Tạo hành lang cho cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện

Ngày 10-12, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10, với 437/440 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội (QH) khóa XV đã thông qua Luật Báo chí (sửa đổi), gồm 4 chương, 51 điều, có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2026.

Dễ hiểu, dễ thực hiện

Trước khi QH biểu quyết thông qua, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của QH Nguyễn Đắc Vinh đã trình bày báo cáo tóm tắt tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi). Theo ông Nguyễn Đắc Vinh, ngay sau phiên thảo luận tổ và hội trường, Ủy ban Thường vụ (UBTV) QH đã chỉ đạo Ủy ban Văn hóa và Xã hội (là cơ quan thẩm tra) chủ trì, phối hợp Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch, Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, các cơ quan liên quan nghiên cứu tiếp thu tối đa, giải trình đầy đủ ý kiến của các đại biểu QH. Chính phủ đã có Văn bản số 1157/CP-KGVX ngày 5-12 nhất trí với dự thảo đã được tiếp thu, chỉnh lý.

“Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) sau khi rà soát, tiếp thu, chỉnh lý và hoàn thiện đã bảo đảm đúng mục tiêu sửa đổi; bám sát chủ trương đổi mới tư duy trong xây dựng pháp luật; bảo đảm các quy định rõ ràng, ngắn gọn, dễ hiểu, dễ thực hiện, bám sát thực tiễn, bảo đảm tính khả thi; quy định rõ nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan, tổ chức, cá nhân; đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho tổ chức và hoạt động báo chí” – Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội nói.

Tại điều 15 về cơ quan báo chí, Luật Báo chí (sửa đổi) quy định “Cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện có nhiều loại hình báo chí, cơ quan báo chí trực thuộc; có cơ chế đặc thù về tài chính; được thành lập phù hợp với Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt”. Cơ quan báo và phát thanh, truyền hình thuộc tỉnh ủy, thành ủy, có nhiều loại hình báo chí, sản phẩm báo chí. Chính phủ quy định chi tiết cơ chế đặc thù về tài chính đối với từng cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện, phù hợp với mức độ tự chủ.

Trong báo cáo đầy đủ tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi), UBTVQH cho biết có ý kiến đề nghị bổ sung một điều khoản riêng quy định cụ thể về cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện hoặc cơ quan báo chí đặc thù, cho phép các cơ quan này giữ tư cách pháp nhân độc lập, không bị sáp nhập cơ học. UBTVQH tiếp thu, đã chỉ đạo rà soát và báo cáo như sau: khoản 5 điều 15 dự thảo quy định “Cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện” là cơ quan báo chí có nhiều loại hình báo chí, cơ quan báo chí trực thuộc; có cơ chế đặc thù về tài chính; được thành lập phù hợp với Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt”.

Bảo đảm khả thi, đồng bộ

Một số ý kiến đề nghị thí điểm mô hình tổ hợp hoặc tập đoàn báo chí chủ lực đa phương tiện tại thủ đô Hà Nội và TP HCM. Về vấn đề này, UBTVQH cho biết hiện Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch tổng kết Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí, dự kiến đề nghị cấp có thẩm quyền tiếp tục triển khai một số quan điểm của quy hoạch và bổ sung quan điểm mới, trong đó có nội dung về việc Hà Nội và TP HCM được thành lập cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện.

Trên cơ sở chỉ đạo và phê duyệt của cấp có thẩm quyền, Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch sẽ cụ thể hóa các nội dung này trong Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí, bảo đảm tính khả thi, đồng bộ và phù hợp với định hướng phát triển báo chí quốc gia.

Có ý kiến đề nghị làm rõ cơ chế tổ chức và hoạt động của cơ quan phát thanh, truyền hình cấp tỉnh. UBTVQH cho biết tại khoản 6 điều 15 dự thảo quy định cơ quan báo và phát thanh, truyền hình là cơ quan báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy. Cơ chế tổ chức và hoạt động của cơ quan này đã được quy định tại Quy định số 373-QĐ/TW ngày 23-9-2025 của Ban Bí thư, trong đó nêu rõ chức năng, nhiệm vụ và tổ chức bộ máy của cơ quan báo và phát thanh, truyền hình thuộc Đảng bộ tỉnh, thành phố. Vì vậy, UBTVQH xin được giữ như dự thảo.

Trong quá trình thảo luận hoàn thiện dự thảo, có ý kiến đề nghị cho phép tỉnh ủy, thành ủy thành lập cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện nếu đủ điều kiện. Về nội dung này, UBTVQH cho biết ngày 23-9-2025, Ban Chấp hành Trung ương đã ban hành Quyết định số 373-QĐ/TW, quy định chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của cơ quan báo, phát thanh, truyền hình thuộc Đảng bộ tỉnh, thành phố. Vì vậy, dự thảo không quy định mô hình cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện thuộc tỉnh ủy, thành ủy.

“Trường hợp được cấp có thẩm quyền phê duyệt là cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện, cơ quan này sẽ được phép có cơ quan báo chí trực thuộc, kể cả đối với các cơ quan báo chí của tỉnh, thành phố” – UBTVQH nêu rõ.

