Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Tổng thống Mỹ Donald Trump (Ảnh: Reuters).
Trong tuyên bố với các phóng viên được văn phòng Tổng thống Ukraine phát đi hôm nay 24/12, Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết các phái đoàn Ukraine và Mỹ đã tiến gần hơn đến việc hoàn thiện kế hoạch hòa bình 20 điểm trong cuộc đàm phán vào cuối tuần qua ở Miami.
“Đây là một văn kiện được gọi là khuôn khổ – một văn kiện nền tảng về việc chấm dứt chiến tranh, một văn kiện chính trị giữa Ukraine, Mỹ, châu Âu và Nga”, ông Zelensky cho biết.
“Chúng tôi sẵn sàng cho một cuộc gặp với Mỹ ở cấp lãnh đạo để giải quyết các vấn đề nhạy cảm. Những vấn đề như tranh chấp lãnh thổ phải được thảo luận ở cấp lãnh đạo”, ông Zelensky nói thêm.
Mặc dù đã tiến hành nhiều cuộc đàm phán và đạt được tiến triển nhất định, nhưng Ukraine và Mỹ vẫn chưa tìm được tiếng nói chung về vấn đề lãnh thổ.
Ông Zelensky cho biết đề xuất của Ukraine là “giữ nguyên hiện trạng”, ngừng giao tranh ở chiến tuyến hiện tại. Trong khi đó, Nga muốn Ukraine rút quân khỏi toàn bộ khu vực Donetsk ở miền Đông. Khoảng 1/4 vùng Donetsk vẫn nằm dưới sự kiểm soát của Ukraine.
Moscow đã tuyên bố sáp nhập vùng Donetsk và Lugansk, khu vực chiến lược ở miền Đông Ukraine giáp biên giới Nga, từ năm 2022 sau các cuộc trưng cầu dân ý. Tuy nhiên, Ukraine và phương Tây không công nhận quyết định này.
Theo Tổng thống Ukraine, Washington đang cố gắng tìm kiếm sự thỏa hiệp và hướng tới việc thiết lập một khu phi quân sự hoặc một khu kinh tế tự do trong khu vực.
“Chúng tôi nói rằng: nếu tất cả các khu vực đều được tính đến và nếu chúng ta giữ nguyên hiện trạng, thì chúng ta sẽ đạt được một thỏa thuận. Nhưng nếu chúng ta không đồng ý giữ nguyên hiện trạng, thì có hai lựa chọn: hoặc chiến tranh tiếp diễn, hoặc sẽ phải đưa ra quyết định về tất cả các khu vực kinh tế tiềm năng”, ông Zelensky nói thêm.
Ông Zelensky cho biết kế hoạch hòa bình mới gồm 20 điểm của Ukraine sẽ được Nga nghiên cứu, sau đó các bước tiếp theo sẽ được xác định. Theo ông Zelensky, đại diện của phái đoàn đàm phán Mỹ có thể sẽ liên lạc với Tổng thống Nga Vladimir Putin vào ngày 24/12.
Vị trí các vùng lãnh thổ ở Ukraine mà Nga đã tuyên bố sáp nhập (Ảnh: Sky).
Nhà máy điện hạt nhân
Ngoài vấn đề lãnh thổ, tình trạng của nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia cũng là một trong những vấn đề khó đàm phán nhất trong kế hoạch hòa bình.
Đề xuất của Mỹ là nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia, nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu, sẽ được vận hành chung bởi 3 nước gồm Ukraine, Mỹ và Nga. Tuy nhiên, Tổng thống Ukraine cho rằng phương án này là không công bằng.
“Nga tin rằng họ vẫn sẽ vận hành được nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia. Họ sẽ gắn việc vận hành nhà máy này với khía cạnh nhân đạo. Họ sẽ nói rằng, hãy khôi phục đập, hãy cung cấp điện. Đó là lý do các đối tác (Mỹ) nói rằng họ muốn một cơ chế quản lý chung”, ông Zelensky giải thích.
Tuy nhiên, lập trường của Ukraine là nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia sẽ được vận hành bởi liên doanh Mỹ – Ukraine theo tỷ lệ 50-50.
“50% lượng điện sản xuất được cung cấp cho Ukraine, với 50% còn lại, Mỹ sẽ tự quyết định việc phân phối”, Tổng thống Zelensky nêu rõ.
Ông nói thêm rằng cần phải phi quân sự hóa khu vực nhà máy, cũng như nhà máy Enerhodar và nhà máy thủy điện Kakhovka.
“Đã có khoảng 15 giờ đàm phán về nhà máy. Đây đều là những vấn đề rất phức tạp”, ông Zelensky tiết lộ.
Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia là cơ sở hạt nhân lớn nhất châu Âu. Nhà máy này nằm tại thành phố Enerhodar thuộc tỉnh Zaporizhia và đã bị Nga kiểm soát từ năm 2022, không lâu sau khi xung đột toàn diện giữa 2 nước nổ ra.
Moscow và Kiev nhiều lần cáo buộc lẫn nhau gây nguy cơ thảm họa hạt nhân bằng cách tấn công vào khu vực nhà máy, đồng thời đổ lỗi cho nhau về sự cố mất điện mới nhất.
Bộ Ngoại giao Nga khẳng định nhà máy là một “tài sản của Nga” và không thể chuyển giao cho Ukraine hay bất kỳ quốc gia nào khác. Năm 2022, Moscow đã tuyên bố sáp nhập tỉnh Zaporizhia và 3 vùng lãnh thổ khác của Ukraine, dù đến nay Nga vẫn chưa kiểm soát hoàn toàn những khu vực này.
Nguồn: https://dantri.com.vn/the-gioi/ukraine-ban-voi-my-van-de-nhay-cam-nhat-trong-thoa-thuan-hoa-binh-20251224205758664.htm

