Tom Heaton: Người gác đền trong “bóng tối” của Man Utd

Dưới cơn mưa tầm tã và cái lạnh cắt da thịt tại đại bản doanh Carrington của Man Utd, thủ thành Tom Heaton hiện rõ vẻ cau có. Vừa rời sân tập sau một trận thua, anh lầm lũi bước đi, tay vung vẩy, miệng lẩm bẩm phân tích trận đấu dưới góc nhìn của một thủ môn. “Bọn tôi bị dập tơi tả”, anh nói lớn, sự bực bội không thể che giấu.

Thế nhưng, khi được hỏi liệu anh có còn cảm thấy vui vẻ với công việc này, Heaton đáp lại bằng một nụ cười gần như thường trực: “Tôi yêu nó”. Câu trả lời ngắn gọn ấy gói gọn tất cả: lý do vì sao một thủ môn với cơ hội ra sân ít ỏi, từng ba lần khoác áo tuyển Anh, sắp bước sang tuổi 40, vẫn miệt mài cống hiến mỗi ngày. Nó cũng bác bỏ định kiến cho rằng thủ môn số ba chỉ là kẻ lười biếng ăn theo.

Tom Heaton khẳng định khát khao được thi đấu (Ảnh: Getty).

1.064 ngày vắng bóng và khát khao chưa bao giờ lụi tàn

Lần gần nhất Tom Heaton xuất hiện trên sân cỏ tại giải Ngoại hạng Anh đã là từ ngày 1/1/2020, trong màu áo Aston Villa. Chấn thương dây chằng đầu gối nghiêm trọng trong trận đấu đó đã khiến anh phải nghỉ thi đấu dài hạn. Sau khi tái gia nhập Man Utd vào tháng 7/2021, Heaton chỉ có vỏn vẹn 202 phút thi đấu. Lần ra sân chính thức gần nhất của anh ở đội một đã cách đây 1.064 ngày, một khoảng thời gian dài đằng đẵng. Tuy nhiên, khát khao được bắt chính vẫn luôn là động lực mạnh mẽ trong tâm trí thủ thành kỳ cựu này.

“Cảm giác đó, tôi không bao giờ rời bỏ. Tôi vẫn cố gắng giành lấy chiếc áo ấy, nên vào những ngày thi đấu, việc ngồi trên khán đài, khởi động cùng anh em rồi lại thay đồ để đóng vai trò hỗ trợ đôi khi khá khó chịu”, Heaton chia sẻ.

Heaton chắc chắn đã lường trước những thách thức khi trở lại câu lạc bộ mà anh đã gắn bó từ năm 11 tuổi. Anh rời Man Utd vào năm 2010 mà chưa từng có cơ hội ra sân sau 5 năm được đôn lên đội hình chính. Khi Heaton trở lại, David de Gea đang là lựa chọn số một, trong khi Dean Henderson thường xuyên góp mặt trong các đợt tập trung của đội tuyển Anh.

“Đôi lúc cách nhìn của tôi có thể gần như bị ảo tưởng. Tôi hiểu người ngoài nhìn vào sẽ nghĩ gì, nhưng tôi tự nhủ bản thân sẽ nhận lấy thử thách này. Phần lý trí của tôi biết rằng trở lại đây ở tuổi 35 có lẽ chủ yếu để đảm nhận vai trò dự phòng, nhưng tôi không hề hối tiếc. Tôi yêu quãng thời gian ở đây”, Heaton vừa cười, vừa nói.

Chỉ còn “vai phụ” khi trở lại Old Trafford

Tom Heaton chấp nhận vai trò dự phòng (thủ môn số 3 hoặc số 4) khi trở về khoác áo Man Utd ở tuổi 35 (Ảnh: Getty).

Heaton không còn kỳ vọng tên mình xuất hiện trong đội hình ra sân của Man Utd. Chia sẻ về cảm xúc này, anh cho biết: “Đã có lúc tôi thất vọng, nhưng hiện tại thì không thể nói như vậy”.

Sự nghiệp của Heaton từng chứng kiến nhiều thời điểm anh đứng trước ngưỡng cửa rời Old Trafford lần thứ hai. Luton Town từng là một bến đỗ tiềm năng, khi anh đã dành cả ngày làm việc với HLV Rob Edwards trước mùa giải Ngoại hạng Anh 2023-24. Tuy nhiên, Man Utd đã từ chối lời đề nghị này. Mùa hè năm ngoái, trước khi gia hạn hợp đồng một năm với “Quỷ đỏ”, Wrexham – nơi Heaton khởi nghiệp từ đội trẻ – cũng là một lựa chọn được cân nhắc.

