‘Thu nhập bình quân 10.000 USD hãy tính chuyện đánh thuế lãi tiết kiệm’

Tại các nước phát triển, thu nhập từ lãi tiết kiệm đều đưa vào diện chịu thuế TNCN. Tuy nhiên, các quốc gia này có thu nhập bình quân đầu người rất cao, mấy chục nghìn USD, thậm chí hàng trăm nghìn USD mỗi năm.

“Thu nhập của người dân thường đủ để nuôi sống bản thân, gia đình, thậm chí dư dật. Ngoài ra, an sinh xã hội tại các quốc gia này cũng khá cao. Trẻ em đi học được miễn học phí, người già đi viện được miễn viện phí. Người dân mua nhà được hỗ trợ vay với lãi suất thấp, khoản tiền lãi vay mua nhà trả góp hàng tháng cũng được trừ trước khi tính thuế TNCN”, ông Tú nói.

Khía cạnh khác được vị chuyên gia đề cập là đồng tiền nội tệ của các nước phát triển rất có giá trị, thậm chí là đồng tiền mạnh. Lãi suất vay ngân hàng khá thấp, ổn định, lạm phát cũng thấp. Khi gửi tiền tiết kiệm, người gửi luôn thực dương về lãi suất. Bởi vậy, đưa lãi tiết kiệm vào khoản chịu thuế TNCN là có lý.

Với các nước đang phát triển hoặc chậm phát triển, hiện nay có nước đưa lãi tiết kiệm vào khoản thu nhập tính thuế TNCN, có nước không. Việt Nam nếu xem xét, tham khảo thì cũng phải cân nhắc kỹ, chọn những quốc gia có điều kiện tương đồng.

Bộ Tài chính dẫn ví dụ trường hợp Trung Quốc, Hàn Quốc hay Thái Lan… hiện đang đánh thuế với lãi tiết kiệm, theo ông Tú, điều này chưa tương đồng với Việt Nam.

Ví dụ, Trung Quốc hiện thu nhập bình quân đầu người khoảng 13.000 USD/năm, trong khi Việt Nam chưa tới 5.000 USD/năm; Hàn Quốc cũng là nước có thu nhập bình quân đầu người xếp vào hàng cao trên thế giới…

Nhấn mạnh không nên đánh thuế TNCN với tiền lãi gửi tiết kiệm, chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh cho rằng, trước khi có tiền gửi ngân hàng, người dân đã phải hoàn thành đầy đủ nghĩa vụ thuế với Nhà nước.

Hiện nay, lãi suất tiền gửi ngân hàng đang rất thấp. Giả sử gửi tiết kiệm 100 triệu đồng vào ngân hàng, mỗi năm người gửi sẽ nhận được khoảng 6 triệu đồng tiền lãi. Với mức lãi suất như vậy, nguồn thu thuế từ lãi tiền gửi không quá lớn. Nếu tính đến yếu tố lạm phát, số tiền lãi nhận được của người gửi thực chất không còn bao nhiêu. “Việc đánh thuế tiền gửi của người dân là không bõ, không đáng”, ông Thịnh nói.

5 năm tới chưa nên bàn chuyện đánh thuế lãi tiết kiệm

Theo ông Tú, Việt Nam đang tập trung phát triển kinh tế, dự kiến năm nay phấn đấu tăng trưởng tối thiểu 8%; hướng tới giai đoạn tiếp theo tăng trưởng 2 con số, năm 2045 trở thành nước phát triển, có thu nhập cao.

Muốn kinh tế tăng tốc đòi hỏi nhu cầu vốn rất lớn. Trong khi đó, khoảng 90% doanh nghiệp hiện nay có quy mô vừa và nhỏ, hoạt động chủ yếu dựa vào vốn ngay ngân hàng. Đánh thuế lãi tiết kiệm, người dân sẽ giảm gửi tiền vào ngân hàng để chuyển sang các kênh đầu tư khác như bất động sản, vàng…, trực tiếp tác động đến nguồn vốn huy động của ngân hàng.

Nhấn mạnh từ nay đến năm 2030 Việt Nam không nên bàn chuyện đánh thuế lãi tiết kiệm, theo ông Tú: “Giai đoạn sau đó, nếu kinh tế phát triển, an sinh xã hội tốt hơn… mới từng bước tính đến chuyện đánh thuế. Việt Nam đang ở mức thu nhập trung bình nhưng là phần đáy trong khung trung bình. Khi nào thu nhập bình quân đầu người vươn lên khoảng 10.000 USD/năm hãy tính tới chuyện đánh thuế lãi tiết kiệm”.

Cũng cho rằng thời điểm hiện tại chưa phù hợp tính chuyện đánh thuế lãi tiết kiệm, chuyên gia thuế Nguyễn Văn Được, Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn thuế Trọng Tín, bày tỏ trước khi đưa ra quyết định có nên đánh thuế hay không, cần thực hiện đánh giá tổng thể về quy mô thị trường tiền gửi, tỷ lệ tiền gửi từ cá nhân và tổ chức.

“Cũng cần xây dựng và hoàn thiện thị trường đầu tư lành mạnh, từ đó xây dựng chính sách phù hợp, đảm bảo ổn định kinh tế và tài chính quốc gia”, ông Được nói.

Tại dự thảo tờ trình đề nghị xây dựng dự án luật Thuế TNCN (thay thế) mới nhất gửi Chính phủ, Bộ Tài chính đề xuất cần rà soát bổ sung quy định về thu nhập chịu thuế theo hướng bổ sung nhóm thu nhập khác.

Bộ này dẫn ví dụ các khoản thu nhập chịu thuế ở Thái Lan, Trung Quốc, Hàn Quốc. Điểm chung dễ thấy là cả 3 quốc gia này đều đánh thuế TNCN với khoản thu nhập từ tiền lãi gửi ngân hàng.

Tuy Bộ Tài chính chưa chính thức đề xuất cụ thể đưa lãi suất tiết kiệm vào khoản thu đánh thuế TNCN, nhưng việc đặt ra vấn đề này như trên cũng thu hút sự chú ý của đông đảo dư luận.