Vì sao Lý Thường Kiệt không được thờ tại Võ Thánh Miếu?

Nằm bên bờ sông Hương, nếu như Văn Thánh Miếu thờ “thánh văn” (Khổng Tử, các tiến sĩ văn) thì Võ Thánh Miếu (thường gọi Võ Miếu) thờ “thánh võ” (Khương Tử Nha, các võ trạng nguyên).

Năm 1835, vua Minh Mạng cho xây dựng Võ Miếu, tổ chức thi võ, lập bia công thần võ tướng nhằm đề cao tầm quan trọng của võ bị trong việc bảo vệ đất nước. Ngoài Khương Tử Nha, Võ Miếu thờ 11 võ tướng Trung Hoa như: Quản Trọng, Hàn Tín, Nhạc Phi… Các võ tướng Việt được thờ gồm: Trần Hưng Đạo (thời Trần), Lê Khôi (thời Lê sơ) cùng 4 danh tướng thời Nguyễn gồm: Nguyễn Hữu Dật, Nguyễn Hữu Tiến, Nguyễn Văn Trương, Tôn Thất Hội.Có điều bất ngờ là vua Minh Mạng do theo tư tưởng Nho giáo nên tuy thừa nhận Lý Thường Kiệt “ưu việt võ lược” nhưng lại là… hoạn quan nên “bị loại”.

Một trong những nét độc đáo của Võ Miếu là hệ thống bia đá ghi công trạng võ thần và khắc tên võ trạng nguyên. Trước sân có 3 tấm bia “Võ Công” (thời Minh Mạng), bia giữa khắc bài ca ngợi công đức võ thần, bia 2 bên khắc tên và công trạng của các danh tướng thời Nguyễn. Đáng chú ý là tướng Tôn Thất Bật sau này đã bị đục tên khỏi bia đá vì bị kết tội mưu phản (hiện trên tấm bia tại đây còn lưu dấu). Ngoài ra, Võ Miếu còn có 2 tấm bia “Võ trạng nguyên” (thời vua Tự Đức) lưu danh những võ quan đậu cao (như cách Văn Miếu vinh danh tiến sĩ văn) trong các khoa thi năm 1865, 1868 và 1869.

Theo Tạp chí Đông Nam Á, Võ Miếu có ngôi miếu chính gồm nhà Tiền tế (5 gian) và Chính đường (3 gian 2 chái). Trước sân, hai bên là 2 dãy nhà 5 gian (Tả vu và Hữu vu) đối xứng qua trục thần đạo chính giữa. Ban đầu, Võ Miếu có La thành (tường thành thấp) bao bọc. Qua biến động thời cuộc, kiến trúc gốc gần như mất hoàn toàn, Võ Miếu thành nơi hoang tàn. 

Mới đây, ngôi miếu chính đã được gia cố lại. Cổng vào và một nhà bia được dựng lên, 5 tấm bia cổ được quy tụ vào nhà bia để tránh mưa nắng.