Tôi mua nhà giấy tay, khi bị thu hồi có được chia tiền bồi thường với chủ đất?

Tôi yêu cầu phải nhận được tiền bồi thường mới dọn đi thì chủ đất nói đất của ai người đó được nhận tiền bồi thường. Tôi hoang mang quá, vậy là tôi phải ra đi bằng hai bàn tay trắng hay sao? Tôi được quyền đề nghị nhận 1 phần tiền bồi thường hay không, thưa luật sư?

Bạn đọc Trần Thị Lệ (huyện Hóc Môn, TP.HCM)

Luật sư Nguyễn Minh Luận, Đoàn Luật sư TP.HCM, trả lời:

Khoản 5 Điều 3 Luật Đất đai 2024 quy định bồi thường về đất là việc Nhà nước trả lại giá trị quyền sử dụng đất của diện tích đất thu hồi cho người có đất thu hồi.

Căn cứ khoản 3 Điều 15 Luật Đất đai 2024, Nhà nước có trách nhiệm thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo quy định của pháp luật cho người có đất thu hồi khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Tuy nhiên, người có đất bị thu hồi trong trường hợp này chỉ được Nhà nước bồi thường khi đáp ứng một trong các điều kiện được quy định tại khoản 2 Điều 95 Luật Đất đai 2024 như:

– Có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở hoặc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất hoặc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất (GCN);

– Có một trong các giấy tờ về quyền sử dụng đất làm căn cứ để cấp GCN theo quy định tại Điều 137 của Luật này;

– Nhận chuyển quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật từ người có quyền sử dụng đất hợp pháp nhưng chưa hoàn thành thủ tục đăng ký đất đai;…

Khoản 5 Điều 25 Nghị định 88/2024 quy định: Trường hợp đất thu hồi, tài sản đang có tranh chấp mà chưa giải quyết xong thì tiền bồi thường, hỗ trợ được gửi vào tài khoản tiền gửi của đơn vị, tổ chức thực hiện nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư mở tại ngân hàng thương mại do Nhà nước nắm giữ cổ phần chi phối theo lãi suất không kỳ hạn, sau khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết xong thì trả cho người có quyền sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản.

Như vậy, với dữ liệu bạn cung cấp có thể hiểu rằng chủ thửa đất đã được cấp GCN và họ có quyền sử dụng đất hợp pháp đối với đất nông nghiệp, không phải đất ở.

Vì vậy, trường hợp chủ cũ tự ý xây nhà trên đất nông nghiệp là trái quy định pháp luật. Do đó, về nguyên tắc thì người này có thể sẽ chỉ được Nhà nước bồi thường về đất khi thu hồi đất, không được bồi thường về tài sản trên đất.

Bạn mua nhà đất bằng giấy tay vào năm 2020 và chưa được cấp GCN nên về mặt pháp lý bạn không đủ điều kiện để được nhận bồi thường từ Nhà nước. Trường hợp bạn muốn nhận một phần tiền bồi thường thì bạn nên thương lượng với chủ đất để yêu cầu chia tiền bồi thường theo tỷ lệ tương ứng với phần diện tích nhà đất mà bạn đã mua.

Nếu xảy ra tranh chấp thì bạn có thể khởi kiện ra Tòa án có thẩm quyền để đòi quyền lợi và đồng thời bạn yêu cầu đơn vị, tổ chức thực hiện nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư gửi tiền bồi thường vào tài khoản tiền gửi do đơn vị, tổ chức này mở tại ngân hàng thương mại do Nhà nước nắm giữ cổ phần chi phối, sau khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết xong tranh chấp thì trả cho người có quyền nhận tiền.