Thuế suất cho báo chí: 10%

Về chính sách của nhà nước về phát triển báo chí (điều 9), trong báo cáo tiếp thu, giải trình đầy đủ, UBTVQH cho biết một số ý kiến cho rằng chính sách phát triển báo chí cần được bổ sung, cụ thể hóa và mang tính đặc thù, khả thi, phù hợp với bối cảnh chuyển đổi số và phát triển báo chí hiện đại; cần có chính sách ưu đãi thuế và hỗ trợ tài chính cho báo chí thực hiện nhiệm vụ chính trị, công ích và cho việc đầu tư công nghệ số trong hoạt động báo chí hiện đại.

Về các ý kiến này, UBTVQH xin tiếp thu, đã chỉ đạo rà soát dự thảo theo hướng bổ sung quy định nhà nước có chính sách ưu đãi thuế theo quy định của pháp luật. Ưu đãi về thuế cho báo chí được quy định tại Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, theo đó, báo chí được hưởng mức thuế suất 10% (trước đây chỉ có báo in được hưởng mức thuế suất 10%, các loại hình báo chí khác phải chịu mức thuế suất 20%).

Về đầu tư cho báo chí, khoản 2 điều 9 dự thảo quy định nhà nước đầu tư có trọng tâm, trọng điểm trong các lĩnh vực: đào tạo, bồi dưỡng nhân lực về chuyên môn, nghiệp vụ; phát triển nguồn nhân lực chuyển đổi số báo chí và quản lý hoạt động báo chí; nghiên cứu khoa học, ứng dụng công nghệ hiện đại cho các cơ quan báo chí; nền tảng số báo chí quốc gia; hạ tầng dữ liệu báo chí số; công cụ số để thực hiện giám sát hoạt động báo chí trên không gian mạng.

Về hỗ trợ tài chính cho báo chí thực hiện nhiệm vụ chính trị, công ích, khoản 3 điều 9 dự thảo quy định chính sách nhà nước về giao nhiệm vụ, đặt hàng, đấu thầu và hỗ trợ cước vận chuyển, chi phí đăng tải, truyền dẫn, phát sóng để báo chí phục vụ nhiệm vụ chính trị, an ninh, quốc phòng, văn hóa, thông tin tuyên truyền về tình trạng khẩn cấp, thông tin đối ngoại, truyền thông chính sách, phục vụ thiếu niên, nhi đồng, người khiếm thính, khiếm thị, đồng bào vùng dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn, vùng sâu, vùng xa, miền núi, biên giới, hải đảo và các nhiệm vụ trọng yếu khác.

Một số ý kiến đề nghị quy định chính sách ưu tiên đầu tư trọng điểm cho các cơ quan báo chí, truyền thông chủ lực đa phương tiện. UBTVQH cho biết đã chỉ đạo rà soát, chỉnh lý khoản 2 điều 9 dự thảo theo hướng quy định nhà nước đầu tư nền tảng số báo chí quốc gia. Bên cạnh đó, quy định cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện là cơ quan báo chí có nhiều loại hình báo chí, cơ quan báo chí trực thuộc, có cơ chế đặc thù về tài chính theo quy định của Chính phủ.

Hôm nay (11-12), QH làm việc cuối cùng của kỳ họp và bế mạc vào chiều cùng ngày. 

Yêu cầu khắc phục tình trạng bụi mịn

Sáng cùng ngày, QH đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về “Tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường”.

Nghị quyết của QH nêu rõ tình trạng ô nhiễm môi trường còn xảy ra ở một số nơi, có thời điểm ở mức độ nghiêm trọng, đặc biệt là ô nhiễm không khí do bụi mịn tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP HCM. Do đó, QH yêu cầu Chính phủ, Thủ tướng chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương từ nay đến hết năm 2026, khẩn trương hoàn thành và đưa vào vận hành hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu môi trường quốc gia, bảo đảm tích hợp, kết nối, liên thông với cơ sở dữ liệu quốc gia và chia sẻ theo thời gian thực; tích hợp với hệ thống thông tin địa lý (GIS) để xây dựng bản đồ chất lượng môi trường, công bố, công khai cho cộng đồng và triển khai áp dụng cho một số đô thị lớn như Hà Nội, TP HCM.

Đối với nhóm nhiệm vụ, giải pháp đến năm 2030 và các năm tiếp theo, QH yêu cầu kiểm soát chặt chẽ khí thải của phương tiện giao thông cơ giới đường bộ; hạn chế phương tiện giao thông gây ô nhiễm môi trường không khí tại các đô thị lớn theo phân vùng môi trường; thực hiện lộ trình chuyển đổi xanh phù hợp trong hoạt động giao thông vận tải gắn với đầu tư hạ tầng và các cơ chế, chính sách hỗ trợ người dân, tạo sự đồng thuận trong xã hội; có biện pháp loại bỏ phương tiện cơ giới không đủ tiêu chuẩn lưu hành gây ô nhiễm môi trường.