên, ngay những ngày đầu tiên đi làm, P. đã tạo ra tình huống “dở khóc dở cười” khi ba mẹ ngày nào cũng đưa đi, đón về như học sinh, khiến đồng nghiệp và quản lý không khỏi ngạc nhiên. “Chúng tôi nghĩ đó chỉ là thói quen gia đình, nhưng rồi có lần khách đông, P. phải ở lại thêm 15 phút dọn dẹp. Ngay lập tức phụ huynh gọi vào hotline trách móc: “Sao để con tôi làm cực như vậy? Đi làm để trải nghiệm chứ đâu phải để bị hành” – bà Mỹ nhớ lại.

Những ngày sau, tình huống càng trở nên khó xử hơn. P. liên tục xin nghỉ với những lý do “khó đỡ” như “không quen đứng nhiều”, “tâm trạng không tốt để phục vụ khách”, “đi ăn với bạn”, thậm chí “buồn ngủ vì tối qua xem YouTube muộn”. Khi được nhắc nhở tuân thủ lịch làm việc, P. phản ứng thẳng thắn: “Em đi làm để trải nghiệm, em không thích bị kiểm soát giờ giấc như vậy”. Chỉ sau ba tuần nhận việc, P. chủ động xin nghỉ dù chưa hoàn thành thời gian thử việc.

Bà Mỹ cho hay phần lớn các bạn trẻ mới ra trường đều năng động, nhanh nhạy và giao tiếp tốt, nhưng một số lại thiếu tính kỷ luật, chưa quen với áp lực công việc thực tế, và còn phụ thuộc nhiều vào gia đình. “Không ít bạn vẫn chưa tách khỏi tư duy học sinh – sinh viên. Chúng tôi phải hướng dẫn từ cách xin nghỉ phép, trao đổi với quản lý đến thái độ ứng xử với khách hàng, đôi khi mất nhiều thời gian hơn dự kiến để điều chỉnh hành vi” – bà Mỹ nói.

Anh Phạm Anh Huy – quản lý một chuỗi cà phê tại phường Thủ Đức, cũng có không ít trải nghiệm “đủ wow rồi đó” (theo cách nói của giới trẻ hiện nay) như nhân viên mới đi làm 2 giờ đã xin về vì “hết năng lượng”; một bạn khác đề nghị làm việc từ xa ngay tuần đầu tiên với lý do “ở nhà sáng tạo hơn”. Thậm chí, quá đáng hơn, một ứng viên sau hai ngày thử việc đã đề nghị mức lương 15 triệu đồng cho vị trí ca kíp kèm lời giải thích: “Bạn em làm TikTok bảo mức đó là thấp”.

Chị Lê Ánh Duyên, bộ phận nhân sự hệ thống nhà hàng – khách sạn tại TPHCM, chia sẻ thêm một số tình huống “khó tin” như nhân viên xin nghỉ giữa ca để đưa thú cưng đi cắt móng, một bạn bỏ giữa giờ để chạy qua trung tâm thương mại săn voucher, thậm chí có ứng viên từ chối nhận việc vì “văn phòng không có góc sống ảo đủ đẹp để quay vlog”… Những trường hợp này khiến quản lý và bộ phận nhân sự vừa bối rối, vừa phải linh hoạt để duy trì hoạt động kinh doanh.

Ông Bùi Đoàn Chung, Người sáng lập Cộng đồng Nghề nhân sự Việt Nam, nhận định, Gen Z có nhiều ưu điểm như nhanh nhạy với công nghệ, khả năng thích ứng cao, tư duy sáng tạo tốt. Tuy nhiên, một bộ phận chưa được trang bị kỹ năng chịu áp lực, thiếu tinh thần cam kết và quen với môi trường “nâng đỡ” từ gia đình, đặc biệt là những bạn vừa rời khỏi giảng đường. “Nhiều bạn trẻ tự tin, nhưng chưa hiểu yêu cầu cơ bản của thị trường lao động. Doanh nghiệp có thể điều chỉnh cách quản lý để phù hợp hơn, nhưng bản thân người lao động trẻ cần nghiêm túc và trưởng thành hơn khi bước vào môi trường chuyên nghiệp” – ông Chung nêu thực tế.

Cũng theo ông Chung, trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp đang thiếu nhân lực nhưng đồng thời gặp không ít tình huống “khó đỡ”, bài toán tuyển dụng và giữ chân Gen Z tiếp tục là thách thức lớn với bộ phận nhân sự tại TPHCM hiện nay. Đây là lúc các doanh nghiệp phải linh hoạt trong quản lý, kết hợp đào tạo kỹ năng mềm và định hướng văn hóa làm việc, đồng thời Gen Z cần thích nghi và trưởng thành để đáp ứng yêu cầu của môi trường chuyên nghiệp.