Thương mại điện tử Việt Nam đứng trước ‘bước ngoặt lớn’

Thương mại điện tử (TMĐT) tại Việt Nam tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ, trở thành một trong những lĩnh vực quan trọng đóng góp vào nền kinh tế số. Theo báo cáo của Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM), doanh thu TMĐT năm 2024 ước tính đạt 25 tỉ USD, tăng 20% so với năm trước, dự kiến tiếp tục tăng trưởng hai chữ số trong năm 2025. Với dân số trẻ, tỷ lệ sử dụng internet cao (hơn 70% dân số) và thói quen mua sắm trực tuyến ngày càng phổ biến, Việt Nam đang trở thành một trong những thị trường TMĐT hấp dẫn nhất khu vực Đông Nam Á.

Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của thị trường cũng đặt ra nhiều thách thức trong việc quản lý, đặc biệt là vấn đề thuế đối với các giao dịch TMĐT. Trước đây, phần lớn các nhà bán hàng cá nhân và doanh nghiệp nhỏ lẻ tự kê khai thuế, dẫn đến tình trạng thiếu minh bạch trong việc thực hiện nghĩa vụ tài chính. Trong bối cảnh đó, Chính phủ đã đưa ra các quy định mới nhằm cải thiện cơ chế thu thuế trong lĩnh vực này.

Quy định thuế mới – “bước ngoặt” trên sàn TMĐT

Theo quy định mới có hiệu lực từ ngày 1.4.2025, các sàn TMĐT sẽ có trách nhiệm khấu trừ và nộp thay thuế cho nhà bán hàng đối với mỗi giao dịch thành công. Đây là bước điều chỉnh quan trọng trong công tác quản lý thuế, giúp hạn chế tình trạng thất thu ngân sách nhà nước và đảm bảo sự công bằng trong hoạt động kinh doanh trực tuyến.

Trước đây, nghĩa vụ thuế thuộc về từng cá nhân, doanh nghiệp kinh doanh trên sàn, nhưng từ năm 2025, các nền tảng TMĐT sẽ trực tiếp thu thuế trên mỗi đơn thành công và chuyển nộp cho cơ quan quản lý. Điều này sẽ giúp việc quản lý thuế trở nên chặt chẽ hơn, nhưng cũng đặt ra thách thức cho cả sàn và nhà bán hàng trong quá trình thực thi.

Việc áp dụng hình thức khấu trừ thuế ngay từ giao dịch có thể mang lại một số lợi ích nhất định, trong đó có đơn giản hóa quy trình kê khai thuế cho cá nhân kinh doanh. Tuy nhiên, chính sách này cũng làm dấy lên lo ngại về tính hợp lý trong việc áp thuế, mức thuế suất và ảnh hưởng đối với chi phí vận hành của nhà bán hàng.

Nhiều người bán trên các sàn TMĐT bày tỏ quan ngại về việc thuế suất chưa được phân biệt rõ ràng theo quy mô kinh doanh, dẫn đến khả năng ảnh hưởng đến lợi nhuận, đặc biệt với doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ. Một số ý kiến cho rằng cần có cơ chế linh hoạt hơn để đảm bảo sự công bằng giữa các nhóm nhà bán hàng, cũng như tránh tạo thêm gánh nặng tài chính cho bên bán trong bối cảnh kinh tế chưa hoàn toàn phục hồi sau đại dịch.

Các nền tảng TMĐT thích ứng với quy định mới

Trước sự thay đổi này, các sàn TMĐT đã có những bước chuẩn bị nhằm đảm bảo tuân thủ quy định của cơ quan thuế. Nhiều nền tảng đang điều chỉnh hệ thống để tích hợp cơ chế khấu trừ thuế tự động, đồng thời tăng cường truyền thông để hỗ trợ người bán hiểu rõ các thay đổi trong chính sách thuế .

Tuy nhiên, quá trình thực hiện vẫn đang đặt ra một số thách thức: tính minh bạch và đồng bộ trong quy trình nộp thuế. Sàn cho rằng cần có hướng dẫn cụ thể hơn từ cơ quan quản lý để đảm bảo chính sách được thực hiện chính xác, tránh ảnh hưởng tiêu cực đến cả người bán và nền tảng.

Đại diện Shopee Việt Nam cho biết từ cuối năm 2024 đến nay, sàn vẫn luôn làm việc chặt chẽ với các cơ quan ban ngành để chuẩn bị cho sự thay đổi này. Đồng thời, Shopee Việt Nam mong muốn nhận được thêm các hỗ trợ từ cơ quan quản lý nhà nước trong việc hướng dẫn, tạo điều kiện cho những người kinh doanh TMĐT thực hiện đúng nghĩa vụ thuế.

Sự thay đổi trong chính sách thuế cho thấy thị trường TMĐT Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển chuyên nghiệp hơn, với sự tham gia ngày càng sâu của cơ quan quản lý. Việc sàn TMĐT đóng vai trò cầu nối giữa nhà bán hàng và cơ quan thuế sẽ giúp hệ thống thu thuế trở nên minh bạch hơn, nhưng các chuyên gia cho rằng sẽ cần đến sự đồng hành của sàn với nhà bán để hỗ trợ lẫn nhau.

Một trong những xu hướng quan trọng sẽ được sàn triển khai sắp tới là tăng cường hỗ trợ phí vận chuyển nhằm thu hút khách hàng và duy trì mức độ cạnh tranh trên thị trường. Hàng ngàn chương trình đào tạo, tập huấn miễn phí cho người bán vẫn liên tục được các sàn tổ chức, giúp những doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ tiếp cận tốt hơn với quá trình chuyển đổi số và tăng trưởng bền vững cùng hệ sinh thái.

Các nền tảng cũng đang tập trung nâng cấp các công cụ hỗ trợ nhà bán hàng như tính năng livestream, video bán hàng, tối ưu hóa quảng cáo và chương trình khuyến mãi. Việc này không chỉ giúp gia tăng doanh số cho nhà bán, mà còn thúc đẩy sự phát triển của hệ sinh thái TMĐT, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các doanh nghiệp kinh doanh trực tuyến.