Tổng Bí thư yêu cầu trả lời 3 câu hỏi về khoa học công nghệ năm 2026

Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số ngày 30/12 phát thông báo kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2025 và triển khai nhiệm vụ năm 2026 của Ban Chỉ đạo.

Theo kết luận, Tổng Bí thư thống nhất phương châm năm 2026 là “hành động đột phá, lan tỏa kết quả”. Năm 2025 được xác định là giai đoạn “khởi động, chạy đà”, sang năm 2026 phải chuyển ngay sang tăng tốc, trong đó yếu tố quyết định là năng lực thực hiện, kỷ luật hành động và kết quả đầu ra thực tế.

“Mỗi bộ, ngành, địa phương phải chuyển từ cách làm theo kế hoạch sang cách làm theo mục tiêu và sản phẩm; từ báo cáo tiến độ sang báo cáo hiệu quả; từ có làm sang làm đến nơi đến chốn”, Tổng Bí thư nêu rõ, đồng thời yêu cầu gắn kết quả thực hiện với đánh giá trách nhiệm người đứng đầu.

Người đứng đầu Đảng giao các cơ quan xác định rõ những nhiệm vụ trọng tâm, cốt lõi để tập trung bố trí nguồn lực, nhất là cụ thể hóa khung kiến trúc tổng thể quốc gia số, khung kiến trúc dữ liệu quốc gia; hoàn thiện hạ tầng; xây dựng các nền tảng và cơ sở dữ liệu; phát triển công nghệ chiến lược; phát triển nhân lực công nghệ cao. Ban Chỉ đạo Trung ương giữ vai trò điều phối, theo dõi, đôn đốc và kiểm tra việc thực hiện các nhiệm vụ này trong toàn hệ thống.

Tổng Bí thư yêu cầu “phải trả lời cho được” ba câu hỏi lớn. Trước hết, các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp phải hình thành cơ sở dữ liệu của mình như thế nào. Trong quý I/2026, phải hoàn thành đầy đủ danh mục cơ sở dữ liệu và thường xuyên cập nhật, bảo đảm dữ liệu đúng, đủ, sạch, sống.

Thứ hai, đối với nhóm công nghệ chiến lược, cần xác định rõ bộ, ngành nào chịu trách nhiệm triển khai, bộ, ngành nào phối hợp; mục tiêu cần đạt trong năm 2026 và đến năm 2031; lộ trình thực hiện cụ thể.

Thứ ba, việc nâng cao trình độ chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo của toàn dân phải được lượng hóa bằng các chỉ tiêu rõ ràng: đào tạo bao nhiêu cử nhân chất lượng cao, bao nhiêu kỹ sư cho công nghệ chiến lược; trách nhiệm cụ thể của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Khoa học và Công nghệ, các viện hàn lâm khoa học và Liên hiệp các hội khoa học kỹ thuật. “Tất cả nội dung này cần được xác định cụ thể và có lộ trình thực hiện”, Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Nhấn mạnh năm 2026 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là năm đầu thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 14, Tổng Bí thư cho biết ngay đầu nhiệm kỳ, Trung ương sẽ ban hành các nghị quyết chiến lược về chuyển đổi mô hình phát triển đất nước dựa trên khoa học, công nghệ, cùng các giải pháp huy động nguồn lực để tăng trưởng hai con số. Điều này khẳng định vai trò nền tảng, cốt lõi của khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, không còn là lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc để phát triển nhanh và bền vững đất nước.

Tổng Bí thư yêu cầu các cơ quan tập trung phát triển các ứng dụng và sản phẩm cụ thể phục vụ phát triển kinh tế – xã hội và đáp ứng nhu cầu của người dân, doanh nghiệp. Mọi chính sách, nền tảng, dịch vụ và tiện ích phải lấy sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp làm thước đo kết quả, làm thực chất, tránh hình thức, đem lại hiệu quả thực tế; đồng thời tập trung nguồn lực cho công nghệ chiến lược và thương mại hóa sản phẩm, thúc đẩy khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo dựa trên liên kết Nhà nước – nhà trường – doanh nghiệp.

Nhà nước được xác định giữ vai trò kiến tạo, tháo gỡ rào cản và là “khách hàng” đầu tiên đặt hàng các sản phẩm, dịch vụ và giải pháp khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, tạo thị trường ban đầu cho các kết quả nghiên cứu, sáng chế và ứng dụng công nghệ mới.

“Doanh nghiệp lớn cần nghĩ lớn, làm những việc lớn, dẫn dắt và mở đường, tạo không gian phát triển cho các doanh nghiệp khác cùng tham gia chuỗi giá trị; doanh nghiệp vừa và nhỏ tập trung làm tốt những việc phù hợp với năng lực để nâng cao vị thế và đóng góp cho sự phát triển đất nước”, Tổng Bí thư nói.

Vũ Tuân