Những cuộc trao đổi với chuyên gia tâm lý thể thao đã mang lại cho Heaton một sự “khép lại” nhất định. Anh trích dẫn câu ngạn ngữ Trung Hoa: “Trước khi giác ngộ: chặt củi, gánh nước. Sau khi giác ngộ: chặt củi, gánh nước”, như một triết lý sống. Tuy nhiên, nguồn an ủi lớn nhất của anh lại đến từ “những điều rất gần gũi”.

Trong suốt sự nghiệp, Heaton luôn duy trì thói quen trò chuyện với bố trước và sau mỗi buổi tập. “Nghe có vẻ nặng nề, nhưng đó luôn là thói quen hằng ngày của tôi. Bố tôi là giáo viên thể dục, giống như mẹ tôi, và còn làm thêm một chút về trắc nghiệm tâm lý nên ông khá giỏi về mảng này. Tôi nghĩ ông sẽ không phiền khi tôi nói vậy đâu”, anh chia sẻ.

Việc trở lại Man Utd cũng là cơ hội để Heaton khép lại một vòng tròn trong sự nghiệp. “Rất nhiều lịch sử cá nhân của tôi gắn với nơi này”, anh nói. Hiện tại, hai cậu con trai nhỏ của anh cũng đang thuộc nhóm tài năng trẻ mới nổi của Man Utd. Buổi tối, Heaton thường quay lại Carrington cùng các con, tranh thủ thực hiện thêm các buổi hồi phục.

Anh khẳng định: “Cơ hội trở về, được là một phần của CLB và cố gắng đưa đội bóng trở lại thành công là điều quá hấp dẫn để từ chối”.

Nhân chứng còn lại từ kỷ nguyên Ferguson

Tom Heaton thi đấu trận đầu tiên cho Man Utd vào ngày 8/12/2021 khi vào thay Dean Henderson (Ảnh: Getty).

Tháng 12/2021, thủ thành Heaton chính thức ra mắt Man Utd ở tuổi 35, khi vào sân từ ghế dự bị trong trận đấu Champions League gặp Young Boys. Đây là khoảnh khắc đánh dấu sự trở lại của anh sau quãng thời gian đầu tiên tại câu lạc bộ, nơi anh từng tập luyện cùng những huyền thoại như Edwin van der Sar và có tên trong danh sách di chuyển ở trận chung kết Champions League 2008 lịch sử.

Heaton tiết lộ, việc phải ngồi khán đài sau khi khởi động xong trong trận chung kết năm 2008 là khoảnh khắc anh nhận ra mình cần phải ra đi, dù phải hai mùa giải nữa anh mới chuyển đến Cardiff khi hết hạn hợp đồng. “Đó là quyết định đúng đắn với tôi. HLV Alex Ferguson khá cứng rắn khi tôi lần đầu nói với ông về mong muốn rời đội bóng, nhưng tôi sẽ không bao giờ quên việc vài tuần sau, ông gọi tôi vào phòng để nói rằng ông hiểu quyết định đó, tôn trọng và sẽ luôn ở bên tôi”, anh chia sẻ.

Heaton là cầu thủ duy nhất còn lại, đồng thời là một trong số rất ít những người hiện đang làm việc tại Carrington từng trải qua kỷ nguyên Ferguson, qua đó trở thành sợi dây kết nối với những năm tháng huy hoàng của câu lạc bộ. Anh hiểu rõ văn hóa cũng như những giá trị cốt lõi của Man Utd. Trong một buổi tập gần đây, khi một nhóm cầu thủ trẻ được đôn lên tập cùng đội một trong quãng nghỉ quốc tế, Heaton đã gọi đúng tên từng người.

Anh giải thích: “Nếu bạn tập cùng đội một Man Utd, việc mọi người biết tên bạn là điều đúng đắn. Chúng tôi sẽ có kỳ vọng ở bạn, nhưng đồng thời bạn cũng phải trân trọng tất cả”. Anh nhấn mạnh rằng những “hành vi, tư duy, thái độ” học được từ HLV Ferguson và những người khác ở Man Utd “sẽ theo bạn suốt cuộc đời”.

Ba thủ môn (áo vàng) của Man Utd ở mùa giải 2006-07 (từ trái sang): Tom Heaton, Edwin van der Sar, Tomasz Kuszczak (Ảnh: Getty).

Thủ môn, thủ lĩnh và con đường tương lai

Một buổi tập của Heaton thường bắt đầu trong phòng gym. HLV thủ môn của Man Utd, Jorge Vital, nổi tiếng với tư duy đổi mới, và dưới sự hướng dẫn ấy, Heaton thực hiện nhiều bài tập không hề quen thuộc. Có lúc anh phải bắt bóng khi đeo kính làm giảm thị lực; có lúc đứng quay mặt vào bức tường trắng, che một mắt, trong khi HLV thủ môn Craig Mawson thả những quả bóng tennis qua vai. Với Heaton, tất cả những thử thách đó đều nằm trong khả năng kiểm soát.

