Thu tiền đi vệ sinh tại các trạm dừng nghỉ gây phản cảm

Sáng 24-12, tại tọa đàm “Cần thiết có quy chuẩn chất lượng dịch vụ trạm dừng nghỉ cao tốc” do báo Xây dựng tổ chức, ông Đặng Văn Chung, Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam, cho rằng pháp luật hiện hành đã có quy chuẩn đối với trạm dừng nghỉ, song cần điều chỉnh theo hướng nâng cao chất lượng dịch vụ, nhất là tại các trạm trên tuyến cao tốc.

Thiếu trạm dừng nghỉ, thu tiền vệ sinh gây bức xúc

Theo ông Chung, nhu cầu thiết yếu nhất tại trạm dừng nghỉ là khu vực vệ sinh. Đây là dịch vụ tối thiểu phải bảo đảm cho người lái xe và hành khách khi di chuyển đường dài. Tuy nhiên, một số trạm trên các tuyến cao tốc do Tổng Công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) quản lý đang thu tiền sử dụng nhà vệ sinh, gây bức xúc dư luận.

Ông Chung dẫn chứng, trong khi các trạm xăng dầu trên cao tốc vẫn phục vụ nhà vệ sinh miễn phí thì việc trạm dừng nghỉ thu phí khiến người sử dụng cảm thấy không hợp lý. “Nhìn chung rất phản cảm” – ông Chung nói và cho biết đã từng trao đổi vấn đề này với lãnh đạo VEC để xem xét điều chỉnh.

Chia sẻ từ góc độ đơn vị vận hành, ông Vũ Tuấn Phong, Giám đốc Công ty Dịch vụ đường cao tốc VRS, cho biết trạm dừng nghỉ là lĩnh vực còn khá mới nên trong giai đoạn đầu vận hành phát sinh nhiều tranh luận. Đơn cử, yêu cầu “nhà vệ sinh sạch sẽ” là điều hiển nhiên, nhưng thế nào là sạch thì lại chưa có quy định, tiêu chí cụ thể.

Theo ông Phong, cơ quan quản lý nhà nước cần ban hành hướng dẫn rõ ràng về chất lượng dịch vụ, đồng thời xác định những giới hạn mà đơn vị vận hành không được vượt qua. Nếu vượt quá các giới hạn này, chắc chắn sẽ phát sinh phản ứng tiêu cực từ phía người sử dụng.

Liên quan đến việc thu tiền sử dụng nhà vệ sinh, ông Phong cho biết theo quy định, đơn vị vận hành trạm dừng nghỉ phải cung cấp một số dịch vụ thiết yếu không thu phí. Từ thực tế đó, đơn vị đã thống nhất nguyên tắc: Không thu tiền vệ sinh, hàng hóa phải niêm yết giá công khai, minh bạch.

“Chúng tôi đặt mình vào vị trí khách hàng để xác định nhu cầu thực tế. Ngoài dịch vụ ăn uống, nghỉ ngơi, vệ sinh, các trạm còn cung cấp miễn phí bơm lốp, kích bình acquy. Những dịch vụ này được người dân đón nhận rất tích cực” – ông Phong nói.

Nhiều tầng nấc trung gian làm giảm chất lượng dịch vụ

Một vấn đề khác được ông Đặng Văn Chung nêu ra là tình trạng chia sẻ lợi nhuận qua nhiều tầng nấc trong đầu tư và vận hành trạm dừng nghỉ. Việc này thiếu minh bạch, làm chi phí bị đội lên, tác động trực tiếp đến chất lượng dịch vụ và giá cả.

“Tôi đề nghị loại bỏ cơ chế thu phí nhiều cấp để đồng tiền người dân bỏ ra được phục vụ trọn vẹn từ A đến Z”- ông Chung nói.

Cùng quan điểm, ông Đỗ Văn Bằng, Giám đốc Công ty TNHH TM&DV Minh Thành Phát, cho rằng khi nhà đầu tư xây dựng trạm dừng nghỉ rồi cho đơn vị khác thuê khai thác, vận hành sẽ phát sinh nhiều tầng lớp quản lý. Hệ quả là chất lượng dịch vụ không bảo đảm, xuất hiện các hiện tượng như thu tiền nhà vệ sinh, bán hàng giá cao, làm mất lòng tin của khách hàng.

Theo ông Bằng, người dân xứng đáng được hưởng dịch vụ trạm dừng nghỉ chất lượng, với không gian thoáng mát, sạch sẽ, hàng hóa bảo đảm chất lượng và có phòng nghỉ cho tài xế. Do đó, cần siết chặt quản lý chất lượng hoạt động, yêu cầu các nhà đầu tư nâng cao tinh thần phục vụ, xây dựng trạm dừng nghỉ trở thành điểm dừng chân an toàn, văn minh.

Ở góc độ chuyên gia, TS Phan Lê Bình cho rằng tại các tuyến có lưu lượng lớn, tư nhân vận hành trạm dừng nghỉ khá hiệu quả. Tuy nhiên, ở khu vực miền núi, lưu lượng thấp, việc duy trì hoạt động rất khó khăn. Nếu phó mặc hoàn toàn cho tư nhân, nơi đông xe sẽ làm tốt, còn vùng xa sẽ bị bỏ ngỏ.

Vì vậy, ông đề xuất Việt Nam học theo mô hình của Nhật Bản: Nhà nước có chính sách trợ giá cho các tuyến có lưu lượng xe thấp, tương tự cơ chế trợ giá xe buýt. Các hạng mục được hỗ trợ có thể bao gồm chi phí điện, nước, vệ sinh.

Thêm vào đó, nhà nước cần xây dựng cơ chế kiểm định chất lượng rõ ràng, trạm đạt chuẩn hay không đạt chuẩn. Nếu liên tiếp 2-3 năm không đạt chuẩn thì không tiếp tục cho phép hoạt động.

Theo bà Phan Thị Thu Hiền, Phó Cục trưởng Cục Đường bộ, khung pháp lý về đầu tư, xây dựng, tổ chức khai thác và quản lý trạm dừng nghỉ hiện đã tương đối đầy đủ. Vấn đề chủ yếu nằm ở khâu triển khai thực tế.

Bà cũng cho rằng trạm dừng nghỉ tới đây không chỉ phục vụ hành khách mà còn có thể trở thành trung tâm kết nối logistics, trung tâm vận tải hàng hóa trên các tuyến cao tốc lớn. Do đó, các chủ đầu tư cần quan tâm đa dạng hóa dịch vụ, đáp ứng cả nhu cầu vận tải hàng hóa, xếp dỡ, trung chuyển, chứ không chỉ dừng lại ở dịch vụ cơ bản cho hành khách.