Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky dự kiến gặp Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Florida hôm 28/12 (Ảnh: Reuters).
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky dự kiến gặp Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Florida hôm nay 28/12 để tiếp tục các cuộc đàm phán nhằm chấm dứt cuộc xung đột kéo dài gần 4 năm với Nga. Đây là cuộc đàm phán cấp cao mới nhất của Tổng thống Ukraine sau nhiều cuộc gặp với các nhà lãnh đạo châu Âu và Mỹ trong những tuần qua.
Tổng thống Zelensky cho biết, trong cuộc gặp với Tổng thống Trump, ông dự định thảo luận về tương lai của vùng Donbass (gồm Lugansk và Donetsk), nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, bảo đảm an ninh và các vấn đề khác.
Tuần này, ông Zelensky đã công bố kế hoạch hòa bình gồm 20 điểm sau các cuộc tham vấn với Mỹ và châu Âu.
Ông Zelensky cho biết kế hoạch hòa bình 20 điểm, dự kiến được thảo luận với ông Trump, hiện “đã hoàn tất khoảng 90%” và “rất nhiều việc có thể được quyết định trước năm mới” 2026.
Nhà lãnh đạo Ukraine nói thêm rằng các bảo đảm an ninh và một “thỏa thuận kinh tế” cũng sẽ được đưa ra thảo luận. Ngoài ra, Ukraine cũng sẽ nêu ra “các vấn đề lãnh thổ” trong cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo tại Mỹ.
Trong cuộc trao đổi với các phóng viên trước cuộc gặp với Tổng thống Trump, Tổng thống Zelensky nhắc lại rằng Ukraine không phải là bên khởi xướng cuộc chiến này, mà là Nga. Tuy nhiên, Kiev đang làm “mọi cách có thể” để chấm dứt cuộc xung đột.
“Ukraine đã ủng hộ đề xuất ngừng bắn của Tổng thống Trump. Ukraine đã thực hiện nhiều nhượng bộ, và điều này được thể hiện trong các thỏa thuận, các cơ chế làm việc cũng như trong kế hoạch hòa bình 20 điểm của chúng tôi. Ukraine đang làm mọi cách có thể để chấm dứt cuộc chiến này. Điều đó cho thấy ưu tiên số một – hay ưu tiên duy nhất – của chúng tôi là kết thúc chiến tranh”, ông Zelensky nhấn mạnh, đồng thời khẳng định hòa bình là ưu tiên hàng đầu của Ukraine.
Bảo đảm an ninh nào có thể được thống nhất?
Tổng thống Zelensky nói rằng ông sẽ ưu tiên thảo luận các bảo đảm an ninh cho Ukraine, đồng thời nhấn mạnh điều này phụ thuộc vào Tổng thống Trump và “những gì ông Trump sẵn sàng cung cấp, khi nào sẵn sàng cung cấp và trong thời hạn bao lâu”.
Đầu tuần này, Tổng thống Zelensky nói với hãng tin Axios rằng Mỹ đã đề xuất một thỏa thuận bảo đảm an ninh kéo dài 15 năm, có thể gia hạn, nhưng Ukraine muốn một thỏa thuận dài hạn hơn với các điều khoản ràng buộc pháp lý nhằm giúp ngăn chặn nguy cơ Nga tiếp tục tiến hành chiến dịch quân sự mới trong tương lai.
Tổng thống Trump cho biết Mỹ là động lực chính của tiến trình này và bày tỏ sự thận trọng. “Ông ấy sẽ không có gì cho đến khi tôi phê duyệt (kế hoạch hòa bình). Vì vậy, chúng ta sẽ xem ông ấy có gì”, ông Trump gửi thông điệp tới nhà lãnh đạo Ukraine.
Ông Zelensky cũng cho biết Ukraine và Mỹ có “tầm nhìn chung” về hợp tác trong công cuộc phục hồi Ukraine hậu xung đột, bao gồm việc thành lập một số quỹ đầu tư.
Mỹ đã cam kết cung cấp các bảo đảm tương tự Điều 5 của Hiệp ước NATO, theo đó một cuộc tấn công vào Ukraine sẽ kích hoạt phản ứng quân sự tập thể từ Mỹ và các đồng minh. Tuy nhiên, nhiều chi tiết then chốt vẫn chưa được làm rõ.
Các khu vực ở Ukraine mà Nga đã tuyên bố sáp nhập (Ảnh: Sky).
Vì sao vấn đề lãnh thổ là điểm nghẽn lớn?
Các vấn đề lãnh thổ vẫn là điểm bế tắc lớn trong đàm phán.
