Thủ tướng Canada bị chỉ trích ‘lệch chuẩn’ vì dùng chính tả kiểu Anh trong văn bản chính phủ

Theo báo Guardian, Thủ tướng Canada Mark Carney đang đối mặt với làn sóng chỉ trích dữ dội vì sử dụng chính tả kiểu Anh trong văn bản chính phủ, đi ngược lại chuẩn mực tiếng Anh kiểu Canada và có thể gây nhầm lẫn về bản sắc ngôn ngữ quốc gia.

Cụ thể, theo các chuyên gia, trong ngân sách liên bang gần đây và một thông cáo báo chí sau cuộc gặp với Tổng thống Mỹ Donald Trump, Văn phòng Thủ tướng Canada đã dùng nhiều từ theo chính tả Anh, điển hình là viết chữ “s” thay cho “z” trong một số từ – cách viết phổ biến tại Anh nhưng không phù hợp với quy ước tiếng Anh Canada.

Được biết, Thủ tướng Carney từng giữ chức Thống đốc Ngân hàng Anh trong bảy năm. Sau khi trở về Canada và đảm nhiệm cương vị thủ tướng, ông dường như vẫn duy trì thói quen ngôn ngữ này, khiến giới ngôn ngữ học Canada lên tiếng cảnh báo.

Trong một bức thư ngỏ, sáu nhà ngôn ngữ học đã đề nghị Văn phòng Thủ tướng, Chính phủ và Quốc hội Canada tuân thủ chính tả tiếng Anh Canada, “vốn đã được sử dụng nhất quán từ những năm 1970 đến năm 2025”.

Họ cảnh báo rằng nếu các cơ quan chính quyền bắt đầu sử dụng những hệ thống chính tả khác nhau, “điều này có thể gây nhầm lẫn đâu mới là chuẩn mực chính tả Canada”.

Theo Guardian, tiếng Anh Canada là niềm tự hào lớn của những người kỹ tính về ngôn ngữ tại nước này. Phong cách chính tả riêng biệt – đôi khi mang tính khá tùy ý – lại phản ánh di sản lịch sử từ quá trình Canada bị thực dân hóa.

Bức thư viết: “Tiếng Anh Canada hình thành qua làn sóng định cư của những người trung thành với Hoàng gia Anh sau Chiến tranh Cách mạng Mỹ, tiếp đó là các đợt nhập cư từ Anh, Scotland, Wales, Ireland, cũng như từ bối cảnh châu Âu và toàn cầu”.

Theo các tác giả bức thư, các cách viết hiện được chấp nhận phản ánh “những ảnh hưởng và nền văn hóa toàn cầu được đại diện trong dân số của chúng ta, đồng thời bao gồm cả từ ngữ và cụm từ có nguồn gốc từ các ngôn ngữ bản địa”.

Các nhà ngôn ngữ học nhấn mạnh rằng phong cách chính tả đặc trưng của Canada từng được sử dụng rộng rãi trong truyền thông và các văn bản chính phủ, và quyết định có chủ ý này thể hiện mong muốn gìn giữ một yếu tố quan trọng của “lịch sử quốc gia, bản sắc và niềm tự hào” của đất nước.

Thực tế, tiếng Anh Canada vừa tránh một số cách viết kiểu Anh như tyre hay gaol, vừa không hoàn toàn theo kiểu Mỹ, khi vẫn dùng cheque hay manoeuvre. Ngoài ra, nhiều từ vựng còn bắt nguồn từ tiếng Pháp và ngôn ngữ của các cộng đồng bản địa, như toque hay muskeg.

Hiện Văn phòng Thủ tướng Mark Carney chưa phản hồi về những chỉ trích này. Tuy nhiên, theo các nhà ngôn ngữ học, trong bối cảnh Canada đang nhấn mạnh bản sắc riêng, việc bảo vệ tiếng Anh Canada là một cách thể hiện lập trường rõ ràng và dễ thấy nhất.