Ra ngoài sân cỏ, khi phần khởi động tiếp diễn, những khoảnh khắc nhẹ nhàng đan xen các bài tập căng thẳng. Và khi tiếng còi vang lên, các thủ môn được gọi sang tập cùng cầu thủ và từ thời điểm đó, Heaton đã nhập cuộc thực sự với một buổi tập cùng các đồng đội.

“Khát khao chiến thắng trong tập luyện là điều đáng kinh ngạc”, anh nói về quãng thời gian đầu ở Man Utd, nhắc tên Roy Keane, Gary Neville và Paul Scholes. “Tôi thực sự đã cố mang tinh thần đó theo mình ở bất cứ nơi đâu”, Heaton cho biết.

Mọi người đều thống nhất rằng Heaton đại diện cho sự cầu toàn về kỹ thuật, nhưng anh cũng có những nét riêng. Anh cố gắng duy trì chế độ tập tạ cho các ngón tay và “tôi có thể thấy ông thầy nhìn tôi rất kỳ lạ hôm qua trong giờ nghỉ, khi tôi bay người về góc cao để cản một quả bóng khó. Tôi tin vào việc làm bất cứ điều gì mà tôi nghĩ là có lợi. Điều đó đến từ sự tự tin vào bản thân và tôi thấy ổn với nó”.

Heaton đã có 301 lần ra sân ở hai hạng đấu cao nhất của bóng đá Anh, và hiện tại vẫn chăm chỉ làm việc cùng Senne Lammens. “Cậu ấy rất tự tin vào con người mình và bản thân mình”, Heaton nhận xét về thủ môn mới 23 tuổi của “Quỷ đỏ”.

Tom Heaton đang hướng tới công tác huấn luyện sau khi giải nghệ (Ảnh: Getty).

Dĩ nhiên, Heaton cũng hướng một phần sự chú ý đến chặng đường tiếp theo. Anh có các chứng chỉ huấn luyện bóng đá A và B, cùng chứng chỉ UEFA về quản lý bóng đá. Năm nay, anh đạt loại xuất sắc trong khóa học giám đốc thể thao và đã theo học chương trình lãnh đạo điều hành tại Đại học Oxford. Amorim đưa anh vào nhóm lãnh đạo của Man Utd, và anh từng đảm nhận vai trò tương tự dưới thời Erik ten Hag. Amorim đã tổ chức một cuộc họp trước mùa giải mang tính “bước ngoặt”, nơi ông giải thích khái niệm này cho các cầu thủ và trao cho nhóm quyền tự khẳng định mình. “Điều đó rất quan trọng, vì bạn có thể thiết lập mọi thứ, nhưng chúng cần có sức ảnh hưởng thực sự”, Heaton nói.

Nhóm thường xuyên họp để thảo luận về từng cá nhân, các tình huống đang diễn ra, những can thiệp cần thiết và các hành động đáng khen. Heaton nói: “Trong một môi trường cạnh tranh, đậm chất đàn ông, không quan trọng bạn 15 hay 40 tuổi, bạn đều phải chiến đấu để giành sự tôn trọng. Điều đó dễ hơn khi bạn thể hiện tốt và mang lại giá trị. Tôi chỉ có vài lần ra sân nên những cơ hội ấy khá hạn chế. Nhưng đó là một thử thách thú vị với tôi. Làm sao để đặt mình vào vị trí có đủ uy tín và sự tôn trọng để tạo ảnh hưởng? Điều đó đến từ việc xây dựng các mối quan hệ tốt, nhưng cũng là làm mọi thứ cho đúng. Nếu bạn làm đúng, người khác sẽ tôn trọng”.

Hợp đồng của Tom Heaton với Man Utd có thể không gắn với số phút thi đấu, nhưng giá trị anh mang lại nằm ở sự chuyên nghiệp và tinh thần cạnh tranh mỗi ngày. Ở tuổi gần 40, Heaton hiểu rõ vị trí của mình, không mơ mộng nhưng cũng không buông xuôi, vẫn tập luyện như thể cơ hội còn đó. Chính thái độ ấy giúp anh tạo dựng sự tôn trọng trong phòng thay đồ. Heaton có thể là “vai phụ” trên sân Old Trafford, nhưng ở Carrington, anh vẫn là một phần quan trọng của tập thể, một cầu thủ chưa bao giờ thôi khát khao được chơi bóng.