Trận địa tên lửa phòng không S-300 Ukraine bị Nga phá hủy (Ảnh: Telegram).
Na Uy vừa công bố sẽ tài trợ mua tên lửa cho hệ thống phòng không S-300 thời Liên Xô của Ukraine, một động thái được kỳ vọng sẽ củng cố đáng kể khả năng phòng thủ của Kiev trước các cuộc tập kích đường không dồn dập của Nga. Tuy nhiên, nguồn gốc cụ thể của số tên lửa này vẫn chưa được tiết lộ, làm dấy lên nhiều đồn đoán, tạp chí The War Zone của Mỹ nhận định.
Khoản tài trợ này là một phần của gói viện trợ quân sự lớn hơn mà Na Uy vừa công bố, bao gồm cả đạn dược cho máy bay chiến đấu F-16 của Không quân Ukraine. Chính phủ Na Uy mô tả đây là “hệ thống vũ khí chính xác tiên tiến nâng cấp các tên lửa giá rẻ thành vũ khí dẫn đường chính xác”, nhiều khả năng là tên lửa Hệ thống Vũ khí Tiêu diệt Chính xác Tiên tiến II (APKWS II) 70mm, vốn đã được Ukraine sử dụng hiệu quả trong cả nhiệm vụ không đối đất và đất đối không.
Thủ tướng Na Uy Jonas Gahr Støre nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giao hàng nhanh chóng các vũ khí này, khẳng định “tự do và độc lập của Ukraine hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ quân sự từ các đồng minh và đối tác”.
Tên lửa Iskander Nga tiêu diệt hệ thống phòng không S-300 Ukraine (Video: Zvezda).
S-300: Xương sống phòng không Ukraine
Na Uy sẽ chi hơn nửa tỷ kroner (gần 50 triệu USD) cho các tên lửa S-300, được cung cấp thông qua chương trình JUMPSTART của chính phủ Mỹ, một hình thức mở rộng của chương trình Bán vũ khí quân sự nước ngoài (FMS).
Hệ thống S-300, đặc biệt là các biến thể S-300P (SA-10 Grumble) và S-300PS, đã và đang là trụ cột trong lưới lửa phòng không của Ukraine kể từ khi Nga bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt vào năm 2022.
Mặc dù nhiều hệ thống đã bị phá hủy trong giao tranh, S-300 vẫn được phòng không Ukraine sử dụng với số lượng đáng kể.
Các tên lửa 5V55R với tính năng dẫn đường radar bán chủ động, tầm bắn tối đa 56 dặm (khoảng 90km), là loại quan trọng nhất mà Ukraine sở hữu cho hệ thống S-300PS. Ngoài ra, Ukraine cũng vận hành một số lượng nhỏ hệ thống S-300V1 (SA-12 Gladiator/Giant) với tên lửa 9M83.
Tên lửa phòng không S-300 của Ukraine (Ảnh: Voidwanderer).
Nguồn gốc tên lửa: Vẫn là một bí ẩn
Việc Nga là nhà sản xuất tên lửa S-300 mới duy nhất được biết đến hiện nay đã đặt ra câu hỏi lớn về nguồn gốc của số tên lửa mà Na Uy tài trợ. Trước đây, Ukraine đã nhận được một tổ hợp S-300 từ Slovakia, và các quốc gia NATO khác như Bulgaria và Hy Lạp cũng sở hữu các biến thể S-300, nhưng số lượng và tình trạng tên lửa trong kho của họ vẫn chưa rõ ràng.
Một khả năng đáng chú ý là các tên lửa mới sẽ được cung cấp từ bên trong Ukraine. Theo một cuộc phỏng vấn gần đây với Denys Shtilerman, nhà thiết kế chính của công ty Fire Point của Ukraine, Kiev đang phát triển các tên lửa riêng, tương thích với bệ phóng của cả hệ thống S-300 và S-400.
Mặc dù Ukraine chưa bao giờ chính thức nhận được tên lửa S-400, nhưng khả năng họ đã thu giữ được một số thành phần của tổ hợp này từ Nga và không loại trừ việc đưa chúng trở lại hoạt động với tên lửa mới.
Tuyên bố của Bộ trưởng Quốc phòng Na Uy Tore O. Sandvik về việc gói hỗ trợ mới nhất “góp phần phát triển năng lực của Ukraine trong trung và dài hạn” cũng có thể ám chỉ đến các thiết bị tác chiến do Ukraine sản xuất.
Fire Point, công ty có trụ sở tại Kiev, nổi tiếng với tên lửa hành trình tầm xa Flamingo và các sản phẩm UAV tấn công. Công ty này cũng đang nỗ lực để làm cho tên lửa của mình tương thích với các hệ thống radar của phương Tây, cho phép các bệ phóng S-300 hiện có bắn tên lửa đánh chặn mới, sử dụng tham số mục tiêu được phát hiện và theo dõi bởi những cảm biến tiên tiến hơn do phương Tây cung cấp.
Đây có thể là một bước tiến tương tự như “FrankenSAMs”, các hệ thống tên lửa đất đối không tận dụng khả năng hiện có của Ukraine để nhanh chóng cung cấp thêm khả năng phòng không. Tuy nhiên, giải pháp của Fire Point khác biệt ở chỗ nó liên quan đến việc phát triển một loại vũ khí hoàn toàn mới, chứ không phải là vũ khí được hoán cải.
Phòng không vẫn là một trong những ưu tiên quân sự cấp bách nhất của Ukraine. Việc bổ sung thêm nguồn tên lửa đánh chặn cho hệ thống S-300 sẽ mang lại sự tăng cường rất cần thiết. Quan trọng hơn, nếu có thể đẩy mạnh sản xuất, Ukraine có thể tự chủ được nguồn cung cấp số lượng lớn tên lửa đất đối không với giá tương đối thấp, đồng thời tích hợp các radar và cảm biến mới để mở rộng khả năng của hệ thống S-300.
Với việc Na Uy đã chính thức công bố về việc cung cấp tên lửa đánh chặn cho hệ thống S-300 của Ukraine, nhiều thông tin chi tiết hơn có thể sẽ được tiết lộ trong thời gian tới.
Nguồn: https://dantri.com.vn/the-gioi/ten-lua-s-300-ukraine-tai-xuat-nguon-goc-van-la-mot-bi-an-20251218171511963.htm
