Tây Ninh học được gì từ Singapore để khơi dậy năng lực nhân sự trong chuyển đổi số?

Kinh nghiệm quốc tế, đặc biệt từ mô hình Chính phủ số Singapore, cho thấy muốn chuyển đổi số hiệu quả phải bắt đầu từ việc nâng cao kỹ năng, tư duy và động lực của đội ngũ cán bộ cơ sở. Những bài học này mở ra nhiều gợi ý quan trọng cho Tây Ninh trong việc hoàn thiện tổ chức, đào tạo và thúc đẩy văn hóa số để tạo chuyển biến thực chất.

Về phương diện quốc tế, mô hình Chính phủ số của Singapore, được trình bày trong Digital Government Blueprint 2023 (Smart Nation and Digital Government Group, 2023), cung cấp những bài học quý giá cho Tây Ninh trong việc giải quyết vấn đề yếu tố con người ở cấp cơ sở:

Tính thiết kế lấy người dùng làm trung tâm (User-Centric Design). Singapore ưu tiên việc thiết kế dịch vụ số dựa trên nhu cầu của công dân, dẫn đến sự hài lòng cao. Đối với Tây Ninh, điều này có nghĩa là thay vì cán bộ cấp Tỉnh/Xã phải thích ứng với phần mềm, thì phần mềm phải được thiết kế để phù hợp với quy trình làm việc thực tế của họ và nhu cầu đơn giản, trực quan của người dân địa phương. 

 Xây dựng năng lực nội bộ chuyên biệt: GovTech Singapore tập trung vào việc tuyển dụng và giữ chân nhân tài kỹ thuật số và đào tạo cán bộ quản lý về tư duy số. Bài học này áp dụng cho Tây Ninh bằng cách chuyển trọng tâm đào tạo sang kỹ năng phân tích dữ liệu chuyên biệt cho cán bộ cấp Tỉnh và kỹ năng hỗ trợ công nghệ/tương tác cộng đồng cho cán bộ cấp Xã. 

Quản trị dữ liệu thống nhất (Data Governance): Singapore vận hành dữ liệu như một tài sản quốc gia. Tây Ninh có thể học tập bằng cách tăng cường trách nhiệm của cán bộ cấp cơ sở trong việc đảm bảo chất lượng dữ liệu tại nguồn (đất đai, dân cư) và sử dụng dữ liệu để minh bạch hóa quy trình ra quyết định.

Từ các tham khảo trên, một số giải pháp và kiến nghị được đưa ra:

Cần thiết phải có sự chuyên biệt hóa năng lực số và tư duy phân tích dữ liệu. Cần chuyển đổi chương trình bồi dưỡng từ phổ cập sang Đào tạo theo vai trò (Role-Based Training), tập trung vào kỹ năng vận hành dữ liệu, không chỉ kỹ năng thao tác.

Đào tạo chuyên sâu về dữ liệu: Huấn luyện cán bộ cấp Tỉnh/Xã kỹ năng Phân tích và Trực quan hóa (Dashboard) để tự đánh giá hiệu suất và nhận diện điểm nghẽn. Đây là yếu tố then chốt để đảm bảo việc ra quyết định là hợp lý và dựa trên minh chứng (Nghị định 89/2021/NĐ-CP).

Mô hình Hỗ trợ đặc thù: Thiết lập đội ngũ nòng cốt cấp Tỉnh chuyên kèm cặp (Mentoring) cán bộ xã trong các lĩnh vực đặc thù của Tây Ninh như Quản lý Đất đai và Ứng dụng VNeID/06 tại khu vực biên giới. 

Cần thực hiện các cơ chế khuyến khích đổi mới và phân quyền số để giải quyết tình trạng cán bộ “sợ sai” và không dám sử dụng thẩm quyền được phân cấp, cần tạo ra một môi trường pháp lý bảo vệ.

Thiết lập cơ chế “Regulatory Sandbox” cấp Tỉnh: Ban hành Quy chế thử nghiệm và đổi mới, bảo vệ cán bộ cấp cơ sở dám ra quyết định nhanh chóng, linh hoạt trên môi trường số, dựa trên dữ liệu và vì lợi ích công. 

Số hóa và minh bạch hóa thẩm quyền: Hệ thống số phải tự động kiểm tra và xác nhận thẩm quyền của cán bộ (Tỉnh/Xã) theo quy định của Tỉnh khi giải quyết thủ tục hành chính, đảm bảo tính pháp lý và giảm rủi ro cá nhân. 

Phải tối ưu hóa trải nghiệm người dùng nội bộ (UX/UI), đảm bảo các công cụ số phải thân thiện, đồng bộ để cán bộ có thể làm việc hiệu quả.

Tiêu chuẩn “UX/UI thân thiện” và Nguyên tắc “Nhập một lần”: Yêu cầu kỹ thuật bắt buộc phải tuân thủ nguyên tắc “không nhập lại dữ liệu” và có giao diện đồng bộ giữa các phần mềm. Điều này giúp giảm thiểu gánh nặng hành chính, giải phóng thời gian của cán bộ cấp xã để tập trung hỗ trợ người dân. 

Chiến lược “Mobile First” cho Công cụ số: Phát triển các ứng dụng di động cho cán bộ để thực hiện các nghiệp vụ tại thực địa, đặc biệt là công tác xác minh thông tin, khảo sát hiện trạng tại các xã vùng sâu, vùng xa của Tây Ninh.

Tây Ninh phải xem đầu tư vào yếu tố con người là chiến lược then chốt cho quá trình chuyển đổi số. Sự thành công của chuyển đổi số không nằm ở hạ tầng công nghệ, mà ở khả năng chuyển đổi tư duy và trao quyền cho đội ngũ cán bộ cấp cơ sở. 

Để hiện thực hóa điều này, UBND tỉnh Tây Ninh cần ưu tiên ban hành Quyết sách về cơ chế khuyến khích đổi mới. Cơ chế này phải đi kèm với việc tăng cường đầu tư vào ba trụ cột giải pháp đã đề xuất (năng lực số, cơ chế phân quyền, trải nghiệm công cụ). Việc triển khai đồng bộ sẽ đem lại hiệu quả tốt nhất trong xây dựng Chính quyền số gần dân và minh bạch của tỉnh.