Tổng thống Zelensky cho biết ông sẽ thảo luận cả vấn đề liên quan đến vùng Donbass và nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia trong các cuộc đàm phán với Mỹ, nhưng nhấn mạnh Ukraine sẽ không bao giờ công nhận bất kỳ vùng lãnh thổ nào là của Nga “trong bất kỳ hoàn cảnh nào”.
Nga yêu cầu Ukraine rút quân khỏi một số khu vực ở tỉnh Donetsk – những nơi mà quân đội Nga vẫn chưa kiểm soát trong gần 4 năm xung đột – khi Nga tìm cách giành toàn quyền kiểm soát vùng Donbass, bao gồm các tỉnh Donetsk và Luhansk.
Tuy nhiên, Kiev lập luận rằng giao tranh nên được đóng băng dọc theo tiền tuyến hiện tại.
Nhằm tìm kiếm một thỏa hiệp, Mỹ đã đề xuất thành lập một khu kinh tế tự do nếu Ukraine rút khỏi một phần tỉnh Donetsk, nhưng không nêu chi tiết khu vực này sẽ hoạt động như thế nào.
Axios dẫn lời Tổng thống Zelensky nói rằng nếu ông không thể thúc đẩy Mỹ ủng hộ lập trường “cứng rắn” của Ukraine về vấn đề lãnh thổ, ông sẵn sàng đưa kế hoạch 20 điểm ra trưng cầu dân ý, với điều kiện Nga đồng ý ngừng bắn 60 ngày để Ukraine có thời gian chuẩn bị và tổ chức cuộc bỏ phiếu.
Theo báo Kommersant của Nga, Tổng thống Vladimir Putin nói với một số doanh nhân hàng đầu của Nga rằng ông có thể cân nhắc việc trao đổi một số vùng lãnh thổ do lực lượng Nga kiểm soát ở những khu vực khác tại Ukraine, nhưng đổi lại Nga muốn kiểm soát toàn bộ vùng Donbass.
Vấn đề nhà máy điện hạt nhân chưa được giải quyết
Một vấn đề khác chưa được giải quyết là “số phận” của nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, nơi đã nằm dưới sự kiểm soát của Nga từ đầu xung đột.
Moscow tuyên bố nhà máy Zaporizhzhia, nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu, thuộc sở hữu của Nga và do một đơn vị thuộc Tập đoàn năng lượng hạt nhân nhà nước Nga Rosatom vận hành.
Ông Zelensky cho biết phía Mỹ đã đề xuất phương án vận hành chung 3 bên giữa Mỹ, Ukraine và Nga tại nhà máy Zaporizhzhia. Tuy nhiên, ông nói rằng đề xuất của Ukraine là vận hành nhà máy theo hình thức liên doanh Ukraine – Mỹ, trong đó Mỹ sẽ quyết định cách sử dụng 50% lượng điện năng được sản xuất.
Ông Oleksandr Kharchenko, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng tại Kiev, cho biết Moscow có ý định sử dụng nhà máy này để bù đắp thâm hụt năng lượng nghiêm trọng ở miền nam nước Nga. Ông nói rằng Ukraine sẽ mất từ 5-7 năm để đạt đủ công suất phát điện nhằm bù đắp cho việc mất nhà máy Zaporizhzhia.
Phản ứng của Nga
Theo hãng tin Interfax, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố Moscow nhận thấy Ukraine không vội vàng chấm dứt xung đột bằng các biện pháp hòa bình.
Ông Putin nói rằng nếu Ukraine không muốn giải quyết xung đột một cách hòa bình, Nga sẽ hoàn thành mọi mục tiêu của “chiến dịch quân sự đặc biệt” bằng vũ lực.
Tuyên bố này diễn ra sau khi Nga tiến hành một cuộc tấn công quy mô lớn bằng máy bay không người lái và tên lửa vào Ukraine trong đêm 27/12, rạng sáng 28/12. Theo ông Zelensky, cuộc tấn công cho thấy Moscow muốn tiếp tục xung đột, trong khi Kiev mong muốn hòa bình.
Tổng thống Trump cho biết ông tin rằng cuộc gặp vào ngày 28/12 sẽ diễn ra tốt đẹp, và ông cũng kỳ vọng sẽ sớm trao đổi với Tổng thống Nga “sớm nhất có thể”.
Nguồn: https://dantri.com.vn/the-gioi/ukraine-tang-toc-go-diem-nghen-tim-moi-cach-cham-dut-cuoc-chien-voi-nga-20251228192627464.htm
