Review – ‘Chân trời rực rỡ’

* Bài viết tiết lộ nội dung phim

Trailer phim tài liệu ‘Chân trời rực rỡ’

Tác phẩm do Lan Nguyên – từng thực hiện phim Màu cỏ úa – đạo diễn. Nội dung chia thành bốn phần gồm Hạt, Cây, Rừng, Cội, lấy bối cảnh chủ yếu ở Binh Bình – quê gốc của Hà Anh Tuấn. Êkíp lấy chất liệu từ concert cùng tên năm 2023, kết hợp hình ảnh về bối cảnh thiên nhiên, di tích lịch sử thời vua Đinh, vua Lê (cố đô Hoa Lư) cùng nét văn hóa hát xẩm. Từ đó, đạo diễn Lan Nguyên triển khai câu chuyện về sáng tạo nghệ thuật và nguồn cội.

Tác phẩm tìm hiểu cảm nhận về quê hương trong bối cảnh đời sống văn hóa liên tục thay đổi. Theo đạo diễn, cảm giác “thuộc về” một nơi chốn là trải nghiệm mang tính cá nhân, không nhất thiết gắn với địa lý cụ thể. Bộ phim cấu trúc thành nhiều chương với nội dung khác nhau, nhưng xoay quanh việc đi tìm, gìn giữ và tiếp nối các giá trị cội nguồn trong đời sống đương đại.

Phần tiếp theo sử dụng các trích đoạn từ chương trình Như chưa hề có cuộc chia ly để khai thác chủ đề đoàn tụ và kết nối. Từ những câu chuyện về các cá nhân ly tán do hoàn cảnh xã hội, đạo diễn tôn vinh sự gắn kết và hòa hợp giữa con người. Cô lựa chọn hai trường hợp tiêu biểu để phát triển nội dung, trong đó có câu chuyện một phụ nữ người Pháp trở về quê nội ở Việt Nam.

Ở “Rừng”, bộ phim đề cập mối liên hệ giữa Hà Anh Tuấn và nhạc sĩ Kitaro thông qua âm nhạc. Quan điểm sống của hai nghệ sĩ giao thoa khi cùng hướng đến những giá trị nền tảng về cội nguồn và tình người. Bên cạnh các phân cảnh trình diễn, phim dành thời lượng cho những lát cắt đời thường của họ trong chuyến đi trồng rừng, nơi Kitaro chia sẻ quan điểm về âm nhạc và sự tĩnh lặng, xem thiên nhiên là nguồn cảm hứng.

“Cội” khép lại mạch phim bằng việc trở lại với hình ảnh những em bé hát xẩm, được dàn dựng có chủ đích nhằm hoàn chỉnh vòng lặp từ hạt mầm đến cội rễ rồi tái sinh thành những hạt giống mới. Cách kết thúc gợi mở về dòng chảy liên tục của văn hóa, truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Trong hơn hai năm, êkíp rong ruổi qua nhiều nơi tại Ninh Bình. Đạo diễn không đặt nặng việc phân bổ thời lượng xuất hiện của Hà Anh Tuấn hay tần suất sử dụng âm nhạc. Một số hình ảnh được cô chủ động sắp đặt, như cảnh hai em nhỏ dưới gốc cây hay hình ảnh gốc cây bị cưa đổ, nhằm tạo sự liền mạch trong cấu trúc kể chuyện và dẫn dắt mạch phim.

Phim nổi bật ở những cảnh quay bao quát khung cảnh Ninh Bình, từ Cố đô Hoa Lư, đầm Vân Long, núi Mã Yên, Tam Cốc, chùa Bái Đính cổ, vườn quốc gia Cúc Phương đến ngôi trường tiểu học ở xã Yên Phong. Đạo diễn chú trọng âm thanh hiện trường và khoảng lặng để tạo không khí linh thiêng của các địa danh gắn với văn hóa. Âm nhạc dùng để bổ trợ cho mạch kể. Các ca khúc như Công cha ngãi mẹ sinh thành, Người Việt Nam (Võ Thiện Thanh), Koi, Silk Road (Kitaro) được đặt vào những thời điểm phù hợp với diễn tiến câu chuyện thay vì nhằm phô diễn kỹ thuật hay quy mô sân khấu.

Bên cạnh những điểm nổi bật, tác phẩm vẫn còn một số hạn chế. Phần dẫn nhập cho bốn chương kéo dài, một số chi tiết lặp lại ở các phần sau. Phần Hạt chiếm nhiều dung lượng, còn Rừng và Cội được khai thác nhanh.

Về tổng thể, mạch phim không nhấn mạnh vào kịch tính mà ưu tiên cảm xúc và ý niệm. Nhịp kể này tạo cảm giác chậm đối với một bộ phận khán giả, song phù hợp với tinh thần của một tác phẩm hướng về di sản. Lượng thông tin và lớp ý nghĩa được triển khai tương đối dày, có thể khiến người xem khó nắm bắt trong lần đầu theo dõi.

Đạo diễn Lan Nguyên cho biết tác phẩm lấy cảm hứng từ những trải nghiệm cá nhân về cảm giác lạc lõng giữa cộng đồng. Những cảm xúc này được khơi gợi khi chị nghe câu hát “Mong sao quê hương dang tay đón tôi” trong bài Bonjour Việt Nam (Yvan Coriat, Guy Charles Willy Balbaert, Marc Lavoine).

Trong buổi ra mắt tại TP HCM hôm 10/12, Hà Anh Tuấn nói khi thực hiện dự án, anh không tham gia can thiệp vào nội dung mà để đạo diễn quyết định về mặt sáng tạo. Ca sĩ cho rằng bộ phim gửi thông điệp: con người chỉ có thể đứng vững khi có sự gắn bó và ý thức về nơi họ sinh sống. Doanh thu từ việc phát hành dự án sẽ dành cho chương trình Như chưa hề có cuộc chia ly, góp phần hỗ trợ hoạt động kết nối và đoàn tụ các gia đình.

Quế Chi