Tác phẩm sân khấu về cuộc đời vua Trần Nhân Tông

Trailer vở diễn ‘Trần Nhân Tông’

Tác phẩm do hai nghệ sĩ Tống Toàn Thắng và Trần Quang Khải đồng đạo diễn, Tiến sĩ Bùi Hữu Dược là tác giả kịch bản, nghệ sĩ Phan Ngọc Chi chuyển thể cải lương. Vở ra mắt nhân kỷ niệm 717 năm Phật Hoàng Trần Nhân Tông nhập Niết bàn (1308-2025), tái hiện cuộc đời của vua từ khi sinh ra, trưởng thành, lên ngôi, lãnh đạo quân dân chiến thắng giặc Nguyên – Mông đến lúc nhường ngôi, xuất gia tu hành và trở thành Đệ nhất Tổ sư Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử.

Giám đốc Liên đoàn Xiếc Việt Nam Tống Toàn Thắng cho biết muốn hướng tác phẩm đến đại chúng, nhất là người trẻ. Sau nhiều trao đổi, êkíp quyết định tinh gọn câu chuyện, chọn những chi tiết ”đắt” nhất để truyền tải trong thời lượng 95 phút. Theo Nghệ sĩ Ưu tú Trần Quang Khải, vở diễn có nội dung dễ hiểu, không đặt nặng xung đột kịch tính, nhấn mạnh yếu tố giải trí, giúp đông đảo khán giả hiểu hơn về nhân cách, tư tưởng và di sản của vua Trần Nhân Tông.

Biên đạo múa Tuyết Minh cho biết khi nhận đề bài, kết hợp xem demo, chị cùng hai đạo diễn và Nghệ sĩ Nhân dân Huỳnh Tú – người sáng tác và dàn dựng âm nhạc – phân tích từng chi tiết, làm sao để nhạc kết nối phần biểu diễn, tạo một chỉnh thể thống nhất. Từ đó, êkíp có thể đưa câu chuyện lịch sử đến gần công chúng.

Vở Trần Nhân Tông diễn ra ở sân khấu vuông thay vì không gian tròn như truyền thống, nhằm tận dụng hệ thống âm thanh, ánh sáng, công nghệ trình chiếu. Điều này đòi hỏi những nghệ sĩ xiếc tập trung để thực hiện các động tác đạt độ chuẩn mực.

Êkíp huy động nhiều tiết mục trên cao, đa tầng không gian, như hoạt cảnh Trần Nhân Tông ra đời kết hợp đu dây trên cao, hoạt cảnh đánh giặc kết hợp nhào lộn, cầu bật. Điểm nhấn của tác phẩm là đưa xiếc thú gồm khỉ, dê, lợn lên sân khấu, tái hiện bối cảnh làng quê, xóm chợ. Các tiết mục xiếc thể hiện phần kỹ thuật còn cải lương giữ vai trò dẫn dắt mạch kể, khắc họa tâm lý nhân vật.

Vở diễn do Liên đoàn Xiếc Việt Nam và Nhà hát Cải lương Việt Nam (hiện thuộc Nhà hát Sân khấu Truyền thống Quốc gia Việt Nam) phối hợp sản xuất, ra mắt ngày 20, 21 và 28/12 tại Rạp Xiếc Trung ương. Năm 2020, hai đơn vị lần đầu kết hợp xiếc và cải lương với vở Cây gậy thần, nằm trong dự án Huyền sử Việt, nhằm tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống dân tộc và thu hút khán giả đến với nghệ thuật biểu diễn. Tác phẩm thứ hai của dự án là Thượng thiên Thánh Mẫu, ra mắt năm 2022.

Vua Trần Nhân Tông (1258-1308) chịu ảnh hưởng sâu sắc của ông nội là hoàng đế Trần Thái Tông và cha là vua Trần Thánh Tông, đều là những thiền sư nhập thế với vai trò người lãnh đạo vương triều Trần. Hoàng đế ưu ái cháu nội thông minh, chỉ dạy đạo làm vua và truyền thụ cách nhìn về Phật pháp. Những lần trò chuyện, tiếp xúc đã có những tác động lớn để hình thành nên tư tưởng của Phật hoàng Trần Nhân Tông – người khai sáng Thiền phái Trúc Lâm. Sau 15 năm trị, đến năm Quý Tỵ (1293), vua nhường ngôi cho con là Trần Thuyên (tức vua Trần Anh Tông) và lên ngôi Thái Thượng hoàng để chuẩn bị con đường xuất gia tu hành.

Phương Linh